Zammelen
Stein Temmerman

Zammelen

Borgloon, Kortessem, Tongeren
Oppervlakte
Middelgroot gebied - Tussen 10 en 50 hectare
  • Honden zijn welkom, maar moeten wel aan een leiband.
Het pittoreske dorpje Zammelen, deelgemeente van Kortessem, ligt aan de rand van het Haspengouws leemplateau en in de vallei van de kronkelende Mombeek. Een combinatie van water, leem, kalk en zand in de bodem zorgt voor een natuurgebied met afwisselende beemden, typische hooilanden, mysterieuze moerassen en broekbosjes. Die verschillende landschappen hebben een bijzondere aantrekkingskracht op zeldzame planten- en diersoorten. Zammelen is op en top vochtig Haspengouw.

 

Toegankelijkheid

Het natuurgebied is het hele jaar door vrij toegankelijk. Veel veldwegen op de wandeling liggen er dikwijls heel modderig en glibberig bij, dus stevige wandelschoenen of laarzen zijn aanbevolen. Je volgt plankenpaden, komt enkele trappen tegen en moet door voetgangerssluizen.

Vanuit het pittoreske dorpje Zammelen leidt de oranje route je via de vallei van de Mombeek naar het kastelendorp Gors-Opleeuw. De wandeling herbergt natuur en cultuur en zorgt voor heel veel afwisseling op je wandeltocht. Langs het voormalige fruitspoor heb je mooie uitzichten op het omliggende landschap. Je kan de rode, oranje en blauwe route combineren tot een landschapswandeling van 13 km (ongeveer 3 uur). Aan de kerk van Zammelen staat een infobord met de uitgestippelde wandelingen.

 Top

Beschrijving van het natuurgebied

In het agrarische Zuid-Limburg, in de buurt van de scheiding tussen Droog- en Vochtig-Haspengouw, ligt boven op een helling een piepklein kerkdorpje, Zammelen, omgeven door een waardevol stukje natuur. Hier in de vallei van de Mombeek ligt een gebied dat je op elk tijdstip van het jaar verbaast met zijn buitengewoon rijke en bijzonder gevarieerde natuur. Het natuurgebied draagt dezelfde naam als het dorpje boven op de helling: Zammelen. Hier kan je het mooiste zien wat de Mombeek in petto heeft: een prachtige variatie aan poelen, hoogstamboomgaarden, helling- en moerasbosjes in de omgeving van de kronkelende Mombeek. Een beboste kloof is de oude spoorweg van Tongeren naar Sint-Truiden die nu als fietspad fungeert.

 Top

Dieren en planten

De hoogstamboomgaarden rond Zammelen worden bevolkt door eikelmuizen, dassen en een schare van vogels zoals bonte spechten, gekraagde roodstaarten, grauwe vliegenvangers en steenuilen. 

De eikelmuis is,  adoptiesoort van de gemeente Kortessem, is relatief goed bekend als ‘de fruitrat’ of ‘het slaperke’. In de omegving van het gebied waren er waarnemingen.  In 2007 werden 15 eikelmuiskasten opgehangen in Zammelen, waarvan 1 sporen van eikelmuis opleverde.  In 2012 werd het natuurgebied verbonden met de voormalige spoorwegzate Borgloon-Tongeren door om de 100 meter een eikelmuisnestkast op te hangen. Een jaar later werden enkel ‘krakers’ als bewoners genoteerd: eekhoorn, bosmuis.

Voorjaarsbloeiers zoals daslook en slanke sleutelbloem tooien de bodem van het bos in de lente. In de omgeving van de poelen geurt watermunt. De ruigtes rond de Mombeek zetten de vallei door hun forse bloei de hele zomer lang in kleur.

 Top

Natuurbeheer

Na de tweede wereldoorlog plantte men in de Haspengouwse beekvalleien massaal canadapopulieren voor de houtopbrengst. Het stikstofrijke populierenblad en de schaduw veroorzaakten een natuurarme ondergroei van kleefkruid en brandnetel. Natuurpunt haalde de vele canadapopulieren uit de vallei en liet het forse ruigtekruid plaats maken voor bloemrijke hooilanden.

De steilste stukken van de hellingen zijn omgord door historische hellingbosjes van beuk, wilg en eik. Vaak zijn deze bosjes onderheving geweest aan hakhoutbeheer en worden de stammen periodiek afgekapt. Jonge scheuten schieten dan opnieuw vanuit de stam uit met als resultaat een meerstammige boom. 

In dit gebied liep van 2012-2019 een LIFE-project. Lees er meer over.

 Top

Verder wandelen

Greenspots zijn eersteklas natuurwandelingen waar je kan wandelen zonder de natuur te verstoren. Daarvoor zijn de wandelgebieden voorzien van allerlei constructies zoals knuppelpaden. Volgende gebieden behoren ook tot een Greenspot:

Vallei van de Herk (Rullingen)

Hoogstamgordel Grootloon (Grootloon)

Munsterbos

Wijngaardbos (Vrijhern)

De Knoppel (Mettekoven)

Alle greenspots zijn gebundeld in een verzamelbox (15 euro).

 Top

Lees meer
Krijg de kaart en de routes
7.90km

Zammelen Paarse Wandeling

3.80km

Zammelen - Blauwe Wandeling

6.40km

Zammelen - Oranje Wandeling

12.60km

Zammelen Gele Wandeling

9.10km

Zammelen - Rode Wandeling

4.50km

Zammelen Groene Wandeling

7.70km

Zammelen Blauwe Wandeling

13.00km

Zammelen - combinatie van rode en oranje wandeling

  • Startpunt Paarse Wandeling

    Jesserenstraat 48
    3840 Borgloon
  • Startpunt Gele & Rode Wandeling

    Piringenstraat 3
    3700 Tongeren
  • Zammelen - Startpunt Oranje Wandeling

    Hoogstraat 35
    3840 Borgloon
  • Startpunt Groene & Blauwe Wandeling

    Fonteindreef 8
    3700 Tongeren
Steun dit natuurgebied met een gift.
  • Gebieden aankopen en beheren is de beste manier om de natuur te beschermen
  • Voor elke gift van 40 euro of meer krijg je een fiscaal attest

Help Zammelen groeien

Gift via overschrijving

Stort je bijdrage op BE56 2930 2120 7588 met de vermelding van "Gift Zammelen".

Op stap met een ervaren wandelgids

Wil je Zammelen verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Geert Kempeneers, 0478-49 31 40.

Iets te melden?

Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.