Zetten we tijdens De Grote Vlindertelling het landkaartje weer op de kaart?

Op 4 juli start De Grote Vlindertelling van Natuurpunt. Drie weken lang vlinders tellen in je tuin! Maar hoe staan we ervoor in 2020? Zijn er wel veel vlinders te verwachten? We maken de balans op.

Een vroeg jaar?

De afgelopen weken leek het kalm op vlindervlak. Dat is echter niet abnormaal. Bij dagvlinders spreken we van een juni-dip: de vliegtijd van de voorjaarsvlinders is afgelopen en het is nog even wachten op zomersoorten en bijkomende zomergeneraties. Die zitten er nu stilaan aan te komen. Sommige zomersoorten lopen zelfs een beetje voor op schema. Het oranje zandoogje, een algemene soort die normaal rond 1 juli verschijnt en zijn vliegperiode maar weinig verschuift, werd dit jaar al op 20 juni gefotografeerd. De voorbije week werden er zelfs al op 25 locaties oranje zandoogjes gemeld. Andere soorten zoals bruin zandoogje, groot dikkopje en boomblauwtje zitten gewoon op schema. De voorsprong die er in het begin van het jaar voor sommige soorten was, is grotendeels verdwenen. Op dat vlak lijkt 2020 eerder een normaal jaar.

Hoe zit het met de netelvlinders?

Een weerkerend aandachtspunt van de voorbije jaren is het effect van de droogte op vlinders. De hete en droge zomers van 2018 en 2019 waren voor heel wat vlinders nefast, al zien we grote verschillen van soort tot soort. Een kwartet aan dagvlindersoorten dat gebonden is aan brandnetels deelde zwaar in de klappen. Zo kende de zeer algemene dagpauwoog een ongeziene crash in 2018. Ook in 2019 herstelde de soort nauwelijks. Hoewel ook 2020 over het algemeen droog is, worden er nu toch weer meer dagpauwogen gemeld. De komende weken zullen uitwijzen of we van een echt herstel kunnen spreken. 2020 is dan weer begonnen als een rampjaar voor het landkaartje, een andere netelvlinder. Deze soort deed het vorig jaar ook al niet goed en verscheen deze lente in ongezien lage aantallen. In juli zou de zomergeneratie van deze vlinder moeten vliegen, al is het afwachten of er veel gezien zullen worden. De kleine vos, nog zo’n netelvlinder, zit al jaren in een sukkelstraatje en lijkt daar maar niet uit te komen. Ook enkele andere vlindersoorten die niet aan netels gebonden zijn, zoals het icarusblauwtje en het koevinkje, lijken maar in lage tot matige aantallen aanwezig.

Afbeelding

Op deze figuur zie je de trendlijn van landkaartje voor dit jaar (rood) vergeleken met de periode 2009-2019 (bron: www.waarnemingen.be). 

Bijzondere vlinders in tuinen

Sommige minder algemene soorten zijn dan weer vrij of zelfs zeer goed vertegenwoordigd. De prachtige koninginnenpage leek de voorbije jaren weinig last te ondervinden van de warmte. De kans dat die in jouw tuin opduikt, is dan ook erg reëel. Ook de grote weerschijnvlinder, vroeger een grote zeldzaamheid die slechts in sommige vochtige bossen voorkwam, is sinds kort aan een opmars bezig. Ook dit jaar wordt hij weer volop gemeld. Grote weerschijnvlinders zijn bovendien goede zwervers en laten zich ook wel eens in tuinen zien. In de oostelijke helft van Vlaanderen zijn weer op vele tientallen locaties kleine parelmoervlinders gezien. Ook die soort zwerft veel en tankt soms wel eens bij op een vlinderstruik in je tuin. Grote vos is dit jaar niet echt zeldzamer dan kleine vos. Kaasjeskruiddikkopje, keizersmantel en het moeilijk herkenbare scheefbloemwitje zijn ook uitbreidende soorten die met wat geluk in tuinen gezien kunnen worden.

Van 4 tot 26 juli loopt De Grote Vlindertelling van Natuurpunt. Vanaf dit jaar wordt er gewerkt met vijfminutentellingen vanop een vast punt. Je kan zoveel tellingen doen als je zelf wil. Alle info op www.vlindertelling.be.

Tekst: Wim Veraghtert (Vlinderwerkgroep Natuurpunt)