MENU

Het meest opvallende kenmerk van glimwormen is dat ze licht geven. Dit kunnen ze via lichtorganen in hun achterlijf. Glimwormen of vuurvliegjes zijn kevers. En geen wormen of vliegjes, zoals de naam doet vermoeden.

Wereldwijd bestaan er meer dan 2000 soorten, in Vlaanderen komen er drie soorten voor:

Hoe kan je glimwormen herkennen?

Mannetjes zijn over het algemeen kleiner dan vrouwtjes. Ze hebben bruin tot bruin-zwarte dekschilden. De kop met grote ogen en korte voelsprieten ligt verborgen onder het halsschild. Het lichtorgaan bevindt zich op de laatste segmenten van het lichaam.

Vrouwtjes zijn meestal groter dan de mannetjes. Ze variëren in kleur, gaande van geelwit tot bruin. Hun kop ligt net zoals bij de mannetjes verborgen onder het halsschild. Vrouwtjes zijn dikwijls dekschild- en vleugelloos. In de meeste gevallen hebben ze een larve- achtig uiterlijk. Hun lichtorgaan bevindt zich op de achterste segmenten en/of op lichtgevende vlekken aan weerskanten van het lichaam.

Wat eten glimwormen?

Volwassen glimwormen eten niet. Zij hebben als larve reeds hun energie verzameld. Ze leven meestal ook maar enkele weken. De larven van de glimwormen zijn jagers en voeden zich met slakken (in geval van de kortschildglimworm: regenwormen ipv slakken)

Waar leven glimwormen?

In België kan je bijna overal de grote glimworm waarnemen. De kleine glimworm is eerder te vinden in de bossen rond Brussel, Vlaams-Brabant en langs de Samber en Maas (Condroz, Famenne, de Ardennen en Limburg). De kortschildglimworm heeft een versnipperd leefgebied. Je vindt hem in de bossen rond Brussel, de Vlaamse Ardennen, de Dijlevallei en Oost- Limburg.

Wereldwijd komen glimwormen op alle continenten voor, uitgezonderd Antarctica.

Hoe komt het dat glimwormen licht geven?

Glimwormen kunnen zelfstandig licht produceren. In speciale lichtorganen in hun achterlijf vindt een biochemische reactie plaats. Hierbij wordt een lichtgevende stof (luciferine) omgezet in ‘koud licht’, dat meestal geelgroen van kleur is. Glimwormen kunnen dit licht constant laten schijnen of er een soort flitsende code mee maken. Bij ons komen geen flitsende soorten voor maar de larven van de meeste soorten geven licht met trage gloeipulsen, die enkele seconden duren. De volwassen glimwormen gebruiken deze lichtsignalen om elkaar op te sporen tijdens de voortplantingsperiode.

Hoe planten glimwormen zich voort?

De vrouwtjes en mannetjes zoeken met elkaar contact door lichtsignalen uit te zenden. Dit kan op verschillende manieren (constant schijnsel of flitscode bij meer exotische soorten) en is soortafhankelijk. Er zijn ook soorten glimwormen (onder meer de kortschildglimworm) die geurstoffen (feromonen) gebruiken om elkaar te lokken in plaats van lichtsignalen. Het vrouwtje legt geel-groenige eitjes, waaruit (na ongeveer een maand) larfjes sluipen. Na een aantal vervellingen verpopt de larve tot een volwassen glimworm. Dit proces kan twee tot drie jaar in beslag nemen.

Hoe krijg je glimwormen te zien?

Volwassen glimwormen zijn vooral waar te nemen van ongeveer juni tot eind juli. Ze zijn te zien tussen bomen, boven weiden, op de grond of tussen de vegetatie. Je herkent hun aanwezigheid door kleine lichtgroene ‘lichtjes’, die constant schijnen of traag aan en uit pulsen (uitzondering: volwassen kortschildglimworm). Dit fenomeen kan je zien vanaf het einde van de schemering tot ongeveer 3 uur na zonsondergang, met een piek tussen 22.30u- 23.30u. Glimwormen komen voor aan vochtige bosranden, boven weiden en struiken, aan oevers van waterlopen en in parken.

Weetjes over glimwormen:

  • Niet alleen de glimwormen zelf geven licht, maar ook de eieren, de larven en het popstadium gloeien. Bij verstoring door aanraking gloeien ze voor lange tijd op. Het opgloeien wordt gebruikt om vijanden af te schrikken. Veel soorten zijn giftig of smaken erg vies.
  • De verlichting boven wegbermen of in tuinen zorgt voor een sterke ontregeling van het voortplantingsritueel bij glimwormen. Dit kunstmatig licht is te sterk en overtreft het licht dat de glimwormen uit zenden. Hierdoor hebben zij moeite elkaar te vinden, waardoor de paarvorming niet kan doorgaan. Zo komt het voortbestaan van de soorten in het gedrang.

Wat kan jij doen voor glimwormen?

Vroeger kon je regelmatig de ‘dwaallichtjes’ van de “vuurvliegjes” tussen de bomen en boven weiden spotten of het geheimzinnig geelgroene schijnsel van een glimworm tussen de vegetatie. De laatste jaren echter gaan de verschillende soorten glimwormen erop achteruit. Dit is te wijten aan een aantal factoren zoals:

  • een inkrimping van hun geschikte leefgebieden
  • het gebruik van pesticiden in onder meer wegbermen
  • uitdrogen van leefgebieden
  • toename van lichtvervuiling door kunstlicht

De glimwormenwerkgroep van Natuurpunt tracht de verspreiding van de verschillende soorten glimwormen na te gaan alsook de negatieve invloed van lichtvervuiling op de populaties. Daarom kan je helpen door te melden waar je glimwormen gezien hebt. Als je gezocht hebt en niets gevonden hebt, is dat ook nuttige informatie! Waarnemingen doorgeven kan via http://www.waarnemingen.be of door een mailtje te sturen naar glimwormen@natuurpunt.be

TOP