Natuurpunt Rupelstreek

Laatvliegers op de kerkzolder

Sinds mensenheugenis woont er een kolonie laatvliegers in de Nielse kerkzolder. Zodra het begint te schemeren verlaten de vIeermuizen de kerkzolder voor hun nachtelijke jachtpartijen. Vanop het terras van een plaatselijk café kijken we naar de uitvliegende vleermuizen, daarna gaan we op stap om jagende vleermuizen te bekijken.

Vandaag is het vlinderdag in het natuurgebied Kelderijlei in Schelle. Dit relatief klein natuurgebied is een topgebied voor vlinders. Het wordt langs drie kanten omsloten door houtkanten, alleen naar het zuiden is het open, waardoor er een apart micro-klimaat heerst en er het windstiller is dan elders.
We verwelkomen je vandaag in Kelderijlei, waar een vlinderparcours werd uitgezet, waardoor je kan kennis maken met enkele van onze mooiste vlinders.

Op dinsdag 3 juli werd de huurovereenkomst tussen gemeente Niel en Natuurpunt voor het gebruik van N.H de Paardenstal door de gemeenteraad van gemeente Niel goedgekeurd, en dit voor een periode van 5 jaar, daarna telkens stilzwijgend verlengbaar voor een periode van 5 jaar. Een overeenkomst die gebaseerd is op inzet, vertrouwen en engagement.

De vrijwilligers van Natuurpunt hebben de voorbije jaren getoond dat ze zich kunnen inzetten om het Natuur.huis steeds mooier te maken, er een reeks boeiende activiteiten te organiseren en tevens te zorgen voor de openstelling op zaterdag- en zondagnamiddagen.
Die dadendrang heeft er onder meer toe geleid dat gemeente Niel het initiatief nam, om tijdens de zomer van 2017 ook de rest van het gebouw te restaureren en het gebouw zo te bewaren voor de toekomst.
En uiteindelijk heeft vertrouwen en ook engagement geleid tot deze overeenkomst. Een overeenkomst waarbij ook de werking van Voedselteam Niel betrokken werd. Voortaan kunnen de vrijwilligers van Voedselteam Niel in het Natuur.huis terecht voor de bedeling van de bestelde pakketten.
Maandag 16 juli werd de nieuwe overeenkomst tussen gemeente Niel, Natuurpunt en Voedselteam Niel gevierd met een hapje en een drankje.
Ook in de nabije toekomst willen gemeente Niel, Natuurpunt Rupelstreek en andere partners zoals Regionaal Landschap Rivierenland graag verder werken aan een steeds mooier Natuur.huis.
Natuurpunt dankt gemeente Niel voor het vertrouwen en de goede samenwerking!

Over enkele dagen start de terugkeer van miljoenen gierzwaluwen naar Afrika en wordt het weer wat stiller in de luchten boven onze dorpen. Huis- en boerenzwaluwen blijven nog enkele maanden. Inmiddels druppelen ook de eerste resultaten van de tellingen van bewoonde nesten van beide zwaluwsoorten door.
Wat huiszwaluwen betreft, zijn dat erg wisselvallige resultaten. Het aantal nesten in de kolonies in de Boomse centrumstraten en aan de gebouwen van de PTS-school zijn gehalveerd tegenover vorig jaar.
Beter nieuws uit Hemiksem en Schelle, de kolonie aan de gebouwen van de Jacobsbetoncentrale aan de Herbekestraat in Hemiksem steeg naar 21 bewoonde nesten, een verdubbeling tegenover vorig jaar. En aan de gebouwen van de voormalige Electrabelcentrale in Schelle stegen de aantallen opnieuw naar 48 bewoonde nesten. De halvering van vorig jaar werd daarmee goedgemaakt.
Wil je graag weten wat we samen met Regionaal Landschap Rivierenland doen voor onze zwaluwen, breng dan even een bezoek aan de zwaluwententoonstelling in de vitrinekasten aan de Kaai in Boom.
Tot eind juli kan je die tentoonstelling bekijken. Wandel daarna even door het steegje naar de Groene Hofstraat, waar je de zwaluwen live kan bekijken.

