Werken op de Wijngaardberg

Beste natuurliefhebber, 

Op de Wijngaardberg is de beheerploeg van Natuurpunt weer aan het werk geweest. Zoals altijd, passen de beheerwerken in het kader van een vergund natuurbeheerplan. Zo een plan maakt steeds deel uit van een groot (Europees) geheel en is wetenschappelijk onderbouwd. Helaas moeten hiervoor soms ook bomen sneuvelen.

Uitheemse bomen hebben op sommige plaatsen hun waarde, bv. als productiehout, maar deze hebben weinig biodiversiteit. De bomen zijn relatief recent ingevoerd en hun 'bewoners' uit het land van oorsprong zijn niet meegereisd. Inheemse biodiversiteit komt zo enorm onder druk. Door het 'los staan' van de evolutie hier bij ons, zijn exotische bomen bv niet geremd door organismen die er van leven of hen in toom houden. Daarom spreekt men dikwijls van 'invasieve' soorten omdat ze ongeremd de andere aanwezige soorten verdringen en zelfs tot verdwijnen van soorten kunnen leiden.

In natuurreservaten wordt geprobeerd om oeroude biodiversiteit te bewaren, in bossen en open gebieden. Op de Wijngaardberg willen we net ruimte en voorwaarden aanbieden aan die andere, rijke en eeuwenoude biodiversiteit. Uiteindelijk gaat dit maar over een beperkte oppervlakte in Vlaanderen. In natuurreservaten willen we dus ruimte geven en soms -letterlijk- 'maken' voor de andere soorten die nu helemaal dreigen verdrongen te worden. Zo heeft bv de gestage toename van de Robinia helemaal niet geleid tot een toename of betere conditie van het bijenbestand of het uitsterven van vele wilde bijensoorten kunnen verhinderen. Een gevarieerd landschap met autochtone soorten, is hiervoor beter geschikt.  

Kappen gebeurt alleen met een wetenschappelijk inzicht en doel.

Dat het kappen van grote bomen een ingrijpende en soms aanstootgevende maatregel kan zijn beseffen wij maar al te goed. Maar uit zoveel andere interventies in natuurreservaten in binnen en buitenland weten we dat daarna nog iets veel mooier en veel rijker kan ontstaan. Uiteindelijk streven we naar een natuurlijker bostype met ongelijkjarige bomen, van eeuwenoud (hopelijk...) tot plekken waar heide en kruiden een plaats hebben. Grazende schapen zullen helpen met het verjongen van de kruidige open plekken en zo planten -zoals de zeldzame gaspeldoorn of sleedoorn- meer kansen geven. Het is de bedoeling om op termijn een 'mozaïeklandschap' (met soort 'parkachtig' uitzicht) te bekomen, waar zoveel mogelijk flora en fauna een plaatsje kan in vinden. Net omdat de natuurreservaten beperkt zijn, wordt er gestreefd naar zoveel mogelijk variatie. 

We beseffen dat tijdens -en nog een hele tijd na- de werken deze plaatsen dikwijls een ravage vertonen maar de ervaring leert ons dat op termijn het geheel veel afwisselender en boeiender gaat worden. En dat het die grotere natuurrijkdom is die geapprecieerd wordt door veel mensen, getuige het succes van veel gebieden voor wandelaars een aantal jaren na de inrichting.     

Bosuitbreiding op geschikte plaatsen stoot vaak op tegenkanting.

Een ander actiepunt van de vereniging is de bosuitbreiding. Op verschillende andere plaatsen werken we aan mooie en belangrijke projecten waar meer natuurlijk, inheems bos, meer dan er op andere plaatsen verdwijnen om de andere biotopen een kans te geven. Maar we moeten hier niet schrijven vermoed ik hoe moeilijk het ons daar gemaakt wordt om aan bosuitbreiding te doen in een Vlaanderen waar voor elk stukje grond wel op één of andere veel speculatiever (winstgevender) bestemming gehoopt wordt... Bos en bomen moeten zeker ook een rol spelen in CO² opslag. Maar veel andere natuurvormen doen dat evenzeer, zoals vennen, ven en vochtige heiden en graslanden die wij beheren. En de eerlijkheid gebiedt dat we het daarmee nooit gaan redden natuurlijk. De voorspoedige groei van -uitheemse en inheemse- bomen op de Wijngaardberg heeft tot nu toe nog geen enkel zichtbaar positief effect gehad op de uitstoot van oa. de autosnelweg. Er valt te schatten dat de absorptiecapaciteit van deze bomen slechts overeen komt met enkele seconden van het dagdagelijks autoverkeer op een baanvak van de opritten Aarschot tot Holsbeek... Naast natuurherstel hopen wij met zoveel anderen op een aantal andere effectieve maatregelen naar klimaat en milieu... 

Wandelen op de WGB dankzij Natuurpunt.

Alleszins willen wij ons verontschuldigen voor het ongemak en het uitzicht momenteel langs het wandelpad. Maar vergelijk het met een tuin die aangelegd wordt, die ziet er de eerste periode ook niet uit, maar zal wel mooier worden met de jaren. Dat was ook de bedoeling met de onmiddellijke aanleg van de wandelpaden (vroeger kon/mocht er niet gewandeld worden...) toen Natuurpunt de gronden in beheer kon verwerven: mensen in contact te brengen met een zeldzaam bewaarde Hagelandse heuvel, de natuur, een ijzerzandsteengroeve, de historische wijngaard, het andere erfgoed... in eigen achtertuin. Maar voor het aanlegwerk dat tussendoor nog moet gebeuren hopen we op begrip. Op informatiewandelingen en info-borden hopen we steeds de nodige info te kunnen geven.

We wensen u alvast - voor nu of in de toekomst- nog veel wandelplezier toe.     

Met vriendelijke groeten, 

Natuurpunt voor “Life Hageland” (Europees project)

Natuurpunt Rotselaar