Eekhoornbruggenbouwers gezocht!

Afgelopen woensdag werden in Schoten vier boombruggen opgehangen voor eekhoorns. Natuurpunt hoopt dat andere gemeenten het voorbeeld volgen om het hoge aantal verkeersslachtoffers in Vlaanderen te kunnen terugdringen. De vereniging lanceert een handleiding voor wie nieuwe bruggen wil bouwen.

Een stevig touw tussen twee bomen: meer is een eekhoornbrug niet, hoewel er ook meer gesofisticeerde en duurdere modellen bestaan. Toch kunnen de bruggen van levensbelang zijn voor eekhoorns. Met 5 kilometer weg per vierkante kilometer heeft ons land (op enkele stadstaten na) het dichtste wegennet van Europa. Dat dichte wegennet zorgt voor een enorme versnippering van het landschap. Een dier dat zich van A naar B wil bewegen, moet in België gemiddeld om de 300 meter een weg oversteken. Op basis van gestandaardiseerde trajecttellingen werd berekend dat er in België per jaar minimum 8 miljoen dieren sterven op onze wegen, dat zijn er 22.000 per dag en 15 per minuut.

Ook eekhoorns worden daarvan vaak het slachtoffer. Gegevens uit het project Dieren onder de wielen tonen dat de eekhoorn op de vierde plaats staat in de top tien van meest overreden zoogdieren. Eekhoorns vertoeven een groot deel van hun tijd in bomen. Door boomkruinen over wegen met elkaar te verbinden vermijden we dat ze over het asfalt de weg moeten oversteken en daarbij het leven laten.

Afbeelding

Boombruggen in Schoten (foto Maarten Pluym)

In 2013 waren er in Vlaanderen nog maar 2 eekhoornbruggen en besloot Natuurpunt om de aanleg van eekhoornbruggen te bevorderen. Biologe Maaike Vercauteren analyseerde de gegevens uit de databank van Dieren onder de wielen en selecteerde de grootste knelpunten voor eekhoorns. Vervolgens stelde ze in samenwerking met de zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt een handleiding op voor het aanleggen van de bruggen. Intussen sprongen provincie Antwerpen en het Regionaal Landschap de Voorkempen op de kar en waar er in 2013 enkel een boombrug was in Antwerpen en Hoeilaart, zijn er ondertussen al 13, onder meer in Geel, Brecht, Kalmthout en Schoten.

Natuurpunt hoopt dat ook andere gemeenten aan de slag gaan met de handleiding. Daarin staan enkele vuistregels om ervoor te zorgen dat de bruggen ook echt gebruikt worden en het aantal slachtoffers doen dalen.

Afbeelding

Boombrug in gebruik, klik op de foto voor filmpje. (Beelden: Goedele Verbeylen)

Het belangrijkste criterium is ongetwijfeld de precieze locatie: die keuze kan ingegeven zijn door de gekende knelpunten uit het telproject Dieren onder de wielen, plekken waar eekhoorns ondanks het risico toch willen oversteken. Maar ze kan ook bepaald worden op basis van de leefwijze van de eekhoorn. Zo zijn versnipperde bospartikels met een groot voedselaanbod waarschijnlijke oversteekplaatsen voor de dieren - en mogelijke knelpunten. Erg belangrijk daarbij is ook om te bekijken hoe boombruggen aansluiten op de rest van de omgeving. Waar kunnen voedselzoekende eekhoorns naartoe eens ze over de brug zijn?

Een tweede criterium is veiligheid, zowel voor de eekhoorns als voor weggebruikers. Hoewel eekhoorns echte acrobaten zijn, is het belangrijk dat ze het zaakje vertrouwen. Touwen zijn daarom best minimum 4 cm dik en moeten strak genoeg aangespannen zijn. Anders dreigen de dieren toch voor het asfalt te kiezen. Bovendien moeten de touwen hoog genoeg boven de weg gespannen worden en zijn duidelijke afspraken met de wegbeheerder nodig. Door regen kunnen ze gaan doorhangen. De stevigheid van boombruggen moet ook minstens jaarlijks gecontroleerd worden.

Een derde aspect dat zal bepalen of het boombrugproject slaagt of niet is de opvolging en monitoring. Wordt de brug gebruikt, komen er nog slachtoffers voor in de onmiddellijke omgeving van de brug? Het kunnen indicaties zijn dat er iets mis is met de brug (de plaatsing, de stevigheid) of dat eventueel bijkomende bruggen geplaatst moeten worden.

Zelf een verkeersslachtoffer gezien? Geef het door via de website www.dierenonderdewielen.be.

Download de handleiding hier

Tekst: Diemer Vercayie, Natuurpunt
Videobeelden: Goedele Verbeylen, Natuurpunt