Natuur en Gezondheid

Meer en betere natuur is niet alleen goed voor de (bedreigde) fauna en flora, maar ook voor onze gezondheid. Zeker in het volgebouwde Vlaanderen dat kreunt onder tal van milieuproblemen zoals fijnstof. Alleen met technische oplossingen maken we de wereld niet gezonder. Meer groen is vaak ook een belangrijk deel van de oplossing tot een meer gezonde levensstijl én leefomgeving.

Daarom zet Natuurpunt dit relatief 'nieuwe' thema op de kaart: de positieve effecten van natuur op ons welzijn. Want meer natuur in je buurt verlaagt tal van ziekteklachten en verhoogt het welzijnsgevoel. Een Nederlandse studie (p31) berekende dat 10% meer groen in je buurt tot een zorgkostendaling van 400 miljoen euro per jaar leidt. De natuur werkt zowel preventief als curatief, en dat willen we ook verankerd zien in zowel het natuur- als gezondheidsbeleid.

Wat deden we al (in samenwerking met tal van andere organisaties)?

• In 2015 organiseerden we de eerste Inspiratiedag in Vlaams-Brabant over dit thema.
• In 2016 een Marktdag in Antwerpen met concrete voorbeelden.
• Op 21 maart 2017 volgde een Studiedag in Limburg.
• In april 2017 maakten we op drie Inspiratiedagen in de provincie Antwerpen duidelijk hoe iedereen er mee aan de slag kan. In mei en juni 2017 waren er drie inspiratiedagen in de provincie West-Vlaanderen.
• In september 2017 namen we deel aan de hoorzitting groen en gezondheid in de commissies welzijn en leefmilieu van het Vlaams Parlement. (zie video)
• In 2018 namen we deel aan het netwerkevent Natuur op verwijzing van de Provincie Anwterpen, UA en INBO en we deden we een enquête rond natuur en gezondheid (i.s.m. INBO, UA, CM, Gezinsbond, ANB, De Standaard, Zorgnet Icuro, Domus Medica)
• In 2019 trokken we mee aan de start van het Netwerk Natuur en Gezondheid (zie verslag Startdag 21/03/19). Ondertussen telt dit Netwerk al meer dan 40 partners uit vooral de groene en zorgsector. 

Download deze Vlaamse literatuurstudie (Daarom Groen! Vito, Inbo) of deze Nederlandse brochure van IVN voor een zeer goed overzicht van tal van wetenschappelijke studies die verschillende effecten van natuur op kinderen, dementerenden, diabetes-patiënten, enz aantonen.

(Volgens een studie van Lien Poelmans kan Vlaanderen bij een ongewijzigd beleid in 2050 deze bebouwde oppervlakte hebben (zie rood))

Wat zijn de problemen en de oplossingen?

Vooral omdat vele Europese landen verstedelijken (80% in 2050) en milieudrukken en zorgkosten (vergrijzing, burnout, kanker, luchtvervuiling ...) blijven toenemen, krijgen beleidsmakers meer interesse in het preventieve en curatieve effect van meer groen in en rond de stad. Want meer groen koelt steden af, buffert tegen fijnstof, geluid en hevige regen, en doet meer bewegen en ontspannen.

Maar welzijn en natuur zijn meestal nog twee afzonderlijke beleids- en onderzoeksdomeinen waardoor het benutten van de winwins vaak uitblijft. Gelukkig komt daar de laatste jaren verandering in.

De belangrijkste studies zijn:

Internationaal

• Ecosytems and Human Well being, toonaangevend rapport van UNEP en de Wereldbank (2005)
• CBD: Biodiversity and health of download het rapport van UNEP, CBD en de WHO met de verzameling aan meest recente studies over de link tussen biodiversiteit en gezondheid (2015)
• In het kader van de Economics of Ecosystems and Biodiversity wordt ook de link met welzijn gelegd

Europa

Nature Based Solutions: Europa wil koploper zijn op vlak van duurzame en klimaatbestendige steden en kadert innovatief onderzoek in een meerjarenproject.

Nederland

In Nederland staat het onderzoek al verder. Dé twee Nederlandstalige experten rond natuur en welzijn zijn:

• Jolanda Maas, Sociologe 
• Agnes van den Berg, hoogleraar natuurbeleving bij de Rijksuniversiteit Groningen, onderzoeksbureau Natuurvoormensen

Vlaanderen en België

• bij het INBO wordt heel wat onderzoek gedaan rond de ecosysteemdiensten van natuur, waarbij ook heel wat aandacht gaat naar het gezondhieds- en welzijnseffect. Lees hier alvast hun boeiende rapport over Ecosysteemdiensten en welzijn
• Belgian Community of Practice on Biodiversity & Health: platform van wetenschappers, overheden, ngo's die bestaande kennis beter willen verzamelen en nieuwe praktijkgerichte en beleidsrelevante onderzoeken willen faciliteren 

Wat doet Natuurpunt?

• Zowel op beleidsniveau als in de praktijk zijn we actief. Tal van Natuurpunt-afdelingen hebben al een jarenlange samenwerking met zorginstellingen rond natuur, legden rolstoelpaden aan in een natuurgebied, gingen wandelen of werken in de natuur met kwetsbare groepen, of hielpen met het aanleggen van een ecologische tuin rond zorgcentra.
   
• In april 2015 organiseerden we de eerste Inspiratiedag Natuur en Welzijn van Vlaanderen. Zowel minister van Welzijn Jo Vandeurzen als de onderzoekers Hans Van Dyck en Jolanda Maas gaven een boeiende lezing. 

• Op 22 mei 2016 organiseren we een Marktdag Natuur en Welzijn met sessies voor de professionelen binnen de natuur- en zorgsector en stands voor iedereen rond concrete natuur en welzijn-projecten. Op deze manier tonen we aan dat er al heel wat gebeurt rond natuur en welzijn en willen we de brug helpen slaan tussen de twee sectoren.
   
• Op 21 maart 2017 organiseerden we mee de Studiedag Groen & Gezondheid in Hasselt. Zowel theorie als praktijk kwam aan bod en we overhandigden een visietekst aan het beleid.
   
• Tekenen en uitvoeren van ecologische groene ruimtes voor bedrijven, zorgsector, overheden, ...:
  • Bekijk het aanbod op www.natuurpunt.be/groeneruimte

Bekijk het aanbod van NLZ op www.natuurpunt.be/groeneruimte