De ene hyacint is de andere niet
Deze soort is een mooi voorbeeld van wat men in de plantengeografie een Atlantische soort noemt: d.w.z. dat de plaats waar hij groeit (het areaal van de soort) in hoofdzaak bepaald wordt door het milde zeeklimaat. Dit klimaat wordt gekenmerkt door een invloed van de oceanische wind met als gevolg een zekere vochtigheid maar vooral door het ontbreken van grote uitersten in de temperatuur. De zomers zijn niet te warm, de winters niet te koud.
Door zijn ligging begint België kantje-boordje te zijn voor zijn groeiomstandigheden te meer dat de plant ook qua bodem het liefst een humusrijke neutrale bodem heeft. Hij vindt in onze Leemstreek deze geschikte bodem, maar de klimaatomstandigheden (vochtigheid en beperkte temperatuur schommelingen) vindt hij echter in enkel in onze bossen. Daar groeit hij dan ook massaal. Dichter naar de oceaan, bv. in West-Frankrijk is hij geen typische bosplant zoals bij ons. Het habitattype n° 9130 (zie Natura 2000: Eiken-beukenbossen met wilde hyacint), vind je dan ook enkel in het westen van Vlaanderen en meer in het bijzonder bij ons. Het is botanisch een zeer belangrijk biotoop dat we moeten koesteren en waar het kan kansen geven om uit te breiden.
De schoonheid en deze plant heeft er toe geleid dat vele tuincentra een hyacint zijn gaan verkopen om in de tuin te planten. In een tuin heeft men echter niet steeds dezelfde beschutting als in een bos, dus de wilde hyacint deed het niet altijd zeer goed. Als snel werd een andere soort in de plaats verkocht : de Spaanse Hyacint (Hyacinthoides hispanica). Het grote gevaar op het vlak van biodiversiteit is dat de Spaanse hyacint zich hier ook buiten de bossen goed verspreid en gemakkelijk een kruising (hybridisatie) aangaat met onze inheemse wilde hyacint. De hybride soort, Hyacinthoides x massartiana kan zich ook voortplanten met als gevolg dat in Nederland de hybride vorm algemener is dan beide oudersoorten.
Een zoveelste voorbeeld dat aangeeft dat men zeer voorzichtig moet zijn met introductie van soorten want dat dergelijke ingrepen vaak tot een ontregeling en ook verarming van de biodiversiteit leidt. Eveneens een oproep om eens na te gaan hoe het gesteld is met de verspreiding van deze drie hyacintsoorten in onze regio. Ziehier hoe je ze kan proberen te onderscheiden:
Het lijn/lijn-lancetvormig blad is 20-45 cm lang en 7-25 mm breed. De bloeiwijze knikt duidelijk naar een kant. Bloemsteeltje 3-10 mm. De bloemen hangen naar een zijde van de steel. De bloemen zijn meestal diep-blauw van kleur, maar lichtere varianten komen voor. De 6 kroonbladeren vormen een smal klokje met evenwijdige zijdes en zijn aan de top meestal sterk naar buiten toe omgekruld. De drie binnenste stuifmeeldraden zijn maximaal 3/4 zo lang als de buitenste stuifmeeldraden. De buitenste stuifmeeldraden zijn voor ongeveer 4/5 van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. Het helmhokje is zacht geel/creme kleurig. De bloemen geuren, vooral op warmere dagen.
Het blad is 20-50 cm lang en 10-35 mm breed en relatief breed langwerpig. De bloeiwijze staat overeind en hangt niet over aan de top, met de bloemen ingeplant rondom de steel. Het bloemsteeltje is 10-20 mm lang en de bloemen staan uit. De bloemen zijn meestal lichtblauw tot blauw, maar soms wit of roze. De kroonbladeren vormen een wijd open staand klokje en de top van de kroonbladeren is meestal niet omgekruld. De binnenste stuifmeeldraden zijn vrijwel even lang als de buitenste. De buitenste stuifmeeldraden zijn voor minder dan driekwart van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. De helmhokjes zijn bleek blauw tot blauw. De bloemen geuren niet, ook niet op warmere dagen.
De eigenschappen van de hybride vallen tussen beide oudersoorten in en kunnen variabel zijn. De bladeren zijn 20-50 cm lang en 10-30 mm breed. De bloeiwijze hangt licht naar een zijde over en de 4-15 bloemen staan rondom de ingeplant. De bloemsteeltjes zijn 8-20 mm lang. De bloemen zijn bleek tot donker blauw en soms wit of roze. De kroonblaadjes vormen een open klokje en de zijn meestal licht omgekruld aan de top. De lengte van de drie binnenste meeldraden is ongeveer driekwart die van de buitenste meeldraden. De buitenste meeldraden zijn voor ongeveer driekwart van hun lengte vergroeid met de kroonbladeren. De helmhokjes zijn bleek groen-blauw van kleur. De bloemen geuren zwak. De hybride is volledig vruchtbaar.
Tip: download de Obsidentify-app en lees meer over onze actie Hyacint-je-mee?. De Natuurpuntafdelingen uit de regio Pajottenland & Zennevallei willen zoveel mogelijk waarnemingen van wilde hyacinten verzamelen. We zijn vooral op zoek naar ongekende locaties buiten de natuurgebieden.
Daniël Van De Gucht met gegevens uit Waarnemingen.be
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief