Milieuorganisaties winnen rechtszaak: Vlaamse Regering veroordeeld voor slechte waterkwaliteit

In de Nitraatzaak hebben milieuorganisaties BBL, Dryade, Greenpeace, Natuurpunt en WWF gelijk gekregen van de rechter. Het vonnis stelt dat de Vlaamse Regering niet voldoet aan haar plicht om de barslechte waterkwaliteit in Vlaanderen te verbeteren. De natuur- en milieuorganisaties hopen dat deze klare taal eindelijk zal leiden tot een trendbreuk waarbij de fundamenten van het falende mestbeleid drastisch worden bijgesteld.

In juli 2022 trokken vijf natuur- en milieuorganisaties naar de rechtbank. Ze eisten dat de Vlaamse Regering bijkomende maatregelen neemt om de waterkwaliteit te verbeteren. De zaak was een ultieme poging om de Vlaamse overheid aan te sporen werk te maken van gezonde waterlopen. De Vlaamse wetgeving faalt immers al meer dan twintig jaar om de Europese Nitraatrichtlijn en Kaderrichtlijn water te vertalen naar een aantoonbare verbetering van de waterkwaliteit. 

De rechter geeft de natuurorganisaties nu gelijk: Vlaanderen neemt te weinig acties om de waterkwaliteit te beschermen. Dit zorgt voor een ernstige impact op het milieu die onze gezondheid en de biodiversiteit schaadt. De Vlaamse Regering krijgt nu zes maanden de tijd om gepaste maatregelen uit te vaardigen en dus het huidige mestdecreet drastisch te verstrengen. 

Vergrootglas Europa

Deze rechterlijke uitspraak gebeurt op een moment dat ook de Europese Commissie met een vergrootglas naar Vlaanderen kijkt. Herhaaldelijk heeft Europa de voorbije jaren haar bezorgdheden over de slechte waterkwaliteit geuit en aangedrongen om veel krachtigere maatregelen te nemen en de oorzaak van de problemen van vervuiling aan te pakken. In februari stelde de Europese Commissie de Vlaamse overheid zelfs in gebreke voor het uitblijven van verscherpte maatregelen tegen nitraatverontreiniging.

Bal in kamp overheid

In november 2022 gaf minister van Omgeving Zuhal Demir aan de landbouw- en natuurorganisaties de opdracht om op basis van eigen voorstellen tot een mestbeleid te komen dat de waterkwaliteit voldoende beschermt en zo tegemoetkomt aan de Europese doelstellingen. Na maanden intensief onderhandelen stelden de organisaties een gezamenlijk principeakkoord  voor als basis voor het volgende mestbeleid (MAP7). Nu ligt de bal overduidelijk terug in het kamp van de Vlaamse overheid. De organisaties benadrukken dat een doorrekening van de milieu-effecten van dit principeakkoord door de Vlaamse overheid nog moet gebeuren, waardoor het nog onduidelijk is of dit akkoord de Europese doelstellingen zal halen. Met deze rechterlijke uitspraak is het nu alle hens aan dek voor Vlaanderen om dit akkoord snel door te vertalen naar concreet beleid.

Ondertekend door BBL, Dryade, Greenpeace, Natuurpunt en WWF