Zeearend overwintert in de Oostkustpolders

Zeearenden waren lange tijd zeldzaam in België. Dat veranderde met de komst van een kleine broedpopulatie in Nederland (7 broedpaar in 2016), maar vooral dankzij de spectaculaire toename en uitbreiding in Duitsland en Noord-Europa. Zeearenden uit deze populaties trekken bij ons regelmatig door. In België vallen de meeste waarnemingen tussen september en maart. Trekkers worden vooral in september - november en februari - maart gezien en kunnen overal opduiken. Langdurige pleisteraars prefereren grote wetlands, zoals de oostkustpolders, de Dijlevallei, de venrijke gebieden in de omgeving van Kalmthout of de IJzervallei. In Nederland overwinteren jaarlijks 20 tot 40 exemplaren.

De Europese broedpopulatie telt 9.000 - 12.300 broedparen. De wereldpopulatie wordt geschat op maximaal 50.000 volwassen exemplaren. De soort doet het de laatste decennia almaar beter, al blijft illegaal afschot in een aantal regio’s voor problemen zorgen. Ook in België werd de soort vroeger zwaar vervolgd. Minstens 24 zeearenden werden afgeschoten, één exemplaar vloog zich dood tegen een hoogspanningsleiding en twee zeearenden werden in ons land vergiftigd (een laatste keer in 1994).

Er liggen heel wat historische Belgische meldingen voor. Op 17^de -eeuwse schilderijen (onder meer van de meester Frans Snyders) wordt de soort vaak afgebeeld, samen met groenten en wild, wat laat vermoeden dat de roofvogel in die periode ook gegeten werd. Toch is er geen bewijs dat de soort ooit in België zou hebben gebroed. In Nederland vestigde de zeearend zich als broedvogel pas in 2006, in de Oostvaardersplassen. Later volgden andere broedgevallen, o.a. in het Lauwersmeer en de Biesbosch. Zeearenden broeden bijna steeds in een zware boom nabij visrijke wateren. Het nest wordt elk jaar opnieuw gebruikt en uitgebreid. Enorme horsten van soms wel 1.000 kilo zijn dan ook geen uitzondering.

Op een Belgisch broedgeval lijkt het nog even wachten. Nieuwe vestigingen worden doorgaans voorafgegaan door overzomering van één of twee vogels, en zo’n overzomering hebben we in België voorlopig nog niet gehad. Grootschalige en dynamische wetlands, die (deels) gevrijwaard zijn van menselijke activiteiten en worden gekenmerkt door een groot aanbod aan watervogels vormen de beste broedplekken voor deze roofvogel.

De zeearend is met een vleugelspanwijdte van 200 tot 250 cm de grootste Europese roofvogel. Met zijn opvallende krachtige, heldergele haaksnavel en imposante klauwen is het een machtige verschijning. De enorme plankvormige vleugels zijn erg opvallend. Volwassen vogels hebben een korte, witte wigvormige staart. Ook de kop, hals en borst hebben vaak een lichte, dikwijls witte kleur. Jonge vogels zijn minder opvallend gekleurd.

Het Vloethemveld is een uniek natuurgebied van ongeveer 330 hectare. Het gebied is heel gevarieerd, met bos, heide, schrale graslanden en voedselarm water. De zeearend wordt de laatste dagen vooral gespot in de Lage Moere van Meetkerke, en zakt nu en dan af tot in Uitkerke, Zeebrugge en Varsenare. De whereabouts van deze overwinterende zeearend kan je volgen op www.waarnemingen.be. Natuurpunt roept alle fotografen en vogelspotters op om verstoring van de vogel en zijn omgeving maximaal te vermijden. Blijf op de wegen en paden en bewonder deze machtige roofvogel met verrekijker en telescoop. Ga zeker niet op de zeearend af om hem beter te zien of een fraaie plaat te schieten want dat kans dat dit voor onnodige verstoring zal zorgen is groot.

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie