PajottenMotten brengt nachtvlinders en mensen bij elkaar
De Insectenwerkgroep Zuidwest-Brabant bracht een jaar door tussen de nachtvlinders. Oude insectencollecties werden gedigitaliseerd en nieuwe inventarisaties leverden bijzondere vondsten op.
Eind 2021 kreeg de insectenwerkgroep Zuidwest-Brabant een insectencollectie in handen uit de jaren 1950-1980. Deze collectie bestond vooral uit opgeprikte nachtvlinders, een schat aan historische informatie. We vatten het plan op om deze gegevens te digitaliseren op waarnemingen.be zodat ze voor iedereen raadpleegbaar worden. Stilaan rijpte ook het idee om die oude gegevens te vergelijken met nieuwe. Tot hiertoe was er in de regio Zuidwest-Brabant vooral naar nachtvlinders gezocht in tuinen van enkele nachtvlinderfanaten. Natuurgebieden en andere potentieel interessante locaties waren niet of nauwelijks onderzocht. We staken de koppen bij elkaar en het project ‘PajottenMotten’ was geboren. Het doel was duidelijk, nachtvlinders inventariseren buiten de eigen tuin en oude gegevens verzamelen en digitaliseren. We zijn nu een jaar verder, wat leverde het op?
Een venster op het verleden
Historische insectencollecties bevatten, als ze goed bewaard zijn gebleven, een schat aan informatie. Zo vonden we in die oude gegevens soorten terug waarvan we nooit hadden vermoed dat ze in de regio zouden voorkomen. Zo zijn er 60 soorten macro-nachtvlinder enkel gezien voor het jaar 2000, en dat terwijl er de laatste 10 jaar een pak meer nachtvlinderwaarnemingen zijn gedaan. Van deze soorten kunnen we gerust stellen dat het grootste deel effectief verdwenen zal zijn. Bijvoorbeeld het populierenblad (Gastropacha populifolia), een iconische nachtvlinder die leeft in open bossen maar na 1976 niet meer is waargenomen. Niet alleen soorten van open bossen boerden achteruit, maar opvallend veel soorten die leven in grasland en heide vonden we niet meer terug, zoals de heidedwergspanner (Eupithecia satyrata), de bonte marmeruil (Deltote deceptoria) en het grasbeertje (Coscinia cribraria).
Een screenshot van de waarneming van populierenblad (Gastropacha populifolia). Deze soort is nu zeer zeldzaam in het hele land en is in de regio na 1976 niet meer waargenomen. Dankzij de digitalisatie van opgeprikte nachtvlinders wordt de data voor iedereen raadpleegbaar.
Verrassingen uit de natuur
We vingen een jaar lang nachtvlinders in verschillende (natuur)gebieden en daar kwamen bijzondere soorten uit voort. Het is steeds spannend afwachten welke vlinders de nacht gebracht zal hebben. Een aantal soorten waren voordien nog nooit vastgesteld in de regio, zoals de maansnuituil (Zanclognatha lunalis) en de diana-uil (Griposia aprilina). Opvallend was dat vooral soorten uit bossen opdoken. Ook nieuwe zoekmethodes zoals feromonen leverden leuke waarnemingen op. En dan is er nog een waslijst aan nieuwe en zeldzame micro-nachtvlinders die werden gezien. Blijkbaar was er vroeger geen aandacht voor de kleine vlinders, maar dankzij automatische beeldherkenning, goede literatuur en accurate admins op waarnemingen.be vormt een correcte determinatie meestal geen probleem.
Een kleurrijke nieuwkomer, de diana-uil (Griposia aprilina). Het is een bossoort met eik als waardplant die de laatste jaren opvallend meer wordt gezien. Tijdens het project 'PajottenMotten' werden dit jaar de eerste drie exemplaren in de regio gezien. (foto: Lieven Decrick)
Hoe moet het nu verder?
Het project bezorgde onze insectenwerkgroep een vliegende start. Via whatsapp houden we elkaar op de hoogte van de meest bijzondere vondsten. Nu we de smaak te pakken hebben, zetten we het project verder in 2023. We hebben nog een hoop gebieden te onderzoeken en de goesting is nog niet over. De opstart van het project bracht niet alleen zeer veel nachtvlindergegevens bij elkaar, maar ook mensen. Voordien waren nachtvlinderfanaten actief in eigen tuin, nu spreken we af om nieuwe gebieden te kunnen bezoeken. Mensen met interesse uit de regio mogen ons altijd contacteren. Alle hulp is welkom! Laat 2023 maar snel beginnen, vanaf januari kan de meidoornspanner (Theria primaria) al worden gezocht.
Meer weten?
Insectenwerkgroep Zuidwest-Brabant op facebook: https://www.facebook.com/groups/600997953983841
Website: https://www.natuurpunt.be/afdelingen/insectenwerkgroep-zuidwest-brabant
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief