Dossier Stikstof

Antwerpen
Limburg
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Afbeelding
Dossier Stikstof Natuurpunt
NP
Soort
Dossier
Werking
Beleid

Vlaanderen zit onder een stikstofstolp. We stoten véél meer stikstof uit dan gezond is, zowel voor onszelf als de natuur. In Europa zijn we zelfs stikstofkampioen. En elke stikstof-aanpak heeft al gefaald. Tot nu?

Laat de natuur niet stikken: een stikstofplan ís nodig!

In februari 2024 trad het Stikstofdecreet in werking nadat het in januari goedgekeurd was door de Vlaamse Regering. Dit stikstofplan moet onze natuur verlossen van een overdaad aan stikstof, de volksgezondheid verbeteren en zekerheid bieden aan ondernemers.
Want ja, onze schrale natuur heeft zwaar te lijden onder de stikstofdepositie. Maar wat is het probleem eigenlijk? Stikstof is toch goed voor planten? Wim van Natuurpunt legt het haarfijn uit!

Wat is het probleem?

Dagelijks regent het stikstof op onze natuur: 24 kilo per hectare per jaar. Dat is véél meer dan gezond én toegestaan is. In heel Vlaanderen is er een stikstofoverschot, meer dan 80% van onze (vaak Europees beschermde) natuur lijdt eronder.

Vooral intensieve veeteelt is de oorzaak. Daarnaast ook de uitstoot van industrie, verkeer en ieders schoorsteen. Probleem is dat de uitstoot van de industrie langzaam daalt, maar dat die van de veestallen al 10 jaar niet daalt. Zonder een drastische aanpak van de stikstof-uitstoot worden we zelf en de natuur steeds zieker, en kunnen we het dalende biodiversiteitsverlies nooit een halt toe roepen.

Afbeelding
Impact van stikstof op heide
NP

Wat zijn de gevolgen voor de natuur?

Bramen en netels overwoekeren de typische bosflora. Bomen verzwakken en sterven af. De paarse heide kleurt bruin doordat het brandbare pijpestrootje alles overneemt. Bloemen, bijen en vlinders verdwijnen. Helder water wordt groene drab. 

10 Natuurberichten over de stikstofproblematiek

Wat zijn de gevolgen van een teveel aan stikstof op de natuur? We leggen het je uit in deze natuurberichten.
Wil je de natuurberichten graag in je mailbox ontvangen? Abonneer je hier.

Wat is de aanpak in Vlaanderen?

Vlaanderen heeft een stikstofprobleem maar het blijkt moeilijk om hiervoor een oplossing te voorzien. Verschillende pogingen in het verleden, leiden tot niks. Tot Natuurpunt en Limburgse Milieukoepel in 2018 beslissen om via juridische weg de afspraken van de Europese habitatrichtlijn door Vlaanderen te doen naleven. Ze vechten de vergunning aan voor een grote kippenstal in Kortessem (Limburg). Door die extra kippenstal produceert het bedrijf te veel stikstof, en de impact heeft negatieve gevolgen op nabijgelegen Natura 2000-gebieden die al gebukt gaan onder teveel stikstofneerslag.

Op 25 februari 2021 vernietigt de Raad voor Vergunningsbetwistingen de omgevingsvergunning voor de uitbreiding van de kippenstal. De rechter stelt vast dat het bedrijf te veel stikstof zou uitstoten, wat schadelijk is voor het nabijgelegen natuurgebied. De rechter stelt ook dat het Vlaamse stikstofbeleid deze verslechtering van de natuurkwaliteit in Europees beschermd gebied toeliet. Door dit 'stikstofarrest' komt het Vlaamse beleid uit 2014 op losse schroeven te staan. De juridische primeur heeft grote gevolgen: zo goed als alle vergunningsprocedures voor zowel industrie als landbouw liggen, in afwachting van een nieuw stikstofbeleid, volledig stil. Actie is nodig.

Meer lezen over hoe Vlaanderen het stikstofprobleem aanpakt

Tijdlijn Stikstofdecreet

20 september 2024
Vlaamse Regering keurt het besluit over de afwijkende berekeningsmethode van de referentiesituatie 2021 definitief goed.

19 juli 2024
De Vlaamse Regering keurt het besluit over de toewijzing van diercategorieën bij de vaststelling van de PAS-referentie 2030 definitief goed. 

18 april 2024 
Het Vlaams Parlement keurt het voorstel van decreet over ammoniak-emissie-reducerende maatregelen goed. 

23 februari 2024 
Het stikstofdecreet treedt in werking.

24 januari 2024 
Het Vlaams Parlement keurt het stikstofdecreet goed.

27 juli 2023
Meerderheidspartijen N-VA en Open VLD dienen een voorstel in bij het Vlaams Parlement voor een stikstofdecreet.

10 maart 2023
De Vlaamse Regering keurt het besluit goed dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) vaststelt. Die nieuwe maatregelen zijn pas definitief als ze zijn vastgelegd in een decreet.

19 april tot 17 juni 2022 
Burgers, organisaties, adviesinstanties en besturen kunnen opmerkingen geven op het ontwerp van de Programmatische Aanpak Stikstof.

19 april 2022 
Het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid publiceert het ontwerp Programmatische Aanpak Stikstof.

23 februari 2022
​De Vlaamse Regering bereikt een akkoord over de Programmatische Aanpak Stikstof en legde de krijtlijnen vast in een conceptnota.
 

Wat is het standpunt van Natuurpunt?

Er moet een breuk komen met het verleden, dat geen garantie op beterschap bood op het terrein. Een aanpak die juridisch ook geen stand houdt.

Natuurpunt pleit daarom voor een 2-sporen-aanpak:

  • enerzijds het dichtdraaien van de stikstofkraan (en maatregelen om dit gefaseerd en sociaal verantwoord te doen)
  • en anderzijds natuurherstel na jarenlang stikstofovervloed. Enkel middelen voorzien om getroffen landbouwers te vergoeden, is dus allesbehalve de oplossing. Ter vergelijking verwijzen we naar Nederland waar het budget voor natuurherstel op 3 miljard euro wordt geraamd.

Samen met BBL, West-Vlaams Milieufront, WWF, Greenpeace en de Limburgse Milieukoepel formuleerden we 5 krijtlijnen voor de toekomstige stikstofaanpak:

  1. Kies voor focus en een integrale aanpak
  2. Pak het probleem aan bij de grootste bron
  3. Timmer de aanpak juridisch dicht
  4. Kies voor landbouw in balans met de samenleving
  5. Zet maximaal in op natuurherstel en -verbetering

Standpunt Duurzame landbouw

Wat kan jij doen aan het stikstofprobleem als bezorgde natuurliefhebber?

De stikstofcampagne is een campagne van Natuurpunt.

Deel de campagne op sociale media met #laatdenatuurnietstikken

Contact: Mattias Bruynooghe  - Diensthoofd Beleid Natuurpunt