Samenleven met de vos

Opportunisten

De redenen waarom vossen zo verguisd worden, wijken niet af van deze die op alle predatoren van toepassing zijn: voedselconcurrentie. In dit geval tussen mens en dier. We kunnen het niet hebben dat dieren die we om den brode dan wel uit liefhebberij houden, worden geroofd en gedood. Hetzelfde geldt voor de jagerij voor wat het wild betreft. Velen zien verdelgen als enige oplossing, maar gelukkig is niet iedereen het daarmee eens. Er bestaan immers genoeg andere oplossingen. Die vragen initieel van ons wat meer inspanning, maar zijn ten langen leste duurzamer en efficiënter.

Vossen zijn voedselopportunisten. Ze eten wat ze vinden. Dat resulteert in een veelzijdig menu waarin bepaalde soorten(groepen) zoals konijnen, muizen en regenwormen een belangrijk aandeel hebben en een constante zijn. Hieraan worden bepaalde voedselitems toegevoegd naargelang het moment dat die zich aanbieden of in verhoogde hoeveelheid aanwezig zijn, zoals fruit in de pruimentijd of fazanten en patrijzen bij het begin van het jachtseizoen. Kippen en ander gevogelte of kleinvee komt alleen in beeld wanneer zich de gelegenheid biedt. En dan gaat het schoentje knellen. Alvast één reden om alert te blijven en als weleer preventief op te treden.

Over één kam

Niet alle vossen hebben het op onze tuingenoten gemunt. Er zijn individuen die hun neus optrekken voor onze kippen, terwijl anderen er een gewoonte van maken om in kippenhokken in te breken. Dat maakt voorkomen beter dan genezen. Tegelijk stelt het duidelijk dat het geen zin heeft om elke vos zomaar te doden. Vossen zijn territoriaal en het territorium van een doodgeschoten vos wordt al gauw weer ingenomen door een ander individu die het misschien minder goed voor heeft met uw kippen. Dergelijke inspanning moet bovendien blijvend volgehouden worden, wil het op termijn effectief zijn. Iets wat in ons dichtbevolkte, volgebouwde en ongestructureerde landschap quasi onmogelijk is. Het is dweilen met de kraan open.

Voorkomen is beter dan genezen

Vossenschade is te voorkomen door predatiegevoelige dieren goed op te sluiten. Dat vergt geen grote investering, maar wel een doordachte en grondige aanpak. In een eerdere campagne ‘Slimmer dan de vos’ werden de belangrijkste aandachtspunten om een kippenverblijf te beveiligen op een rijtje gezet. Om die niet te vergeten zijn ze in een overzichtelijke brochure verzameld. De kunst bestaat eruit om vossen niet in verleiding te brengen of de kans te geven om in te breken. Dat begint met een degelijk, goed afgesloten en ontoegankelijk nachthok en wordt zo mogelijk uitgebreid tot (een deel van) de uitloopruimte.

Jacht staat oplossing in de weg

Als het over wilde dieren gaat dan is er geen discussie mogelijk, laat staan een oplossing nodig. De concurrentie met de jager gaat gelijk op. Vossen hebben evenveel recht op prooi. Een jachtverbod biedt meteen een oplossing aan een belangrijk probleem: bejaging en bestrijding van vossen leidt tot een destabilisatie van de populatie met o.m. een verhoogde dynamiek van jonge vossen die een eigen leefgebied zoeken. Uit onderzoek in Frankrijk blijkt dat jacht op vossen de verspreiding van parasieten die ook voor de mens een risico vormen, zoals vossenlintworm, verhoogt. Meer zelfs, uit Nederlands onderzoek blijkt ook dat waar meer vossen zijn, er minder teken zijn en dus minder kans op de verspreiding van de ziekte van Lyme. 

Een vossenpopulatie die ongemoeid wordt gelaten, zorgt voor stabiliteit, vermindert de kans op verspreiding van ziektes en verlaagt de predatiedruk op zowel wilde als tamme dieren. Net zoals we ervoor zorgen dat er niet in onze woning ingebroken wordt, moeten we er ook voor zorgen dat onze huis- en neerhofdieren veilig opgeborgen zitten. Zodat we in alle rust de nacht kunnen ingaan en de vos en alle andere potentiële rovers niet in de verleiding brengen tot enige wandaad. 

Meer info

Meer informatie over het leven van de vos vind je op de website van de Natuurpunt Zoogdierenwerkgroep. 

Tekst: Dirk Criel (Natuurpunt Zoogdierenwerkgroep)