Natuurbeheerplan Breeven: meerwaarde voor klimaat, gezondheid, biodiversiteit en recreatie

Wat is een globaal kader?

Een globaal kader is een oefening om onze visie voor natuurontwikkeling vast te leggen. De natuur in Vlaanderen is versnipperd en kwetsbaar en door natuurgebieden te vergroten of te verbinden, creëren we robuuste natuur die ons helpt om de klimaat- en biodiversiteitscrisis aan te pakken. In een globaal kader nemen we meer gebieden/percelen op dan enkel diegene die nu al waardevolle natuur zijn. We kiezen bewust voor gronden die voor natuur een grote potentie hebben, maar voor landbouw vaak minder interessant zijn bijvoorbeeld gronden die in een natte vallei liggen of net heel schraal zijn. 
In het globaal kader van Breeven gaat het om 265 ha dat we al in beheer hebben. 

Wat verandert er als je grond binnen een globaal kader valt?

Binnen het globaal kader Breeven valt 277 ha landbouwgrond die niet in eigendom is van Natuurpunt. Men laat nu uitschijnen dat eenmaal je grond in dit globaal kader ligt, dat dit op termijn sowieso natuurgebied zal worden. Dit klopt niet. Zolang Natuurpunt geen eigenaar is van de grond, verandert er niks. Mocht de eigenaar zijn grond willen verkopen, dan beslist hij zelf aan wie hij dat doet. Valt de grond binnen ons globaal kader, dan willen we die graag kopen om de natuur in het Breeven te versterken. Maar Natuurpunt kan niet hoog bieden, want naarmate de prijs duurder wordt, vallen de subsidies stelselmatig weg. Uit cijfers blijkt dat landbouwgrond die verkocht wordt, vooral gaat naar verkavelingen, industrie en paardenweides en slechts zelden naar natuur.
Een globaal kader legt ook geen beperkingen op aan de landbouwer wat betreft teeltvrijheid, pacht en bemesting of afstandsregels. Ook voor particulieren die willen bouwen of verbouwen op bouwgrond in de omgeving van een globaal kader verandert er niets.

Over lokale natuurbeheerplannen doen nogal wat fabels de ronde. Lees hier wat een natuurbeheerplan precies inhoudt.

Regels en procedure 

Natuurpunt diende dit globaal kader in volgens de procedure zoals die is voorgeschreven in het natuurdecreet door het Agentschap Natuur en Bos (ANB). De consultatieronde is bekendgemaakt via affiches die opgehangen werden aan de hoofdwegen en de autoweg. De plannen zijn gepubliceerd op de website van het Agentschap Natuur en Bos. En ANB vroeg, zoals het hoort, aan de gemeentes advies. Het natuurbeheerplan is ook voorgesteld op de Opvolgingscommissie Kleine Nete waar lokale overheden, landbouworganisaties en regionaal landschap voor uitgenodigd zijn.

Aanpassingen na openbare consultatie

Na de openbare consultatie die afliep begin maart 2024, heeft Natuurpunt alle ingediende adviezen en bezwaren bekeken en behandeld. Er vond twee keer overleg plaats tussen de betrokken gemeentebesturen, Boerenbond, Agentschap Natuur en Bos, Agentschap Landbouw en Zeevisserij, de Provinciegouverneur en Natuurpunt. Daarop besliste Natuurpunt tegemoet te komen aan een aantal bezorgdheden en het globaal kader in die zin aan te passen. 
Zo worden enkele zones, waarin volgens de Landbouwimpactstudie percelen liggen die een hoge tot zeer hoge impact hebben op het landbouwgebruik, geschrapt uit het globaal kader. Hetzelfde gebeurde met enkele aanwezige gebouwen. Wel blijven er zones behouden om de verbinding met het Prinsenpark, zoals beschreven in de Ruimtelijke visie, mogelijk te maken en de natuurwaarden van het gebied te versterken. In deze zones werd de mogelijkheid vergroot om te opteren voor open natuurstreefbeelden in plaats van bos.   
Het dossier is conform de procedure overhandigd aan het Agentschap Natuur en Bos en bevoegd minister Demir keurde het goed en ondertekende het aangepaste dossier. 

Wat is Natuurpunt van plan met het Breeven?

Natuurpunt kon de voorbije jaren heel wat gronden verwerven in het Breeven, één van de parels van de Kleine Netevallei. Het gaat vooral om een deel van de bossen en een groot deel van het historische Breeven. Door deze aankopen kunnen we de natuur in en rond het Breeven weer alle kansen geven. In de bossen leven boommarters en heel wat vogelsoorten huizen er. Midden in het gebied ligt het historische Breeven, een oud ven dat vroeger ook als visvijver (‘wouwer’) dienst deed. Natuurpunt wil het ven weer volledig herstellen. Op die manier zal het voor heel veel diersoorten gebruikt kunnen worden als leefgebied, en kan het ven ook weer fungeren als waterbuffer in de streek en ons beschermen tegen overstromingen in de vallei van de Kleine Nete. Ook de graslanden zullen weer evolueren naar bloemenrijkere graslanden, wat enorm belangrijk is voor heel veel insecten zoals de heivlinder.
Ook wandelaars en fietsers krijgen er de komende jaren een prachtig groot natuurgebied bij. Vroeger was het gebied ontoegankelijk, maar er zullen nu meer wandelpaden komen en ook knooppunten werden al verbonden.
In het Breeven zullen een aantal natuurherstelwerken plaatsvinden. Natuurpunt zal het gebied vernatten wat betekent dat water meer ruimte zal krijgen. Hierdoor ontstaat een uitstekende natuurlijke klimaatbuffer die beschermt tegen overstromingen, helpt tegen droogte en de biodiversiteit versterkt. Om de biodiversiteit te bevorderen zullen naaldbomen op een beperkt aantal percelen plaats maken voor loofbomen zodat er een waardevol gemengd bos ontstaat. Ook voor andere natuurtypes zoals heide zal er plaats gemaakt worden. We hopen dat de otter en de heikikker hier ooit zullen terugkeren.