Gladde slang
De gladde slang (Coronella austriaca) is een slanke, niet-giftige slang. Ze is lichtbruin tot grijs, met op de rug twee rijen met vlekjes. Ze bereikt een lengte van maximaal 80 cm. Kenmerkend voor de gladde slang zijn de gladde schubben, de zwartbruine streep aan weerszijden van de kop, de gele ogen en ronde pupil.
De gladde slang herkennen
- Vrij kleine slang (60- 80 cm), de kleinste slang van ons land.
- Ze heeft een ronde pupil, een waardevol kenmerk waardoor de niet-giftige slangen in ons land zich onderscheiden van de giftige adder.
- De lichaamsschubben zijn glad.
- De grondkleur van de mannetjes is bruinrood, bij de vrouwtjes is die meer grijsachtig. Op de rug zijn er 2 rijen donkerbruine of zwarte vlekken die soms met elkaar verbonden zijn en een gebogen streep vormen. Boven op de kop is er een donkere U-vormige vlek die verder in de nek uitloopt in 2 evenwijdige strepen.
- Kenmerkend voor de gladde slang is de zwartbruine streep aan weerszijden van de kop.
Wat eet de gladde slang?
Volwassen gladde slangen voeden zich met kleine knaagdieren en met jongen van op de grond broedende vogels. Juveniele gladde slangen eten vooral hagedissen.
Waar leeft de gladde slang?
- De gladde slang heeft in Vlaanderen een uitgesproken voorkeur voor droge terreinen zoals heidegebieden, bosranden, droge graslanden, open plekken in loofbossen, zandgroeven, spoorwegtaluds en stenige hellingen.
- In Vlaanderen worden ze waargenomen in de Noorderkempen (Kalmthoutse heide), de omgeving van Ravels en Mol, het Kempisch Plateau, de bovenloop van de Kikbeek in Maasmechelen, de vallei van de Ziepbeek in Lanaken en Zutendaal, de kalkgraslanden van de St. Pietersberg en in verschillende geïsoleerde locaties in het Brabants Heuvelland en in het Hageland (Tielt-Winge, Lubbeek, Boutersem, Leuven, Meerdaalwoud, Kasteel van Gaasbeek te Lennik).
- Verspreidingskaart van de gladde slang
Hoe plant de gladde slang zich voort?
Gladde slangen zijn eierlevendbarend (ovovivipaar), dat wil zeggen dat de jongen zich ontwikkelen in het lichaam en dat ze omgeven zijn door een eivlies dat openscheurt bij de geboorte. Het wijfje werpt 6 tot 15 jongen die bij hun geboorte 14 tot 20 cm meten. In april ontwaken gladde slangen uit hun winterslaap en dan gaan ze vrijwel direct op zoek naar een partner om zich voort te planten.
Hoe krijg je de gladde slang te zien?
De gladde slang is overdag actief maar wordt vanwege haar zeer verborgen levenswijze en schutkleur zelden opgemerkt. De slang verstopt zich vaak in vermolmde boomstronken, onder grote stenen en houtblokken of tussen planten. De meeste activiteit vindt plaats bij bewolkt en vochtig weer. De gladde slang heeft een optimale lichaamstemperatuur van 29 tot 33 graden Celsius en zodra de bovengrens is bereikt trekt de slang zich terug. De zwangere vrouwtjes zonnen nog het meest en zoeken daar allemaal samen de meest geschikte delen in het terrein voor op. Door wandelaars worden vaak mannetjes waargenomen die in het voorjaar op zoek zijn naar wijfjes.
Weetjes over de gladde slang
- Gladde slangen verbergen zich ook weleens in ondergrondse gangen en holen van zoogdieren.
- Ze kunnen vrij oud worden. In Vlaanderen zijn dieren bekend van minstens 15 jaar oud.
- Een gladde slang zal vertrouwen op haar schutkleur, en zal niet proberen te vluchten als er gevaar dreigt. Als ze zich bedreigd voelt, doordat plots een steen verplaatst wordt, zal ze bliksemsnel bijten. Zo'n beet is niet gevaarlijk: de slang is niet giftig en de tanden zijn te klein om schade aan te richten. Een beet zal hooguit resulteren in kleine bloedende wondjes.
- Alvorens zijn prooi te verslinden, wurgt de slang hen met enkele kronkels. Maar er wordt weleens geopperd dat er van wurgen geen sprake is, maar dat de prooi alleen wordt vastgehouden tussen de kronkels.
- In minder gunstige zomers kan het voorkomen dat de ontwikkeling van het embryo wordt vertraagd en de jongen pas het volgende jaar ter wereld worden gebracht.
- Elk exemplaar heeft een eigen uniek vlekkenpatroon in de halsstreek.
Wat kan jij doen voor de gladde slang?
De gladde slang is een Europees beschermde soort. Ze is op de Rode Lijst van de amfibieën en reptielen in Vlaanderen opgenomen in de categorie ‘bedreigd’. De huidige populaties zijn onderling geïsoleerd zodat geen uitwisseling van dieren en genetisch materiaal mogelijk is. De huidige leefgebieden moeten dan ook optimaal beschermd én beheerd worden. Ook het verbinden van leefgebieden kan gladde slangen helpen. Er werd in het verleden al vastgesteld dat deze soort gebruikt maakt van ecoducten.
Natuurpunt en de gladde slang
Het leefgebied van de gladde slang werd in Grenspark De Zoom-Kalmthoutse heide aanzienlijk uitgebreid. Verbrande naaldbomen verdwenen en het pijpenstrootje werd door vrijwilligers manueel gemaaid en afgevoerd. Nadien werd kleinschalig geplagd en er werden enkele zogenaamde ‘slangenbulten’ aangelegd. Dat zijn langwerpige takkenhopen, afgedekt met plaggen. Binnen in de hoop kunnen de slangen schuilen, bovenop de hoop kunnen ze zonnen om zich op te warmen.
Meer weten?
Koop de Veldgids Amfibieën en Reptielen in de Natuurpunt Winkel
- Hyla is de reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt. www.hylawerkgroep.be