Kegelspin is Europese Spin van het jaar 2016

De Kegelspin is verkozen tot de Europese spin van het jaar. Dat hebben 78 spinnendeskundigen uit 26 Europese landen beslist, zo meldt de Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL. De spin behoort tot de familie van de wielwebspinnen, die wereldwijd 3.099 soorten vertegenwoordigt, en is ook in België te vinden. Typerend voor de Kegelspin is het kegelvormige achterlijf en het vermogen om zich te camoufleren door haar omgeving te bewerken.

De Kegelspin is geen zeldzaamheid: ze wordt in heel Europa aangetroffen van zeeniveau tot op ongeveer 1.600 m hoogte. De soort verkiest niet al te donkere naaldwouden, waar ze lokaal erg algemeen kan voorkomen, maar je kan ze ook vinden langs bos- en parkwegen of in droog weiland

De lichaamslengste (poten niet meegerekend) van vrouwtjes is ongeveer 6-8 mm. Mannetjes zijn wat kleiner (4-4,5 mm). Het achterlijf loopt uit in een kegelvormige bult (deze vorm is uniek onder de Belgische spinnen). Zowel mannetjes als vrouwtjes zijn actief vanaf de lente (maart/april) tot in de herfst (september/oktober). De eieren worden in het midden van de zomer afgezet op een takje nabij het web. De eicocon wordt ingepakt met blinkende, geelachtige draden.

Afbeelding

Bij verstoring kan de Kegelspin zo hard met het web schudden dat haar contouren bijna volledig onzichtbaar worden voor het menselijk oog. (foto: Richard Louvigny)

De Kegelspin spint een zeer gelijkmatig en fijnmazig wielvormig web, meestal ongeveer anderhalve meter boven de grond. In haar web maakt de spin een zogenaamd stabilimentum. Dat is een dikker gesponnen verticale band die door het midden van het web loopt. De spin zit in het centrum van haar web en dus ook op het stabilimentum. Er zijn nog spinnen die zo’n stabilimentum weven (bv. de Wespspin), maar de Kegelspin bekleedt die zijden band met planten- en prooiresten (in het Engels noemt men de spinnen van het geslacht Cyclosa daarom “trash line spiders”).

In het midden van dat lijnvormig bouwwerk laat ze een opening vrij en daar gaat de Kegelspin dan in zitten. Zo maakt ze de “afvalband” dicht en onttrekt ze zichzelf, tussen het afval, aan het oog van mogelijke aanvallers. Hierdoor is de Kegelspin één van de weinige diersoorten die zelf haar omgeving zodanig bewerkt dat ze er in gecamoufleerd is. Bij de meeste dieren werkt camouflage omgekeerd: zij passen zich aan aan de omgeving. Het is dus opletten geblazen als je de Kegelspin te zien wil krijgen. Bij verstoring kan de spin zo hard met het web schudden dat haar contouren bijna volledig onzichtbaar worden voor het menselijk oog.  

Waarom werd de Kegelspin verkozen tot Europese Spin van het Jaar? De belangrijkste reden is dat ze zo uniek is. Het kegelvormige achterlijf maakt deze spin onmiskenbaar en ook het erg fijne en regelmatige web met stabilimentum dragen bij tot de herkenbaarheid.

Door de verkiezing van een Spin van het Jaar wil de arachnologische gemeenschap bijdragen tot een beter begrip en een grotere populariteit van deze nog steeds weinig gekende of geliefde dierengroep. Daarnaast hoopt Arabel dat onderzoekers nieuwe gegevens kunnen bekomen over de recente verspreiding van de soort.

Geniet dus van dit unieke spinnetje en help ons met het melden van nieuwe waarnemingen. Dat kan het best door een goeie foto te posten via Waarnemingen.be, de meldingssite van Natuurpunt.

De Europese Spin van het Jaar werd verkozen door 78 arachnologen uit 26 Europese landen. De coördinatie van de verkiezing gebeurt via het Naturhistorisches Museum Wien, samen met het ‘Arachnologische Gesellschaft’ (AraGes) en de European Society of Arachnology (ESA).

Voor België is de Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL de organiserende vereniging. Met vragen kan je terecht bij Koen Van Keer ([email protected])

Tekst: Christoff Hörweg & Koen Van Keer (ARABEL)
Foto’s: Gert Van Heghe, Richard Louvigny