Wolf Fencing Team hielp 70% meer veehouders dan in 2022 en dat mist zijn effect niet

Daling schade

De daling in schade door wolven in 2023 ten opzichte van 2022 is zonder meer erg opvallend te noemen. In 2022 waren er 73 dossiers en 149 gedode landbouwdieren die te wijten zijn aan de wolf. In 2023 waren dat nog 42 dossiers en 78 gedode dieren. Die daling kan niet zomaar aan de dood van wolf August toegeschreven worden, want de trend is al veel eerder ingezet. Het aantal wolven in de roedel van Limburg en in Vlaanderen fluctueert, maar de gemiddelde schade per wolf toont al een dalende trend sinds 2019. In 2019 waren er gemiddeld 1,5 wolven en doodden die 34 landbouwdieren per wolf, terwijl dat in 2023 6,6 wolven waren en slechts 11,8 landbouwdieren per wolf. De meest aannemelijke verklaring voor de daling van de schade zijn de inspanningen van heel veel veehouders om hun omheiningen aan te passen, en de ondersteuning die daarvoor gegeven wordt. 

Opgetrokken ondersteuning van Wolf Fencing 

Naast een (bijna) 100% terugbetaling van de materiaalkosten om omheiningen wolfwerend te maken via subsidies vanuit de Vlaamse overheid, kunnen veehouders ook beroep doen op het Wolf Fencing Team Belgium (WFTB) voor gratis ondersteuning met advies en uitvoering van de werken. De capaciteit en ondersteuning vanuit het Wolf Fencing Team namen in 2023 gevoelig toe. Er werden 280 adviesbezoeken uitgevoerd, 70% meer dan in 2022. 

Met de vrijwilligersteams van WFTB werden 41 omheiningen wolfwerend gemaakt in 2023. Dat is slechts 25% meer dan in 2022, maar omdat er de laatste jaren veel meer aanvragen zijn van paardenhouders, zijn het gemiddeld grotere weilanden die aangepast worden. Het aantal meters omheining dat door WFTB aangepast werd in 2023 (23 km) was dubbel zoveel als in 2022 (11 km). 

Veel kleinere wachttijd

Sinds de start in 2019 kwamen al 1.112 veehouders te rade bij het Wolf Fencing Team. Ze kregen allemaal al advies per e-mail. 597 veehouders kregen een adviesbezoek en bij 94 veehouders hielp WFTB de omheining aanpassen. 87% van de dossiers is afgewerkt en nog 143 veehouders wachten op een adviesbezoek. 

Deze stijging in de realisaties van het Wolf Fencing Team is te danken aan de bijkomende steun van de provincie Limburg en het Agentschap voor Natuur en Bos. Daarmee konden in de loop van 2023 een tweede en een derde adviseur fulltime aan de slag voor Wolf Fencing. De wachttijd voor adviesbezoeken werd teruggebracht van meer dan een jaar naar minder dan drie maanden. 

50% omheiningen in kerngebied aangepast

Die ondersteuning door subsidies van de overheid, door kennisverspreiding door allerlei instanties en door de ondersteuning op terrein door WFTB, resulteert in aanpassingen op het terrein. In 2023 vroegen 225 veehouders een subsidie aan bij het Agentschap voor Natuur en Bos, 48% meer dan in 2022 (152). In totaal werden intussen 561 subsidies voor wolfwerende omheiningen uitgekeerd. Nog lang niet alle omheiningen in het wolvengebied zijn aangepast, maar wie in de kern van het wolvengebied in Limburg rondrijdt (Houthalen-Helchteren, Oudsbergen, …), ziet dat ongeveer de helft van de omheiningen al aangepast zijn. De uitrol van preventieve maatregelen komt goed op gang en dat levert resultaten op.

Preventie werkt

Tot nog toe werd volgens de gegevens op de website van het Agentschap voor Natuur en Bos nog nauwelijks schade door wolven vastgesteld binnen goed geïnstalleerde wolfwerende omheiningen. Dat toont dat de maatregelen goed werken om schade te voorkomen, maar een omheining wolfwerend maken is geen garantie voor geen schade. Een regelmatige controle en onderhoud zijn cruciaal om de goede werking te behouden, want de ketting is maar zo sterk als de zwakste schakel. Deze resultaten in Vlaanderen liggen in lijn met de bevindingen uit bepaalde Duitse deelstaten en uit Slovenië: waar ingezet wordt op preventieve maatregelen én actieve begeleiding voor goed gebruik/onderhoud van de maatregelen, daalt de schade, zelfs bij een stijgend aantal wolven. 

Toch nog uitdagingen

Toch zijn we er nog lang niet. Er zijn nog ‘maar’ 561 subsidies uitgekeerd voor het wolfwerend maken van omheiningen en in de regio van de Limburgse wolvenroedel zijn er naar schatting minimaal 4.000 veehouders. Er valt nog heel wat werk te verzetten om schade te vermijden. Tegelijk daalt het aantal aanvragen voor ondersteuning bij het Wolf Fencing Team. Waar dat er in 2021 en 2022 telkens rond de 400 waren, waren dat er 223 in 2023. Het Wolf Fencing Team roept veehouders dan ook op om hun hulp in te roepen en niet te wachten tot een schadegeval in de buurt optreedt. Beter voorkomen dan genezen. De wachttijd voor een adviesbezoek ter plaatse is sterk afgenomen (nu 8-12 weken). Ook de subsidieregeling is nog niet perfect. Momenteel kunnen professionele veehouders geen steun krijgen voor het onderhoud van hun wolfwerende omheining, terwijl hobby-veehouders dat wel krijgen. 

Het Wolf Fencing Team Belgium is een initiatief van WWF-België, Natuurpunt en Natagora met financiële steun van het Agentschap voor Natuur en Bos en de provincie Limburg. 

Tekst: Diemer Vercayie (Wolf Fencing Team Belgium)