Nadat de klok van de kerk van Terhagen op zondag 8 juli 10 u had geluid, begonnen we met een groepje van 12 wandelaars aan een leuke verkenning van het nieuwe bewegwijzerde wandelpad van Natuurpunt in de kleiputten, op geleide van de rode vierkantjes, met de poort ‘De Beukelaer’ als vertrekpunt.
Toen we bij de eerste vijver aankwamen, vlogen er net twee blauwe reigers over. Verder konden we ook enkele meerkoeten bespeuren, maar het zicht op deze vijver wordt tegenwoordig grotendeels belemmerd door een steeds hoger wordende begroeiing. Het vervolg van het wandelpad vormde de ideale plek om te luisteren naar … de stilte: we hoorden alleen enkele vogeltjes, wat mountainbikers in de verte, de kerkklok en onze eigen voetstappen…
Van bij de Oriëntatietafel aan het eind van de Hoogstraat daalden we steil af naar het ingangspoortje van het sedert april nieuw opengestelde deel van de wandeling. Daar konden we enkele ‘juweeltjes’ van de zomerse natuurpracht in de Kleiputten Terhagen bewonderen: echt duizendguldenkruid, eerst slechts hier en daar te zien, maar nadien op verscheidene plekken te vinden, o.a. ook vlakbij het uitkijkpunt, dat mooi versierd is met de ijsvogel van Street-artist DZIA; verderop bovenaan het trapje vonden we links van het pad enkele prachtexemplaren van de zomerbitterling met mooie gele bloempjes, die ook behoren tot de gentiaanfamilie, zoals het duizendguldenkruid.
Dankzij één van onze aandachtige deelnemers ontdekten we zelfs rood guichelheil midden op het wandelpad. We zagen onderweg ook heel wat verschillende soorten libellen en juffers, zoals de azuurwaterjuffer. Op de laatste vijver van het parcours waren de futen op de afspraak: een koppel met twee kleintjes, heel leuk om met de verrekijker te observeren.
Toen we ruim na 12u op de zandvlakte aankwamen, was het al behoorlijk warm geworden, zodat de middelste teunisbloemen van de vorige nacht alweer verwelkt waren. Als je tijdens de vroege ochtend of de late avond komt, kan je de grote gele bloemen van de ‘nachtkaars’ of het ‘nachtlampke’, zoals deze nachtbloeier genoemd wordt, bewonderen. Van de zandvlakte wandelden we in de schaduw van berken, wilgen en esdoorns terug naar ons vertrekpunt.

Donderdagavond 19 juli was het weer één van die heerlijke momenten op het Noordelijk eiland, toen de aandacht van Kris De Keersmaecker, vogelkijker van Vogelwerkgroep Rupel, getrokken werd door een opmerkelijk geluid. Het typische geluid van lachstern, dat zoals de Nederlandse naam doet vermoeden, ietwat op een soort lach lijkt. Uiteindelijk werden er 2 lachsternen gespot.
Via Whatsapps-groepen werden snel collega-vogelkijkers geïnformeerd, en een uurtje later stond er al een rij vogelkijkers op de Kanaaldijk. Wouter Van Gasse, één van hen, kon enkele foto’s maken waarvan we er één publiceren, waarvoor dank aan Wouter.
Deze waarneming van lachsternen is onze regio is opmerkelijk, het was reeds van 2008 geleden dat de soort in het rivierenland van Schelde, Rupel, Nete en Dijle werd waargenomen, toen met 1 overvliegende vogel aan Spaarbekken Eeckhoven in Rumst. De meeste waarnemingen van deze voor onze streken zeldzame sternensoort situeren zich voornamelijk langs de kust. Lachsternen die in de Lage Landen worden waargenomen zijn waarschijnlijk afkomstig van de broedpopulaties in Denemarken en Noord-Duitsland. Via Frankrijk en Spanje trekken ze naar de overwinteringsgebieden in West-Afrika.

Het is wellicht nog wat vroeg om al conclusies te trekken, maar het lijkt er sterk op dat de broedresultaten van de visdiefjes op het Noordelijk eiland minder goed zijn dan vorig jaar. En dit ondanks het feit dat er dit jaar een groter nestvlot bijgeplaatst werd. Net zoals vorig jaar telden we 6 broedpaartjes, maar waar de visdiefjes vorig jaar nesten van 2, soms 3 jongen hadden is het aantal dit jaar beperkt tot 1, maximaal 2 jongen.
Naar de juiste oorzaak is het voorlopig gissen, maar mogelijk zit het voedselaanbod er voor iets tussen. De visdiefjes op het Noordelijk eiland jagen voornamelijk op vissoorten zoals spiering en bot. Prooien die ze vooral in de Rupel en Schelde vangen. De resultaten van de bemonstering met schietfuiken in beide rivieren tonen duidelijk aan dat er opmerkelijk minder juveniele botjes aanwezig zijn dan voor enkele jaren.
Bot is een zeevis, waarvan de jonge botjes zich met het getij laten meedrijven om in getijdenrivieren zoals de Rupel en Schelde op te groeien, om daarna weer naar de Noordzee te migreren.
Een uurtje naar jagende visdiefjes kijken toont duidelijk aan dat ze nu voornamelijk jonge spieringen vangen. Gemiddeld hebben die spieringen een lengte van ongeveer 10 cm, veel te groot voor de kleine bekjes van de jonge visdiefjes. Zodra de jonge visdiefjes enkele weken oud zijn is het wellicht geen probleem meer, maar inmiddels zijn er waarschijnlijk al enkele jongen gestorven.