Grauwe kiekendieven kiezen voor Sint-Sixtusabdij Westvleteren als unieke nestlocatie

In 2020 werden op landbouwpercelen van de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren twee succesvolle broedgevallen van de zeldzame grauwe kiekendief vastgesteld.

“Dat is erg uitzonderlijk’, zegt Wim Bovens (Natuurwerkgroep De Kerkuil). “Dit zijn de enige broedgevallen van deze soort dit jaar in Vlaanderen. De samenwerking tussen de broeders van de Sint-Sixtusabdij, de lokale landbouwer, een aantal overheidsinstellingen en gedreven groep enthousiaste vogelaars verliep voorbeeldig, met zes uitgevlogen jongen als resultaat. Dit geeft zoveel voldoening en toont aan wat er kan worden bereikt als mensen de handen in elkaar slaan’, besluit Wim.   

Nestlocatie
Eind april 2020 werd in Westvleteren een mannetje grauwe kiekendief opgemerkt. Enkele dagen later wordt deze vogel vergezeld van een vrouwtje. Het paartje vertoonde een uitgesproken voorkeur voor een grasveld palend aan de Sint-Sixtusabdij. Het koppel werd goed opgevolgd en algauw kon worden vastgesteld dat er ook een tweede paartje aanwezig was. Vanaf dan worden de vogels dagelijks opgevolgd om uit te zoeken of er sprake zou kunnen zijn van een broedgeval. Met succes: een team van enthousiaste vrijwilligers slaagde erin om twee nesten te lokaliseren.

Vanaf dan volgt intens overleg. In eerste instantie wordt contact gelegd met broeder Michiel en broeder Benedikt van de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren, die eigenaar is van de percelen waarop beide nesten zich bevinden. De gronden worden echter verpacht aan landbouwer Luc Rooryck. Gelukkig was iedereen ervan overtuigd dat alles in het werk moest worden gesteld om beide nesten maximaal te beschermen. Met de landbouwer werd afgesproken dat hij tijdig zou laten weten wanneer hij de percelen zou maaien zodat enkele dagen voor de geplande maaidatum beide nestlocaties konden worden uitgerasterd. Door een beperkte oppervlakte rond het nest ongemaaid te laten, konden de grauwe kiekendieven ongehinderd verder broeden en kon ook de landbouwer het grootste deel van het perceel maaien. Er werd ook een latere maaidatum afgesproken waarvoor de landbouwer ook vergoed is. Een win-win voor natuur en landbouw.

Afbeelding

Uitgerasterd nestperceel van grauwe kiekendief op landbouwperceel vlakbij de Sint-Sixtusabdij in Westvleteren (foto: Wim Bovens)

Gezenderd
Om meer te weten te komen over het gedrag van deze zeldzame grauwe kiekendieven werden de volwassen exemplaren voorzien van een klein satellietzendertje zodat hun ‘whereabouts’ continu kunnen worden opgevolgd. Ook Nederlander Ben Koks zakt af naar Westvleteren. Ben is de oprichter van de Werkgroep Grauwe Kiekendief en is autoriteit wanneer het gaat over grauwe kiekendieven. Zijn ervaring en advies worden erg geapprecieerd. Intussen werd ook heel wat administratie in orde gebracht door het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vlaamse Landmaatschappij. Doordat de landbouwer het uitgerasterde deel van zijn perceel niet kan oogsten, had hij een inkomstenverlies. Dit verlies wordt door de Vlaamse overheid gecompenseerd door een subsidie die speciaal is gericht op het beschermen van een aantal zeldzame broedvogels zoals de grauwe kiekendief, de bruine kiekendief en de kwartelkoning.

6 kuikens
Alles verloopt vlot, de plaatselijke jachtwachter zag er mee op toe dat de broedende grauwe kiekendieven niet werden verstoord en op 8 juli 2020 konden alle jongen in het nest worden voorzien van een wetenschappelijke ring door medewerkers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Naast deze metalen wetenschappelijke ring kregen de zes jongen ook nog een opvallende gele kleurring om de poot. Dit is handig, omdat deze ring vanop afstand met een telescoop in het veld kan worden afgelezen. Op 16 juli 2020 vliegt het eerst jong uit. Ook de andere jonge grauwe kiekendieven zijn kort daarna vliegvlug. Twee broedgevallen, zes uitgevlogen jongen: een uniek stukje Vlaamse vogelgeschiedenis!

Kenmerken
De grauwe kiekendief is een slanke roofvogel die elk voorjaar vanuit de Afrikaanse overwinteringsgebieden terugkeert naar Europa. In Noordwest-Europa broedt de soort in open akkerbouwgebieden met voldoende ecologische infrastructuur. Op de Rode Lijst van de broedvogels van Vlaanderen staat de soort opgenomen in de categorie ‘ernstig bedreigd’. De broedgevallen in Westvleteren zijn slechts het vijfde en zesde in Vlaanderen sinds 2000. In een poging om het vooropgestelde Europese doel van 15 broedpaartjes per jaar in Vlaanderen te halen, keurde de Vlaamse overheid in 2015 een soortbeschermingsprogramma grauwe kiekendief goed.

Tekst: Wim Bovens (Natuurwerkgroep De Kerkuil)