Uitzonderlijke natuurpracht Kristalpark in Lommel gered

Het Kristalpark in Lommel is een van de meest waardevolle gebieden van Vlaanderen. De arme zandgrond wordt er bevolkt door een indrukwekkende lijst zeldzame soorten zoals de Kommavlinder, Gladde slangen, overwinterende Klapeksters en een van de grootste populaties ter wereld van de Lentevuurspin. Maar het terrein is ook ingekleurd als industriegebied. Natuurpunt bereikte via overleg met de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM) en de stad Lommel een oplossing die de toekomst van de natuur veilig stelt, gecombineerd met de ontwikkeling van een groot zonnepark.

De pure zandgronden rond Mol en Lommel zijn de meest voedselarme gronden van de Kempen. Vergis je niet, arm aan voedsel betekent: rijk aan natuurwaarden. Het gebied kent een afwisseling van droge heide en bloemrijke heischrale graslanden. Die zeer voedselarme omstandigheden zorgen voor een natuurlijke buffer tegen stikstofvervuiling. Bovendien konden er stabiele populaties ontwikkelen van soorten die elders in Vlaanderen of zelfs Europa verdwenen zijn. Je vindt er ook soorten die doorheen de evolutie helemaal aangepast zijn aan deze unieke omstandigheden.

Het belang van het gebied voor de natuur is moeilijk te overschatten. Het gebied hoort zeker thuis in een lijstje met topheidegebieden als de Kalmthoutse heide of de Veluwe in Nederland.

Spinnenpopulatie van wereldbelang
Heel wat soorten die niet mobiel zijn, hebben een stabiele populatie in het gebied. Zo fungeert het Kristalpark als een motor voor de huidige en toekomstige verspreiding van zeldzame heidevlinders als de Kommavlinder of de Heivlinder. Mocht dit gebied verdwijnen, dan zou het lot van heel wat zeldzame soorten in Vlaanderen bezegeld zijn. Bovendien is het gebied een belangrijke verbinding tussen grote natuurgebieden ten noorden en ten zuiden van het industriepark.

Afbeelding

Het gebied fungeert als een motor voor de verspreiding van deze zeldzame Heivlinder (foto: Leo Vaes)

De meest merkwaardige soort van het gebied is de Lentevuurspin. In 2012 ontdekten arachnologen er een van de grootste populaties ter wereld. De lentevuurspin is een van de mooiste van alle Belgische spinnen. Met de vier tot zes zwarte puntvlekken op hun oranje of rode achterlijf doen ze denken aan lieveheersbeestjes. In Engeland noemt men ze dan ook 'Ladybird Spider' (lieveheersbeestjesspin). Het is een van de weinige diersoorten waar België op wereldvlak een verschil kan maken. De Lentevuurspin is met uitsterven bedreigd. Op heel de planeet komt ze maar in 8 landen in Noordwest-Europa voor. In België is Lommel de enige vindplaats.

Een andere blikvanger van het gebied is de Gladde slang, een ongevaarlijk reptiel dat Europese bescherming geniet en waarvan de verspreiding in Vlaanderen beperkt is tot enkele heidegebieden. De soort weet er goed te gedijen dankzij het voedselaanbod: een grote dichtheid aan Levendbarende hagedissen.

Afbeelding

Begin augustus ontdekte Peter Engelen 2 Gladde slangen in het Kristalpark, eerder was er al een slangenhuid gevonden (foto: Leo Vaes)

Ook de zeldzame Boszandloopkever en verschillende bedreigde wilde bijensoorten als de Donkere zomerzandbij, de Vierbandgroefbij en de Kleine sachembij werden al in het gebied aangetroffen.

Tot slot vinden ook typische heidevogels een thuis in het Kristalpark: hier overwintert de Klapekster en broeden nog volop Boomleeuweriken, Veldleeuweriken en Graspiepers. Wellicht is er ook nog veel onontdekte natuurpracht in het gebied.

Dit grote stuk onvervangbare natuur dreigde te verdwijnen doordat het op de gewestplannen ingekleurd staat als industriezone. Na lange onzekerheid over het lot van het gebied, werd via dialoog met de industrie een oplossing gevonden. Een stuk van 48 hectare, dat het interessantst is voor de natuur, zal aangekocht worden door Natuurpunt. Zo wordt een deel van het leefgebied permanent veilig gesteld, en ontstaat een verbindingszone tussen kwetsbare natuur aan beide zijden van het industriegebied. Ook op het stuk van de site dat ontwikkeld zal worden tot het grootste zonnepanelenpark van de Benelux zullen beheermaatregelen genomen worden om de aanwezige soorten nog kansen te geven.  

De natuur op het Kristalpark zal voortaan de naam Balimheide dragen. Om het gebied te kunnen kopen en de natuur veilig te stellen, is de lokale afdeling van Natuurpunt nog op zoek naar 180.000 euro.

Tekst: Hendrik Moeremans & Jorg Lambrechts, Natuurpunt
Foto's: Leo Vaes & Lex Peeters