Standpunt Bouwshift

Vlaanderen is de meest versnipperde en verkavelde regio in Europa. Deze tendens zet zich onverminderd verder. Dagelijks wordt 6 hectare (12 voetbalvelden) grond ingenomen. Dit is niet alleen nefast voor de natuur, maar ook voor tal van andere functies (bv. water- en klimaatbuffering). Natuurpunt is pleitbezorger van een 'betonstop' of bouwshift. En die komt er ook aan, al is de weg ernaartoe erg frustrerend.

Visie op ruimte

Met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV, 1997) draagt de Vlaamse overheid haar visie op ruimtelijke ordening uit. Al sinds 2011 doorloopt de overheid een traject dat moet leiden naar een opvolger voor het RSV: het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). Op basis van een Groenboek (2012) en een Witboek (2016) zal dat traject uitmonden in een kernnota en een aantal thematische beleidskaders. Samen vormen zij het toekomstige Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV°. Een ontwerp van kernnota of strategische visie (2019) is reeds klaar. De beleidskaders zijn nog in opmaak.

Ook de Provinciale (PRSP) en Gemeentelijke Ruimtelijke Structuurplannen (GRSP) worden op termijn vervangen door Provinciale en Gemeentelijke Ruimtelijke Beleidsplannen. De meeste provinciale processen staan intussen al verder dan het Vlaamse traject (Limburg, Antwerpen, Vlaams-Brabant, Oost-Vlaanderen).

Betonstop en groenblauwe netwerken

Het ontwerp van kernnota BRV omvat een aantal strategische doelstellingen. Eén daarvan is een daling van de betonsnelheid (6 ha/dag) naar 3 ha/dag tegen 2025 en 0 ha/dag tegen 2040. Deze doelstelling noemt men ook wel de betonstop, of bouwshift. Een andere doelstelling uit de kernnota BRV is om Vlaanderen groen-blauw te dooraderen. Het betreft een functioneel ecologisch netwerk dat vertrekt vanuit robuuste natuurgebieden, door het landbouwgebied, langs industriegebieden tot in het hart van dorpen en steden. Een geslaagde betonstop vergt het neutraliseren van slecht gelegen bouwgronden. Evidente bouwgronden die best niet bebouwd worden zijn signaalgebieden, reservegebieden voor wonen of zogenaamde woonuitbreidingsgebieden (WUGs) en ecologisch waardevolle bossen. Eigenaars van zulke gronden verdienen een billijke vergoeding, waarbij grondspeculatie evenwel een privé-risico blijft.

De stem van Natuurpunt

Betonrapport en fiches per gemeente (2018)

In aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen maakte Natuurpunt in 2018 het betonrapport op. Het bevat 5 indicatoren: ruimtebeslag, verhardingsgraad, betonsnelheid, leefdichtheid en betonrisico, en dit op niveau Vlaanderen, provincies en gemeenten. Het resultaat van deze oefening is ook beschikbaar in fiches per gemeente.

• Meer info via deze link

Klimaatrapport van Vlaamse bouwgronden (2019)

In aanloop van de Vlaamse verkiezingen maakte Natuurpunt het klimaatrapport op. Voor alle onbebouwde bouwgronden van Vlaanderen geeft het rapport inzicht in drie ecosysteemdiensten die relevant zijn in het klimaatbeleid. Het betreft koolstofopslag, waterinfiltratie en verkoeling. Het rapport schotelt telkens drie scenario’s voor: het scenario ‘nu’, het scenario ‘beton’ en het scenario ‘natuur’. Het resultaat van deze oefening is ook beschikbaar in fiches per gemeente. 

• Meer info via deze link

Betonrapport 2024