Recordaantal tellingen ondanks wisselvallig vlinderweer
Van 4 tot 26 juli 2020 was er De Grote Vlindertelling van Natuurpunt. Er werden 22.182 tellingen gedaan in 7.380 tuinen, een recordaantal. Net als in voorgaande jaren staat het klein koolwitje op één, op de voet gevolgd door de atalanta. Op de derde plaats staat de dagpauwoog, die er weer wat bovenop komt na twee tegenvallende jaren.
Wisselvallig weer in juli
Juli 2020 was voor het eerst in jaren nog eens een wisselvallige zomermaand. Geen topweer dus voor vlinders. Heel wat tellers gaven het signaal dat het een zwakke tot hooguit gemiddelde vlindermaand was. Toch heeft dat Belgische weer voordelen. Na het klein koolwitje en de atalanta komt de dagpauwoog (vertegenwoordigd in 8.049 tellingen) op de derde plaats. Vorig jaar stond de soort nog op plaats 7 en werd hij in amper drie op tien tuinen gemeld. De populatie van deze netelgebonden vlindersoort crashte in de recorddroge jaren 2018 en 2019 maar heeft zich nu hersteld tot het niveau van voordien.
Nieuwe telmethode
Voor het eerst werd gewerkt met steekproeftellingen van vijf minuten. Zo kregen we een beter zicht op de vraag ‘hoeveel vlinders zie je in een gemiddelde Vlaamse tuin op vijf minuten?’. Dat aantal bedraagt zes.
In 12.515 tellingen komt het klein koolwitje voor en belandt daarmee op de eerste plaats. Het verschil met de atalanta is klein: die werd gemeld in 12.134 tellingen.
Verliezers
Terwijl de dagpauwoog zich wat herstelt, is dat geenszins het geval voor twee andere vlindersoorten die eveneens hun eitjes op netels leggen: het landkaartje en de kleine vos. Het landkaartje is maar in twee procent van de tellingen vertegenwoordigd, een dieptepunt voor deze soort. Ook de kleine vos geraakt niet uit het sukkelstraatje waar hij al jaren in zit. Die vaststelling doet ook de Nederlandse Vlinderstichting, die in Nederland in dezelfde periode de tuinvlindertelling organiseerde. Waarom die kleine vos in Noord-Nederland (en in Wallonië) veel beter standhoudt, dan in Vlaanderen en Zuid-Nederland, is vooralsnog onduidelijk.
Winnaars
Gelukkig doen niet alle soorten het slecht. Het boomblauwtje zit in alle provincies in de top tien en bekleedt nationaal een zevende plaats. Voor dit niet zo opvallende vlindertje een goed resultaat. Ook de dagactieve kolibrievlinder wordt voor het vijfde jaar op rij veel gemeld. In drie provincies zit deze soort zelfs in de top tien. De kolibrievlinder is een trekvlinder die vanuit Zuid-Europa naar Vlaanderen vliegt.
Trends van voorgaande jaren zetten zich door: opnieuw zijn er relatief veel meldingen van warmteminnende soorten zoals keizersmantel en kaasjeskruiddikkopje.
Gaat het weer goed met onze vlinders?
Hoewel er dit jaar geteld is in een recordaantal tuinen, is het allesbehalve een recordjaar op vlindervlak. Uit andere tellingen die het hele jaar door lopen en in 1991 gestart zijn, blijkt dat vooral de graslandvlinders (waaronder ook hooibeestje en zwartsprietdikkopje) de voorbije dertig jaar in de klappen delen.
Vlinders tellen levert nuttige informatie, maar iets voor vlinders doen in je tuin is minstens even belangrijk. Natuurpunt wil mensen oproepen om hun tuin vlindervriendelijk in te richten, door bijvoorbeeld een gevarieerd aanbod aan nectarplanten en wilde hoekjes te voorzien in je tuin.
Regionale verschillen
Zoals elk jaar merken we ook dit jaar regionale verschillen. In Limburg en Antwerpen scoort de citroenvlinder beter (met een vijfde plaats), terwijl het oranje zandoogje in Oost- en West-Vlaanderen beter vertegenwoordigd is (eveneens een vijfde plaats).
TOP 20 Nationaal (aantal tellingen waarin de soort voorkomt)
Klein koolwitje 12.515
Atalanta 12.134
Dagpauwoog 8.049
Groot koolwitje 7.864
Bruin zandoogje 5.698
Gehakkelde aurelia 5.002
Boomblauwtje 4.856
Citroenvlinder 4.329
Oranje zandoogje 3.745
Bont zandoogje 2.754
Kolibrievlinder 2.634
Koninginnenpage 1.620
Icarusblauwtje 1.556
Kleine vos 1.463
Klein geaderd witje 1.179
Gamma-uil 788
Koevinkje 687
Muntvlindertje 676
Distelvlinder 601
Landkaartje 496
TOP 10 Regionaal (alle provincies)
ANTWERPEN
Klein koolwitje 3283
Atalanta 3062
Dagpauwoog 2069
Groot koolwitje 1928
Citroenvlinder 1816
Boomblauwtje 1457
Gehakkelde aurelia 1421
Bruin zandoogje 1222
Bont zandoogje 817
Oranje zandoogje 557
LIMBURG
Klein koolwitje 1380
Atalanta 1278
Dagpauwoog 1078
Groot koolwitje 943
Citroenvlinder 794
Boomblauwtje 730
Gehakkelde aurelia 683
Bruin zandoogje 619
Oranje zandoogje 370
Kolibrievlinder 325
OOST-VLAANDEREN
Atalanta 3466
Klein koolwitje 3171
Dagpauwoog 2191
Groot koolwitje 2156
Bruin zandoogje 1747
Oranje zandoogje 1401
Gehakkelde aurelia 1290
Boomblauwtje 988
Citroenvlinder 783
Kolibrievlinder 783
VLAAMS-BRABANT
Klein koolwitje 2397
Atalanta 1755
Groot koolwitje 1369
Bruin zandoogje 1338
Dagpauwoog 1328
Gehakkelde aurelia 965
Boomblauwtje 960
Citroenvlinder 632
Oranje zandoogje 538
Bont zandoogje 411
WEST-VLAANDEREN
Atalanta 2535
Klein koolwitje 2234
Groot koolwitje 1434
Dagpauwoog 1350
Oranje zandoogje 866
Bruin zandoogje 751
Boomblauwtje 706
Kolibrievlinder 682
Gehakkelde aurelia 628
Bont zandoogje 485
