Natuurherstel in Tikkebroeken

Meer ruimte voor de Heikikker in de Tikkebroeken

Venherstel
De Tikkebroeken is een kleinschalig heidegebied met mooi ontwikkelde heidevegetaties en vennen. In het gebied komt nog een kleine populatie heikikker voor die bedreigd wordt omdat de oppervlakte leefgebied te klein is. Het afgelopen decennium is de oppervlakte en de kwaliteit van de heide en heischrale graslanden al mooi uitgebreid. Om de oppervlakte voortplantingshabitat uit te breiden zijn we op zoek gegaan naar geschikte locaties en in het noorden van gebied ligt een voormalig landbouwperceel met depressies die verdwenen zijn door nivellering van het perceel.
Ter voorbereiding van de werken is de bodemopbouw onderzocht met een gutsboringen. Hieruit bleek dat er in het zuidoosten van het gebied een gedempt ven lag. De originele venbodem was niet meer intact en was vermengd met zand tijdens het dempen. Op basis van deze boringen, de diepte van het grondwater en het digitale hoogtemodel zijn de afmetingen en diepte van het ven bepaald.
In het noordwesten van het perceel hebben we met behulp van de boringen een deel van een gedempte A-horizont terug gevonden. Hier lag in het verleden een laagte. Op basis van de watersysteemkaart hebben we vervolgens gezien dat het perceel in een natte zone ligt met uitgestelde infiltratie. Deze zones zijn in vroege voorjaar nat omdat er oppervlakte- en grondwater toekomt van de hoger gelegen gronden ten westen ervan. Later in het seizoen zakt het grondwaterpeil waardoor er infiltratie optreedt. Afhankelijk van de regenval zullen de vennen in zomerseizoen deels of geheel droogvallen. Hierbij is het belangrijk om te vermelden dat het westelijke ven hoger ligt dan het oostelijke wat een interessante gradiënt is omdat tijdens droge en natte jaren nagenoeg altijd geschikt voortplantingshabitat aanwezig is. Beide locaties liggen buiten de overstromingssfeer van de Rode loop wat van belang is om kolonisatie door vis te vermijden.
Beiden vennen zijn in september 2022 aangelegd met een rupskraan. Om bodemschade te vermijden is er gebruik gemaakt van rijplaten voor de afvoer van de grond met dumperkarren. De grond is afgevoerd naar een landbouwperceel om dit te verbeteren. Een klein deel van de grond is lokaal gebruikt om het wandelpad te verbeteren.
Tot slotte bleek uit de boringen dat er in het zuiden van het perceel in het verleden leem is aangebracht. Omdat er nog geen bodemopbouw was, is dit vermoedelijk nog niet zo lang geleden gedaan door de vorige eigenaar. Omdat leem zorgt voor verzuring vanwege stagnatie van regenwater is deze zone mee geplagd.

Broekbosherstel
Aan oostzijde van de Tikkebroeken is er een dijk die tot tegen de Rode loop loopt. Gezien de dwarsligging op de landschappelijke gradiënt verzamelt het regenwater aan de noordzijde van de dijk waardoor de grondwaterinvloed wordt weggedrukt en het broekbos verzuurt en eutrofieert. Omdat kwel essentieel is voor goed ontwikkelde broekbossen is de dijk afgegraven tot op het historisch maaiveld. Het broekbosherstel heeft niet veel voorbereiding gevraagd omdat de dijk duidelijk zichtbaar is op het digitaal hoogtemodel en de overgang tussen opgebrachte grond en oorspronkelijk profiel duidelijk was. De dijk is afgegraven met een rupskraan en naar een landbouwperceel afgevoerd met dumperkarren op rijplaten om bodemschade te vermijden.

De herstelmaatregelen werden mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Vlaamse overheid en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).

Bezoekersinfo

Praktische info en wandelkaartjes vind je hier