De kraanvogeltrek live volgen met de 'kraanvogelradar'

Eind oktober, begin november is het weer tijd voor … de kraanvogeltrek. Op een paar uur tijd kunnen dan tot vele tienduizenden kraanvogels ons luchtruim luid roepend doorkruisen. Via een door Dr. Koen de Koning (Universiteit Wageningen - in samenwerking met ‘Sensing Clues’) ontwikkelde app kan iedereen dit spectaculair natuurfenomeen nu beter volgen dankzij deze Kraanvogelradar, een soort ‘buienradar’ voor kraanvogels.

Wanneer de juiste omstandigheden zich voordoen vertrekken de kranen vanaf hun verzamelplaats in de wijde regio rond het Duitse Diepholz richting Frankrijk en vooral Spanje waar ze overwinteren. Zo vlogen gisteren minstens 30.000 kraanvogels over het uiterste oosten van België en Nederland. Zelfs met die aantallen is het niet altijd evident de juiste plaats in te schatten waar en wanneer ze zullen passeren en dat heeft bij menig vogelaar in het verleden al vaak tot grote frustraties geleid.

Deze zogenaamde ‘digitale tweeling’ van de kraanvogeltrek (n.v.d.r. een digitale tweeling is een virtuele representatie van de echte wereld, met inbegrip van fysieke objecten, processen, relaties en gedrag) is niet alleen ontwikkeld om vogelaars het leven wat makkelijker te maken maar vooral ook om nieuwe inzichten te krijgen over het trekgedrag en de trekcondities van deze bijzondere trekvogel.

Afbeelding

De app is voor iedereen beschikbaar en jij kan helpen …

Met deze Kraanvogelradar kan je op elk moment zien waar een groep kraanvogels vliegt, welke richting ze uitgaan en met welke snelheid. Groepen kraanvogels worden op die manier over de grenzen heen gevolgd waardoor ingeschat kan worden waar en wanneer je moet zijn om ze te zien en te horen passeren. De hele werking van deze app is gebaseerd op de ingevoerde gegevens van dataplatforms. Door zelf je waargenomen kraanvogelgroepen in te geven op waarnemingen.be draag je zelf een steentje bij tot de best mogelijke werking van deze app. Geef bij het invoeren op het platform nauwkeurig aan: de zo exact mogelijke locatie (van de kraanvogels, niet van jezelf), het tijdstip van je waarneming (op de minuut nauwkeurig), de vliegrichting (bijvoorbeeld overvliegend zuidwest) en het aantal vogels van de groep. Via deze gegevens wordt berekend door de app waar jouw groep kraanvogels naartoe zal vliegen. Het is ook belangrijk zo snel mogelijk je waarnemingen in te geven om de bewegingen van de groep in ‘realtime’ te kunnen volgen zodat andere vogelaars op de route geïnformeerd kunnen worden. Het systeem volgt voorlopig enkel een aantal ‘volgbare’ groepen. Op termijn is het de bedoeling om de ganse migratiegolf in kaart te brengen en in ‘realtime’ op te volgen. 

De wetenschap achter de app …

Het ontwikkelen van zogenaamde ‘digitale tweelingen’ van natuurfenomenen zoals de kraanvogeltrek, is iets compleet nieuws in de ecologie en de natuurbescherming. Om precies te kunnen voorspellen wat er op dit moment in de natuur speelt, zijn veel data nodig maar ook heel wat kennis over die betreffende fenomenen. Die kennis wordt vanuit wetenschappelijk onderzoek via parameters in de app verwerkt om deze zo accuraat mogelijk te kunnen laten werken. De resultaten en inzichten hiervan kunnen dan weer aanleiding geven tot nog meer wetenschappelijk onderzoek om zo weer meer te weten te komen over de ecologie of tot het meer gericht verzamelen van data, zodat we de natuur efficiënter kunnen monitoren. Vanuit de ervaringen en inzichten in deze kraanvogelradar is het de bedoeling om veel meer digitale tweelingen te ontwikkelen, met als uiteindelijk doel deze technologie in te zetten om de natuur beter te beschermen.  

Naast de Kraanvogelradar kan je ook terecht op de Facebookpagina van Kraanvogeltrek over België en Nederland voor de laatste update.

Tekst en foto's: Koen de Koning (universiteit Wageningen) en Gert Vandezande (ECMN)