Nieuw Geboortebos en Herdenkingsbos te Wieze

auteur: Dirk Tas

Zaterdagvoormiddag. Via een pas aangelegd paadje door het oude bos vinden vele mensen uit Denderbelle, Lebbeke en Wieze hun weg naar het nieuwe geboortebos in de Wiestermeersch. Ze komen er enkele bomen planten om de geboorte van hun jongste spruit te “vereeuwigen”. Ze worden bij het planten begeleid en waar nodig geholpen door mensen van de technische dienst van de gemeente Lebbeke en of door vrijwilligers van Natuurpunt. Vier reeën komen te voorschijn aan de rand van het bos en lopen vervolgens gezwind door de weide richting Dender onder de verbaasde blikken van de planters. Een echt wow-momentje ! Tegen de middag hebben zo’n 600 bomen een plaats gekregen in plantgaten die enkele dagen op voorhand in de grond geboord werden. Het is immers geen sinecure om met een spade te beginnen graven in de zware kleigrond. Ook in de namiddag kunnen we rekenen op de inzet van het enthousiaste beheerteam van de Wiestermeersch en nog een aantal vrijwillige helpers. De ganse dag is de sfeer goed, niks dan blije gezichten. Er wordt flink doorgewerkt. Als de avond valt, zijn er 1.700 bomen geplant en voorzien van een beschermingsnetje tegen konijnenvraat en veegschade door reeën.

Zondagvoormiddag wordt het geboortebos verder afgewerkt en wordt aan de andere kant van de weide gestart met de aanplant van het herdenkingsbos. Hier komen mensen een boom planten om iemand te gedenken die ze verloren hebben. Alles verloopt rustig en sereen. Tegen de middag zijn alle 2000 bomen geplant op een oppervlakte van ca 1.1 hectare. De weide is in totaal ca 1,6 hectare groot. De komende 5 jaar zullen beide bossen geleidelijk aan uitgebreid worden tot ze uiteindelijk 1 bos zullen vormen. Er loopt een lusvormig wandelpad door dat aansluit op de Vossenwegel. Een aantal bomen en struiken langs het padje door het bos, o.a. tweestijlige meidoorn en wegedoorn, kregen een naambordje. Zo kan je ze makkelijk herkennen.

Consultatie van oude stafkaarten leert dat de weide waar we nu aangeplant hebben zo’n goede 120 jaar geleden bos was dat aansloot op het oude nu nog bestaande bos. Rond 1900 werd een deel van het bos gerooid om nieuwe landbouwgrond te creëren. (Onze voorvaders deden dus net het zelfde van wat nu gebeurt met de wouden rond de evenaar.) De talrijke ondiepe putten in de weide geven nu nog aan waar ooit bomen stonden. Verder kan je op enkele plekken in de weide in het voorjaar nog bosanemonen terugvinden: een niet te ontkennen bewijs dat hier ooit bos was. Het landschap zo goed als mogelijk herstellen in zijn oorspronkelijke staat is ook in de Wiestermeersch een belangrijke drijfveer voor natuurbeheer.

In 1899 werd in het oude bos de “dikke eik van Wieze “ geveld en openbaar onder zeer grote belangstelling ter plaatse geveild. Die eik had een omtrek van zo maar eventjes 4,6 meter en de stam was 10 meter lang! Zijn leeftijd werd op ruim 1000 jaar geschat. Het bos toen bestond o.a. uit “Eiken, Abeelen, magere Olmen en Esschen” zo lezen we in de toenmalige lokale pers (Digitaal krantenarchief – stadsarchief Aalst met bijdragen uit “De Denderbode” en “ De Volksstem” uit 1899). Het biologische belang van dergelijk oud bos, dat reeds op de Ferrariskaart van 1778 vermeld staat, kan nooit overschat worden. Zijn voortbestaan en duurzaam beheer zijn een absolute prioriteit.

Op eiken groeit het beste spek.

Dit gezegde verwijst naar een oude landbouwpraktijk waarbij dieren van de boerderij (in dit geval het Neerhof van Wieze) en dan voornamelijk varkens in het bos werden geleid om daar zelf hun voedsel (eikels) te zoeken. En passant vraten die varkens en koeien ook de jonge opslag van bomen en struiken op en op die manier onstond een open beweidingsbos. Zo’n bos wordt ook wel “mastbos” genoemd, waarbij mast verwijst naar eikels en beukennoten. De solitaire eiken op de grote weide langs de Laerestraat, een beetje voorbij het oude bos zijn de stille getuigen van wat ooit een open bos was. Ook dit bos kan je terugvinden op de Ferrariskaart.

Van Essen-Eikenbos naar Eiken-Haagbeukenbos

Als je in Wieze nu door de Laerestraat wandelt en het oude bos en zijn onmiddellijke omgeving goed bekijkt, merk je al snel op dat ruwe iep (olm), es en zomereik de voornaamste soorten zijn die hier van nature voorkomen. Het oude bos van Wieze was dus oorspronkelijk een essen-eiken gemeenschap met een typisch weelderige voorjaarsflora. Omdat es wegens een schimmelziekte nu nog steeds niet (her)aangeplant wordt, hebben we in het nieuw aangeplante bos voor de haagbeuk gekozen als vervanger. We verwachten dat hij in de schaduw van het oude bos zeer goed zal gedijen op de zware, voedselrijke valleibodem. Hopelijk vinden de schaduwresistente haagbeuken goede maatjes in de aangeplante eiken, die een echte lichtsoort zijn. In ons nieuwe bos zullen deze 2 boomsoorten de hoofdrol spelen, samen met de winterlinde.

Verder werden nog tal van struiken en bomen aangeplant met een prima verteerbaar bladstrooisel zoals hazelaar, ruwe iep en esdoorn. Dit zal het bodemleven ten goede komen. Ook werd veel aandacht besteed aan de bosrand met voornamelijk meidoorn en sleedoorn. De in onze streek zeldzame sleedoornpage zal er tevreden mee zijn. De eitjes van deze vlinder werden immers vorig jaar al aangetroffen op oude sleedoornstruiken in de Wiestermeersch en dat was een primeur. Kortom, met meer dan 20 verschillende soorten bomen en struiken hebben we een zeer gemengd bos aangeplant dat duurzaam zal zijn en bovendien klimaatbestendig. Het staat garant voor behoud van biodiversiteit. Oh ja, als vorm voor het bord waar alle namen van de kinderen in het geboortebos op verzameld staan, kozen we voor dit jaar een ....ree.