Ongewoon weer brengt ongewone vlinders op de been

De allereerste Braamparelmoervlinder voor Vlaanderen, zwervende zeldzaamheden als de Bruine vuurvlinder, Grote weerschijnvlinder en Keizersmantel: het ongewoon droge en warme weer van de afgelopen periode brengt deze zomer ongewone vlinders op de been. Van algemene vlindersoorten worden dezer dagen dan weer minder exemplaren gemeld. Experts verwachten heel andere resultaten dan vorig jaar tijdens de nationale vlindertelling dit weekend.

Je kan je afvragen of een ‘normaal jaar’ nog wel bestaat als het op het weer aankomt. Wie het KMI-overzicht bekijkt, kan besluiten dat 2015 ‘redelijk normaal’ is. Het eerste half jaar kende meer zonneschijn dan gemiddeld en enkele abnormaal droge periodes, maar verder geen uitschieters.

Warm weer in juli, maar toch weinig vlinders: op het secretariaat van Natuurpunt liepen eerder deze maand berichten binnen van bezorgde natuurliefhebbers. ‘Volop zon, en op mijn lavendel zit niets’, klonk het. Als we de vlinderwaarnemingen van waarnemingen.be met een kritische blik analyseren, dan is het inderdaad duidelijk dat dit geen topjaar is voor dagvlinders. Van bijna alle soorten ontvangen we dit jaar minder waarnemingen dan gemiddeld. Eerder stelden we al vast dat ook bij de nachtvlinders de aantallen gedurende de eerste jaarhelft bedroevend laag waren.

Mogelijk zitten enkele droogteperiodes op momenten die voor vlinders cruciaal zijn hier voor iets tussen. Als waardplanten verdrogen net op het moment dat de rupsen zich hier mee moeten vol eten, kan dat tot sterfte of tragere groei leiden bij die rupsen. Ook de nectarplanten waar de volwassen vlinders van drinken kunnen door droogte later in bloei komen of minder nectar produceren.

Lagere aantallen van gewone vlindersoorten betekent niet dat er op vlindervlak niets te beleven valt. Zonnig weer is voor vlinders ideaal om te zwerven. Zo waren er de voorbije weken verschillende erg bijzondere meldingen. In het Walenbos in Tielt-Winge werd een vrouwtje Braamparelmoervlinder gefotografeerd. Die zuidelijke soort is al jaren in opmars en is dan ook een voorspelde nieuwkomer voor Vlaanderen. Het op 10 juli waargenomen exemplaar zette prompt eitjes af, de kans bestaat dat de vlinder zich hier meteen kan voortplanten. Nog meer zwervende zeldzaamheden: Bruine vuurvlinders, die in Vlaanderen hun laatste bolwerk in de regio Aarschot-Begijnendijk rechthouden, doken op in Tremelo en Keerbergen. Een Grote parelmoervlinder, volgens de officiële statistieken sinds 1971 uitgestorven, liet zich fotograferen in Koersel. En ook spectaculaire soorten zoals Grote weerschijnvlinder en Keizersmantel lieten zich opmerken, zelfs tot ver buiten hun gekende leefgebieden.

Hoe de kaarten precies liggen tijdens dit bijzondere vlinderjaar, zal dit weekend blijken. Duizenden mensen tellen dan de vlinders in hun tuin tijdens het Grote Vlinderweekend van Natuurpunt. Meer informatie over het project en hoe je kan meedoen, vind je op www.vlinderweekend.be.

Tekst: Wim Veraghtert & Wouter Vanreusel, Natuurpunt Studie
Foto: Theo Geuens