Het Prinses Elisabeth Eiland kan en moet hand in hand gaan met de natuur, van ontwerp tot ontmanteling

4Sea (Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Natuurpunt en WWF-België) ziet het Prinses Elisabeth Eiland als een kans om de Noordzeenatuur niet alleen te beschermen, maar ook te verbeteren.Het Prinses Elisabeth Eiland moet ruimte voorzien voor vogels, vissen en schelpdierbanken en het moet circulair gebouwd worden. Om alle plannen op voldoende grote schaal uit te rollen moeten voldoende forse budgetten verzekerd worden.

Het Belgisch deel van de Noordzee bevindt zich niet in een goede milieutoestand, zoals voorgeschreven door de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie. In geen geval mag de schaarse ruimte en/of de Noordzeenatuur, zowel binnen als buiten beschermde natuurgebieden, verder aangetast worden. Daarom zet 4Sea zich in voor windenergie in het Belgisch deel van de Noordzee op een manier die goed is voor de natuur én het klimaat. 

4Sea stapte mee in een co-creatietraject rond natuurinclusief ontwerp van het Prinses Elisabeth Eiland, toen duidelijk werd dat het voorkeursalternatief, de transformatorplatformen, het niet haalde. Het doel? Een eiland dat de natuur- en biodiversiteitswaarden van de Noordzee maximaal beschermt én versterkt. Na bijna 2 jaar overleggen en debatteren in werkbanken met relevante Belgische mariene experts is er nog steeds grote nood aan antwoorden op de volgende vragen:

1. Wat is het energieplan voor België, inclusief het Belgisch deel van de Noordzee? Een dergelijk overzicht helpt ons het energievraagstuk op de beste manier op te lossen, in functie van modulariteit, flexibiliteit en circulariteit. Op zee moet dit energieplan zeker samensporen met een biodiversiteitsplan, zodat (gedeeltelijke) oplossingen voor de klimaatcrisis, geen biodiversiteitscrisis in de Noordzee veroorzaken.

2. Is een vaste, permanente structuur voor een lange tijd, zoals een eiland, noodzakelijk als men zich flexibel, circulair en modulair wil richten om het energievraagstuk op te lossen op de lange termijn?

3. Is de zandbalans groot genoeg om een eiland te bouwen, in gedachten houdend dat we ook een lopend co-creatieproject Kustvisie hebben om onze kustverdediging te garanderen in de (nabije) toekomst en onze zandvoorraad eindig is?

4. “De ruimte in het Belgisch deel van de Noordzee is schaars. We dienen ze strategisch en toekomstgericht toe te wijzen, binnen de draagkracht van het ecosysteem. Niet alles moet kunnen én mogen op, in en rond onze Noordzee,” zegt Sarah Tilkin, beleidsmedewerker Noordzee bij Natuurpunt.

“Bouwpromotoren en ontwikkelaars hebben serieuze verantwoordelijkheden en plichten naar de samenleving en hun projecten toe, gezien de schaal (maximaal 25ha op de zeebodem, wat bijna 17 voetbalvelden is) en levensduur (makkelijk 50 tot meer dan 100 jaar) van hun bouwwerken en de impact ervan op het marien milieu. Maak natuurinclusief en circulair ontwerp verplicht voor alle offshore structuren, op een significante en afdoende schaal op en rond de structuur, en voorzie hiervoor steeds voldoende forse budgetten,” stelt Sarah Vanden Eede, beleidsmedewerker oceaan bij WWF-België.

Het is van cruciaal belang dat alle investeringen gaan naar ontwerpelementen die de Noordzeenatuur behouden, versterken en herstellen. Enkele vuistregels: 

• Gebruik zo weinig mogelijk beton en zoveel mogelijk natuurlijke elementen;

• Focus op de functies voortplanting, foerageren en schuilen van verschillende soorten (denk aan vogels, vissen, benthos), met sterke voorkeur voor richels op de stormmuren zodat klifbroeders zoals de drieteenmeeuw kunnen rusten, op krachten komen en broeden, en het aanleggen van een chaotisch stenentapijt op de zeebodem met complexe randen;

• Focus op het creëren van natuurlijk habitat rond het eiland, met sterke voorkeur voor de (her)aanleg van grindbedden en de introductie van zwerfstenen op de zeebodem;

• Aanvullend en waar nodig kan men investeren in technieken die de reproductie maximaliseert van (larven van) organismen die we willen behouden, versterken en herstellen, zoals de Europese platte oester, dit om het herstel van schelpdierbanken te stimuleren.

“Het energie-eiland is het eerste in de wereld. Als trotse koploper, moet België het eiland meteen op de meest natuurinclusieve, en circulaire, manier bouwen. Zo wordt het een positief en leidend voorbeeld voor offshore infrastructuur in de Noordzee en elders,” zegt Almut Bonhage, beleidsexpert energie bij Bond Beter Leefmilieu. 

Afbeelding