Opmars van Limburgse boomkikkers zet zich door

Sinds de herontdekking van enkele roepende mannetjes boomkikker in 2006 in Maaseik wordt deze populatie jaarlijks opgevolgd. Jaar na jaar blijft de populatie er toenemen en vanuit het Maaseikse kerngebied worden in steeds meer gemeenten bijkomende poelen en plassen gekoloniseerd. Op 14 jaar tijd groeide deze populatie van amper 15 naar ca. 2000 roepende mannetjes. Momenteel kan het kenmerkende kèkerende geluid van roepende boomkikkers al in 8 aangrenzende gemeenten en op meer dan 110 voortplantingslocaties worden gehoord.

 In 2019 dachten we dat de boomkikker in Dilsen-Stokkem tegen de grens van zijn mogelijke verspreiding aan zat. Aan de oostkant lag immers de drukke Rijksweg N78, in het westen werd een verdere uitbreiding bemoeilijkt door een uitgestrekt boscomplex (voornamelijk grove den) en in het zuiden lag de dorpskern. Het leek dus weinig waarschijnlijk dat boomkikkers één van deze barrières zou kunnen overbruggen. Maar dat gebeurde toch. Verschillende exemplaren slaagden er immers in om de N78 over te steken om zo - via enkele tuinvijvers die als stapsteen werden gebruikt - richting Maasdal te trekken. Ondertussen heeft de boomkikker ook in de kleine stadstuintjes een geschikt leefgebied gevonden. Steeds meer buurtbewoners komen boomkikkers tegen, tot zelfs binnen in huis, in de gordijnen.

Het stadsbestuur van Dilsen-Stokkem heeft een belangrijke rol gespeeld in de verdere verspreiding van de boomkikker. Het zorgde ervoor dat er  op het industrieterrein van Rotem, op overhoekjes en aan de grenzen, verschillende waterlocaties aangelegd werden die eigenlijk bedoeld waren voor de rugstreeppad. Daar haalde ook de boomkikker haar voordeel uit. Dankzij een constructieve en dynamische samenwerking tussen het stadsbestuur van Dilsen-Stokkem, natuurverenigingen en lokale ondernemers konden enkele mooie en erg geslaagde natuurinrichtingsprojecten  gerealiseerd worden. De populatie boomkikkers groeide op het industrieterrein op slechts enkele jaren tijd van slechts 2 roepers tot een 100-tal in 2020! Een indrukwekkend resultaat voor een soort die begin deze eeuw nog zo goed als uitgestorven was.

Afbeelding

Bovenstaand kaartje geeft een blik op de dispersie van de boomkikkers in de regio Dilsen-Stokkem.

De boomkikker is er de voorbije jaren in geslaagd om in ijltempo het verspreidingsgebied sterk uit te breiden. Op 2 jaar tijd slaagde de soort erin om wateren op 8 kilometer van de bronpopulatie te koloniseren. Deze kolonisatie gebeurde hoofdzakelijk via een corridor die werd opengemaakt onder een hoogspanningsleiding beheerd door netbeheerder Elia. Deze ‘gang’ loopt als een zonbeschenen snelweg doorheen bosgebied en strekt zich uit van de poelen van het industrieterrein Rotem tot aan het Dilsers vennencomplex. Bij gebrek aan geschikte poelen in het tussenliggende stuk roepen boomkikkers vanop natte, ondergelopen depressies in maisakkers.

Afbeelding

Langs deze corridor, beheerd door netbeheerder Elia, verplaatsten de boomkikkers zich. foto: Elia.

Maar mogelijk dienen zich ook hier kansen aan. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) heeft in de verbindingszone immers terreinen in eigendom waarop voortplantingslocaties voor boomkikkers zouden kunnen worden aangelegd. Indien het zou lukken om ook daar een cluster van nieuwe poelen aan te leggen, lijkt de toekomst van dit kleine kikkertje ook hier verzekerd. In een schijnbaar niet te stoppen kolonisatiedrift staken enkele boomkikkers intussen ook de Boslaan (N75) over om er in een zandgroeve op de rand van het Nationaal Park Hoge Kempen tussen de rugstreeppadden te belanden. De toekomst van het kleine groene struikrovertje ziet er rooskleurig uit.

Tekst en foto: Peter Engelen, Hyla (amfibieën- en reptielenwerkgroep van Natuurpunt)