Opnieuw broedgeval grauwe kiekendief in Vleteren

We spoelen eerst een jaartje terug. In 2020 broedden er twee paartjes grauwe kiekendief op een veld vlakbij de abdij van Westvleteren. Beide nesten werden beschermd door Natuurwerkgroep De Kerkuil, in samenwerking met de lokale afdeling van Natuurpunt (Poperinge). Het ene nest was goed voor vier uitgevlogen jongen, het andere nest leverde één uitgevlogen jong op. Om meer te weten te komen over het terreingebruik en de verplaatsingen van de volwassen vogels, werden door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek drie mannetjes en één vrouwtje van een GPS-zender voorzien.

Mali en Mauritanië

Alle gezenderde exemplaren trokken na het broedseizoen richting zuid, om daar het winterhalfjaar door te brengen. Vooral Mali en Mauritanië bleken erg in trek als overwinteringsgebied. Eén mannetje bracht ook enkele weken door in Guinee. Het enige gezenderde wijfje verdween van de kaart in Mali en één van de drie mannetjes heeft op de terugtocht richting noord het leven gelaten in Marokko. Er bleven dus nog twee gezenderde grauwe kiekendieven over en het werd afwachten waar die zich zouden vestigen tijdens het broedseizoen van 2021.

Wel plaatstrouw, geen partnertrouw

Op 15 april 2021 werd op het ‘broedveldje’ van de abdij van Westvleteren het ongezenderde vrouwtje van vorig jaar gemeld. Deze vogel was vlot herkenbaar op basis van haar uniek verenkleed. Op 25 april kwam ook één van beide gezenderde mannetjes aan. Het ging om een man van het ene nest (van 2020) en een vrouw van het andere nest. Beiden keerden dus terug naar de broedplek van vorig jaar en hoewel deze twee vogels in 2020 geen broedpaartje vormden, begonnen ze in 2021 wel meteen met elkaar te baltsen. De eerste waarneming van een effectieve paring vond plaats op 27 april. In de voormiddag van 7 mei werd een tweede ongezenderd vrouwtje waargenomen. Deze vogel bleef een halve dag rondhangen maar werd nadien niet meer opgemerkt. In de namiddag arriveerde het tweede gezenderde mannetje op de broedplek. Deze vogel heeft op enkele uren na het tweede vrouwtje gemist. Jammer, want mogelijk had hier een tweede broedkoppel ingezeten.

Uitgerasterd nest

Op 17 mei koos het paartje een broedplek uit, op ruime afstand van de abdij, maar wel opnieuw in een grasland. De landbouwer die het perceel in gebruik had, werd meteen gecontacteerd. Gelukkig wilde die alles in het werk stellen om dit broedgeval te doen slagen. In samenspraak met het Agentschap voor Natuur en Bos werd er beslist om een oppervlakte van 20 m² rond het nest uit te rasteren met schrikdraad. Het uitgerasterde stuk zou dan niet worden gemaaid, zodat de kiekendieven er ongestoord en veilig konden broeden. De landbouwer ontving voor deze inkomstenderving een passende compensatiesteun van de Vlaamse overheid. Op 26 mei werd het nest (met drie eieren) gevonden en werd het uit te rasteren stuk gemarkeerd. De volgende dag werd het grasland gemaaid en werd de uitrastering geplaatst. Ondanks deze werkzaamheden in de directe omgeving van het nest, kwam het vrouwtje erg snel terug naar het nest om het legsel verder uit te broeden. Af en toe kwam ook het tweede mannetje nog eens langs en zaten beide mannen samen op de palen van de uitrastering. Het leek alsof het broedsel gered was en er gauw weer kleine kiekendiefjes zouden worden geboren.

Afbeelding

Uitgerasterd nest - Wim Bovens

Regen als spelbreker

Maar dat was buiten de regen gerekend. Op het moment dat de eieren op uitkomen stonden, werd de regio geteisterd door enkele hevige regenbuien. Op 26 juni bleek uit de zendergegevens van het mannetje dat hij 24 uur niet naar het nest was geweest. Bij controle bleek dat het nest helemaal doorregend was, en er geen eieren of jongen meer aanwezig waren. De eieren of pas uitgekomen jongen zijn vermoedelijk onderkoeld geraakt door de hevige regenval. Het wijfje heeft waarschijnlijk het nest opgegeven, waarna de eieren of jongen gepredeerd werden. Een lege eischaal werd gevonden op twee meter van het nest. Het Grauwe Kiekendief Kenniscentrum Akkervogels meldde gelijkaardige vaststellingen uit Groningen, waar heel wat grauwe kiekendieven in 2021 zelfs niet begonnen zijn met broeden, het nest vroegtijdig verlaten hadden of waar een groot deel van het nest verloren is gegaan door ongunstige weersomstandigheden of een tekort aan voedsel. Het mannetje grauwe kiekendief is na het mislukte broedgeval in Vleteren naar Nederland vertrokken en verblijft momenteel nog steeds in de buurt van Flevoland. Het vrouwtje werd niet meer teruggezien. Het tweede mannetje zit inmiddels in Frankrijk, in de buurt van Calais.

Samen sterk

De nestbescherming en opvolging van grauwe kiekendieven gebeurde, net als vorig jaar, door een goede samenwerking tussen Natuurwerkgroep De Kerkuil, Natuurpunt, het Agentschap voor Natuur en Bos, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, de Vlaamse Landmaatschappij en de betrokken landbouwer. Een schitterende samenwerking die dit jaar echter niet kon worden bekroond met uitgevlogen jongen. Volgend jaar beter.

Tekst en foto’s: Wim Bovens (Natuurwerkgroep De Kerkuil)