FAQ

Op deze pagina zijn een aantal frequente vragen en hun antwoorden gebundeld. Vind je toch niet het antwoord dat je zocht kan je ook terecht in onze facebookgroep Solitaire Bijen en Hommels of kan je ons per e-mail benaderen op [email protected].

Hoeveel soorten hommels komen voor in België?

Tot het begin van de 20ste eeuw kwamen 30 hommelsoorten in België voor. Vandaag de dag werden 6 soorten daarvan minstens drie decennia lang niet meer gezien (bvb de Donkere tuinhommel). Van de hommels die tegenwoordig binnen onze landsgrenzen vliegen is het leefgebied van 14 soorten erg versnipperd of beperkt die zich tot enkele locaties. Daarvan zijn 6 soorten zoals de Zandhommel zeer zeldzaam.

Welke soorten hommels kan ik met grote kans tegenkomen?

Zeven hommelsoorten hebben een algemene verspreiding. Dat zijn de Aardhommel, de Akkerhommel, de Boomhommel, de Steenhommel, de Tuinhommel, de Veldhommel en de Weidehommel. In Groot-Brittanië worden ze wel eens de ‘Big-7’ genoemd. Je leert er meer over op onze Soorten pagina.

Waarom bezoeken hommels bloemen?

Al sinds de tijd van de dino’s bestaat er een speciale band tussen bloemen en bijen (waaronder hommels). Het is een soort wisselwerking waarvan beide profiteren. De plant mag rekenen op bestuiving en kan zo zaadjes maken waaruit nieuwe planten groeien. De hommel gebruikt de nectar en het stuifmeel of pollen van de bloem als voedsel. Nectar bevat veel suikers en is energierijk. Het dient als brandstof en dankzij nectar kunnen hommels urenlang vliegen. Stuifmeel is rijk aan eiwitten en dient als krachtvoer voor de nakomelingen of larven.

Kunnen hommels steken?

Ja. Vrouwelijke hommels dragen een angel. Deze angel kunnen zij gebruiken om te steken. Mannetjes dragen geen angel en kunnen niet steken. De angel is groot genoeg om door de huid van een mens te geraken.

Blijft de angel van hommels in de huid zitten na een steek?

Nee. In tegenstelling tot honingbijen ontbreekt de angel van hommels grote weerhaakjes waardoor de angel blijft zitten in de huid. Dit geldt trouwens ook voor solitaire bijen. Ben je dus gestoken en zie je een angel achterblijven, dan was de dader een Honingbij.

Zijn hommels agressief?

Een hommel is van nature niet erg steeklustig. Ze gebruikt haar angel om predatoren te verjagen. In een straal van 1 tot enkele meters rond het nest kan het voorvallen dat hommels hun veilige thuishaven verdedigen en een belager te lijf gaan. Blijf daarom altijd op een veilige afstand van een hommelnest. Een hommel op een bloem houdt geen enkel gevaar in want het nest is meestal veraf. Pas als je haar stevig vastneemt zal zij haar angel gebruiken.

Kan ik een hommel vastnemen?

Neem nooit een hommel vast met je blote vingers, tenzij je 100% zeker bent dat het een mannetje is. Mannetjes dragen namelijk geen angel en kunnen niet steken. Als de hommel een bolletje stuifmeel aan de poten heeft hangen is het sowieso een vrouwtje.

Waar vind ik een hommelnest in mijn tuin?

Bijna alle hommelsoorten maken een nest onder of net boven de grond. Meestal is dit dan in een rustig, verscholen hoekje in de tuin tussen de beplanting. Als je een hommelnest wil vinden, houdt dan nauwlettend het aantal en de vliegrichting van de hommels in de gaten gedurende minstens een half uur. Zie je veel hommels vliegen van en naar dezelfde hoek in de tuin, dan is de kans groot dat daar een nest is. Je lokt hommels dan ook het makkelijkst naar je tuin met wilde hoekjes en de juiste planten.

Ik heb een zieke hommel gevonden, wat moet ik doen?

Een hommel kan ziek worden, maar is soms ook uitgeput, heeft het wel eens koud of wil gewoon even uitrusten. Geen enkele van deze toestanden kunnen wij als mens onderscheiden. Ga er dus niet meteen vanuit dat een onbeweeglijke hommel ziek is. Zijn er bloeiende nectarplanten in de buurt zoals Wilde akelei, fruitbloesems of Kruipend zenegroen, doe de hommel dan een plezier en zet haar/hem op de bloem.

Onder de boom liggen veel dode hommels. Hoe komt dat?

In de zomer liggen er onder bloeiende lindebomen soms een groot aantal dode hommels. De exacte oorzaak is hiervan is tot heden nog niet ontrafeld. Bij de keuze van planten voor tuinen, parken en ander publieke plaatsen wordt best voor streekeigen soorten gekozen.

Kan ik de natuur helpen door hommels te kopen en in de tuin te zetten ?

We raden het sterk af om als particulier hommels of andere wilde bijen aan te kopen en los te laten in je eigen tuin. Als deze geschikt is is voor hommels komen ze er vanzelf wel op bezoek. Bovendien verspreid je mogelijk ook ziektes door hommels uit een andere locatie in de natuur te introduceren.

Hoe snel kan een hommel vliegen ? 

Afhankelijk van de soort kan een hommel drie tot vier en een halve meter per seconde vliegen. Ze hebben dan ook een actieradius tot meer dan 1km rond het nest en onthouden hun omgeving.

Kunnen Hommels ruiken?

Hommels communiceren onderling onder andere met geurstoffen, sommige hiervan kan je ook zelf ruiken als je aan een hommel ruikt. Voor honingbijen en hommels is aangetoond dat ze verschillende geurstofjes afzetten, maar elkaars stofjes wel kunnen waarnemen en er  door beïnvloed worden.

Hoe lang duurt het voordat een bloem na een bijenbezoek opnieuw nectar heeft?

De snelheid waarmee bloemen nieuwe nectar aanmaken hangt af van soort tot soort. Bij gewone smeerwortel is het nectarium al na 20 minuten weer volledig gevuld. Langer dan een dag duurt het zelden, dat zou voor de plant niet interessant zijn.

Zijn hommels warmbloedige insecten?

Hommels kunnen hun borstspieren aan- en afkoppelen van hun vleugels. Als de vleugels aangekoppeld zijn, dan kunnen ze vliegen. Als de vleugels afgekoppeld zijn, dan maken ze lichaamswarmte met diezelfde spieren. Omdat ze dus met eigen middelen lichaamswarmte kunnen maken worden ze tot de warmbloedige dieren gerekend, in tegenstelling tot de meeste insecten. Op die manier hebben ze het warm genoeg om te vliegen zonder zonneschijn. Zelfs een dikke wolkenlaag en wat regen schrikken de meeste hommels niet af!

Hoe weet een overwinterende hommelkoningin dat ze terug wakker moet worden?

De hommel kiest zelf niet zomaar wanneer ze gaat slapen en wanneer ze wakker wordt. De winterslaap is een robuust systeem, ook wel diapause genoemd, waarbij het lichaam op "waakvlam" gaat tot de omgeving terug gunstig wordt. Het aan- en afzetten van die waakvlam gebeurt geleidelijk en wordt door hormonen gestuurd. Er zijn heel wat zaken die de hormonenbalans kunnen beïnvloeden tijdens de winterslaap zoals omgevingstemperatuur, genetische aanleg, hoe groot en hoe gevoed ze was vóór de winterslaap.