Zammelen
Toegankelijkheid
Het natuurgebied is het hele jaar door vrij toegankelijk. Veel veldwegen op de wandeling liggen er dikwijls heel modderig en glibberig bij, dus stevige wandelschoenen of laarzen zijn aanbevolen. Je volgt plankenpaden, komt enkele trappen tegen en moet door voetgangerssluizen.
Vanuit het pittoreske dorpje Zammelen leidt de oranje route je via de vallei van de Mombeek naar het kastelendorp Gors-Opleeuw. De wandeling herbergt natuur en cultuur en zorgt voor heel veel afwisseling op je wandeltocht. Langs het voormalige fruitspoor heb je mooie uitzichten op het omliggende landschap. Je kan de rode, oranje en blauwe route combineren tot een landschapswandeling van 13 km (ongeveer 3 uur). Aan de kerk van Zammelen staat een infobord met de uitgestippelde wandelingen.
Beschrijving van het natuurgebied
In het agrarische Zuid-Limburg, in de buurt van de scheiding tussen Droog- en Vochtig-Haspengouw, ligt boven op een helling een piepklein kerkdorpje, Zammelen, omgeven door een waardevol stukje natuur. Hier in de vallei van de Mombeek ligt een gebied dat je op elk tijdstip van het jaar verbaast met zijn buitengewoon rijke en bijzonder gevarieerde natuur. Het natuurgebied draagt dezelfde naam als het dorpje boven op de helling: Zammelen. Hier kan je het mooiste zien wat de Mombeek in petto heeft: een prachtige variatie aan poelen, hoogstamboomgaarden, helling- en moerasbosjes in de omgeving van de kronkelende Mombeek. Een beboste kloof is de oude spoorweg van Tongeren naar Sint-Truiden die nu als fietspad fungeert.
Dieren en planten
De hoogstamboomgaarden rond Zammelen worden bevolkt door eikelmuizen, dassen en een schare van vogels zoals bonte spechten, gekraagde roodstaarten, grauwe vliegenvangers en steenuilen.
De eikelmuis is, adoptiesoort van de gemeente Kortessem, is relatief goed bekend als ‘de fruitrat’ of ‘het slaperke’. In de omegving van het gebied waren er waarnemingen. In 2007 werden 15 eikelmuiskasten opgehangen in Zammelen, waarvan 1 sporen van eikelmuis opleverde. In 2012 werd het natuurgebied verbonden met de voormalige spoorwegzate Borgloon-Tongeren door om de 100 meter een eikelmuisnestkast op te hangen. Een jaar later werden enkel ‘krakers’ als bewoners genoteerd: eekhoorn, bosmuis.
Voorjaarsbloeiers zoals daslook en slanke sleutelbloem tooien de bodem van het bos in de lente. In de omgeving van de poelen geurt watermunt. De ruigtes rond de Mombeek zetten de vallei door hun forse bloei de hele zomer lang in kleur.
Natuurbeheer
Na de tweede wereldoorlog plantte men in de Haspengouwse beekvalleien massaal canadapopulieren voor de houtopbrengst. Het stikstofrijke populierenblad en de schaduw veroorzaakten een natuurarme ondergroei van kleefkruid en brandnetel. Natuurpunt haalde de vele canadapopulieren uit de vallei en liet het forse ruigtekruid plaats maken voor bloemrijke hooilanden.
De steilste stukken van de hellingen zijn omgord door historische hellingbosjes van beuk, wilg en eik. Vaak zijn deze bosjes onderheving geweest aan hakhoutbeheer en worden de stammen periodiek afgekapt. Jonge scheuten schieten dan opnieuw vanuit de stam uit met als resultaat een meerstammige boom.
In dit gebied liep van 2012-2019 een LIFE-project. Lees er meer over.
Verder wandelen
Greenspots zijn eersteklas natuurwandelingen waar je kan wandelen zonder de natuur te verstoren. Daarvoor zijn de wandelgebieden voorzien van allerlei constructies zoals knuppelpaden. Volgende gebieden behoren ook tot een Greenspot:
Vallei van de Herk (Rullingen)
Hoogstamgordel Grootloon (Grootloon)
Wijngaardbos (Vrijhern)
De Knoppel (Mettekoven)
Alle greenspots zijn gebundeld in een verzamelbox (15 euro).
- Gebieden aankopen en beheren is de beste manier om de natuur te beschermen
- Voor elke gift van 40 euro of meer krijg je een fiscaal attest
Help Zammelen groeien
Gift via overschrijving
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je Zammelen verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Geert Kempeneers, 0478-49 31 40.
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.