Wie had dat gedacht: vuurvliegjes ontdekt in Laken

Zowel op de Donderberg als rond het Kasteel Belvédère in Laken werd in juni het vuurvliegje of kleine glimworm (Lamprohiza splendidula) gezien. Het is een verrassende waarneming in sterk verstedelijkt en door licht vervuild gebied.

De Tuinen van de Bloemist, aan de rand van het domein Kasteel Belvédère vlakbij het monument voor de Dynastie, en de Donderberg in Laken zijn oases van groen en rust voor menig planten- en diersoort. Dat wordt nog maar eens bewezen door de aanwezigheid van de kleine glimworm. Spijtig genoeg dreigt de Donderberg als toevluchtsoord te verdwijnen door bouwplannen van de stad Brussel.  

Van de drie soorten glimwormen die in België voorkomen, is de kleine de zeldzaamste. Ten westen van Samber en Maas bevindt de grootste populatie zich waarschijnlijk in het Zoniënwoud, met uitlopers in Bertem, Hoegaarden, Tienen en Landen. Anders dan het mannetje van de grote of gewone glimworm (Lampyris noctiluca) en van de dagactieve kortschildglimworm (Phosphaenus hemipterus) geeft dat van de kleine glimworm licht terwijl het vliegt. Daarom wordt het ook vuurvliegje genoemd.

Afbeelding

'Gloeisporen' van mannetjes kleine glimworm (foto: Eric Malfait).

Wanneer kan je ze zien?

Van midden juni tot begin juli vliegen de mannetjes uit en speuren iedere avond van 22.30 tot 23.15 tussen de bomen en onder struiken naar het glimmende achterlijf van een vrouwtje. Het seizoen van de volwassen glimwormen is kort. Mannetjes sterven na twee weken, vrouwtjes nadat ze bevrucht zijn en eitjes hebben gelegd. De larven leven twee tot drie jaar in de strooisellaag van vochtige bossen.

Terwijl de larven van de grote glimworm, de meest voorkomende, zich verplaatsen over straten en open terreinen, zijn de larven van de kleine vuurvlieg gebonden aan vochtige bosgronden en schuwen ze onbedekte plekken. Zonder natuurlijke verbindingswegen tussen hun leefgebieden kunnen ze zich moeilijk verder verspreiden. Iedere plek waar ze zich toch nestelen en waar ze gezien worden, is daarom bijzonder waardevol. Dat ze zowel op de Donderberg in Laken, rond Kasteel Belvédère, als in de Tuinen van de Bloemist zijn waargenomen, doet vermoeden dat er ook vuurvliegjes in het aangrenzende, maar afgesloten koninklijk domein van Laken én in het domein Kasteel van Stuyvenberg zitten. Alleen is het op dit moment moeilijk om dat te onderzoeken.

Red De Donderberg

De Donderberg is de oude bomenkwekerij van het koninklijk domein. Het is een groene plek van 2,6 hectare in een dicht bevolkte buurt van Brussel. Vijftig jaar lang bleef het gebied onaangeroerd. Leefmilieu Brussel catalogiseerde het als een plek met een hoge biologische waarde. Aan de lijst met soorten die er te vinden zijn, kunnen we nu de kleine vuurvlieg toevoegen. Alleen spijtig dat de stad Brussel net daar een school, een sporthal, een winkel en acht wooneenheden wil bouwen. Niet alleen dreigen 150 bomen te worden gekapt, tachtig procent van deze groen plek zal gebetonneerd worden. Hopelijk zullen deze plannen alsnog opgeschort worden. Natuur in hartje Brussel staat sowieso al erg onder druk. Er is een petitie gestart om dit project tegen te houden.

Zoek mee

De kleine glimworm staat officieel niet als bedreigd aangegeven. Niet omdat deze keversoort niet bedreigd zou zijn, wel omdat de kennis over mogelijke achteruitgang ontbreekt. Hoe meer mensen in juni en juli speuren naar de kleine glimworm, hoe beter we ze leren kennen. Deze vuurvliegjes werden ontdekt dankzij het speurende oog van Goedele Verbeylen die bij Natuurpunt Studie werkt. Maar misschien kan het koningspaar ook eens gaan speuren op hun domein?

Geef je waarnemingen door via www.waarnemingen.be of doe mee met de Insectenzomer.

Tekst: Tine Hens (journaliste Mo) en Raphaël De Cock (Glimwormenwerkgroep Natuurpunt) 

Afbeelding