Heidebos

In het Heidebos vind je een unieke afwisseling van naaldbos, verlaten akkertjes, heide, schrale graslanden en dreven. Door het gevarieerde mozaïeklandschap biedt het natuurgebied onderdak aan tal van dieren en planten die zowel van het bos als van meer open heide houden.

Al van op de parking krijg je een indruk van het Heidebos: je staat met je stapschoenen in het blote zand. Overal loopt prikkeldraad eindeloos langs het gebied. Aan de toegangsborden wordt het duidelijk waarom: als je het poortje binnengaat, is de kans groot dat je gallowayrunderen ontmoet. Een vijftiental dieren wandelen het hele jaar door van de ene plek naar de andere en helpen mee met het beheer.

Het wandelpad slingert door het bos en er zijn veel open plekken. Het begin van de wandeling toont de grote troeven van dit landschap: variatie en verrassingen. Na elke bocht beleef je iets nieuws: dreven met oude beuken, open stukken met struikhei of percelen beplant met dennen. De route door het bos is bovendien uitgestrekt en zo aangelegd dat je ondanks de soms tientallen wandelaars, toch het gevoel hebt alleen te zijn.

Tussen 1568 en 1648 woedde in deze streek de Tachtigjarige oorlog. Daarbij stonden de Noordelijke (Staatse) en Zuidelijke (Spaanse) Nederlanden tegenover elkaar. Deze oorlog was ook een godsdienstoorlog tussen protestanten en katholieken. Het Waasland was een frontgebied. De Spanjaarden legden hier een verdedigingslinie aan tegen de meer noordelijke forten van prins Maurits. Deze Spaanse forten kregen veelal de naam van een heilige. Het waren vooral aarden wallen, omringd door een gracht. Binnen de wallen was er een primitief kamp voor de soldaten. Aan het voormalig fort Francipany zijn de oude wallen en grachten nog duidelijk herkenbaar. De glooiing van het terrein duidt aan waar de vroegere verdedigingsgracht lag. Naast het fort Francipany waren er nog andere forten. In 1645 bouwden de Spanjaarden het fort Ter West langs de Parmavaart. Deze ‘vaart’ werd in de zestiende eeuw door de Spanjaarden gegraven voor de bevoorrading van de troepen bij het beleg van Antwerpen. Bijna op één rij lagen de forten Francipany, de Papemutsen en Ter West. Dit laatste fort lag waar nu de verbindingsweg tussen Wachtebeke en Moerbeke loopt, ongeveer ter hoogte van de toegang tot het Heidebos. Deze straat heet daarom ook de Fortstraat.

In de vroege Middeleeuwen werd deze omgeving ‘Affelgem’ genoemd. Affelgem was toen een hoogte met vijf windmolens. Eén molen stond in de Knokkestraat. Van deze molen kan je de molenberg nog gedeeltelijk waarnemen. De andere vier verdwenen bij de aanleg van het vliegveld. Een andere molen bevond zich op het kruispunt van de Molenstraat met een kerkwegel, die toen de kerken van Moerbeke en Overslag verbond. Deze molen werd ‘Theymeuleken’ genoemd. Hij stond hier nog in 1670. De overige molens waren al vóór 1600 verdwenen. Nog drie molens stonden verder in noordelijke richting (Hoogstraat) vanaf ‘Theymeuleken’. Deze staakmolens werden vooral gebruikt voor de productie van lijnolie. Lijnolie werd gewonnen uit lijnzaad, het zaad van de vlasplant.