300 miljoen landbouwvogels verdwenen sinds 1980 Hoeveel nog te gaan voor we het Europees landbouwbeleid bijsturen?
Mechelen, 15 juli 2012 - De laatste wetenschappelijke data van Birdlife International en de European Bird Census Council wijzen uit dat typische Europese landbouwvogelsoorten aan een ijltempo achteruitgaan: sinds 1980 verdwenen er 300 miljoen landbouwvogels. “Momenteel onderhandelen het Europees Parlement en de lidstaten over de hervorming van het Europees landbouwbeleid. Zij hebben de sleutel in handen om deze neerwaartse trend te stoppen”, zegt Annelore Nys, landbouwexpert bij Natuurpunt. “Als we nu niet ingrijpen is het voor veel soorten te laat. Enkel een echte vergroening van het landbouwbeleid op basis van het principe 'publiek geld voor publieke diensten' kan het tij doen keren.”
Typische landbouwvogels boeren achteruit
De akkerfauna is in heel Europa sterk achteruitgegaan door de intensivering van de landbouw. Monoculturen nemen het landschap over, bloemrijke akkerranden worden omgeploegd en er worden veel meer kunstmest en pesticiden gebruikt. Daardoor is er voor veel soorten onvoldoende nest- en voedselgelegenheid. Van de 37 Europese landbouwvogelsoorten die opgevolgd worden in de Farmland Bird Index, zijn er 22 die sterk in aantal achteruitgaan en slechts 6 die er op vooruit gaan. In totaal zien we een daling van het aantal landbouwvogels met 52% sinds 1980. Dit komt overeen met 300 miljoen vogels die verdwenen over de laatste 3 decennia.
De veldleeuwerik is één van die typische landbouwvogels die zijn leefgebied drastisch achteruit zag gaan. Het gevolg is een daling met 48% van het aantal veldleeuweriken in de afgelopen 30 jaar. Voor Vlaanderen zijn de cijfers nog dramatischer: de populatie veldleeuweriken stortte sinds de jaren 70 volledig in met een achteruitgang van 95%.
Ook de geelgors boert sterk achteruit. Sinds 1980 daalde de populatie met 42% in Europa en met 60 tot 70% in Vlaanderen. De geelgors is voor zijn voortplanting sterk afhankelijk van kleine landschapselementen zoals hagen, bosjes en bomenrijen. De laatste 3 decennia zijn die massaal verdwenen uit het landbouwlandschap. En ook het voedselaanbod voor deze soort (zaden en insecten) is sterk ingekrompen doordat ruige graszomen ingeploegd of met pesiticiden behandeld worden.
Vergroening landbouwbeleid
“Biodiversiteitsverlies tast onze levensstandaard en welzijn aan: 30% van alles wat op ons bord komt is afhankelijk van bestuivers zoals hommels en bijen en de natuur werkt als een waterzuiveringsstation”, zegt Annelore Nys. “Ook als je niet elke week met de verrekijker op stap gaat zijn deze cijfers een eye-opener. Vogels zijn één van de beste indicators om de ‘gezondheid’ van ecosystemen te meten. De nieuwste cijfers tonen aan dat het vijf voor twaalf is.”
“Deze trend kan omgebogen worden”, zegt Annelore Nys. “Met de hervormingsronde voor het Europees Landbouwbeleid liggen alle kaarten hiervoor op tafel. Maar momenteel lijken de lidstaten en Europese parlementairen geen oren te hebben voor structurele en gebiedsgerichte maatregelen en kiezen ze voor greenwashing.” Deze nieuwe, harde cijfers kunnen helpen om het debat opnieuw te focussen op het principe van publiek geld voor publieke diensten.
Natuurpunt is ervan overtuigd dat een trendbreuk enkel mogelijk is wanneer het hele landbouwbeleid vergroent. Dit houdt in dat we sterke randvoorwaarden hebben die voor alle landbouwers verplicht zijn, een directe inkomenssteun die gekoppeld wordt aan een aantal basis diensten zoals ruimte voor hagen, poelen en bloemrijke zomen in het landbouwgebied. En tegelijk extra vergoedingen voor landbouwers die meer inspanningen leveren voor natuur en milieu. Een dergelijke hervorming verzekert dat het geld dat naar de landbouw gaat een investering is voor de samenleving en het milieu.
