Averbode Bos en Heide
Start aan de abdij van Averbode
Geniet van de afwisseling van bos, heide en vennen
Laat je kinderen ravotten in de speelbossen
Wandelen in Averbode Bos en Heide
Bij regenweer en ’s winters zijn stevige schoenen of laarzen noodzakelijk. Kinderwagens kunnen in sommige dreven terecht (op de fietspaden), maar op de bospaadjes wordt het moeilijker (minstens kinderwagen met grote wielen nodig). De verharde dreven zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Er zijn ook specifieke paden voor ruiters en mountainbikers voorzien.
Het is erg belangrijk dat iedereen op de specifiek voor hem aangeduide paden blijft, zodat de anderen niet gestoord worden. Het is niet toegestaan om van de paden af te wijken, in de vennen te zwemmen of met de hond te spelen, noch om er te barbecueën.
We stellen twee knooppuntenroutes voor. Volg hiervoor de knooppunten De Merode:
- Blauwe wandeling (ca. 4,3 km): 100-98-293-292-104-286-285-101-281-279-294-96-293-98-100.
- Rode wandeling (ca. 11,2 km): 100 - 98 - 107 - 384 - 144 - 292 - 104 - 286 - 285 - 101 - 281 - 294 - 279 - 273 - 81 - 79 - 205 - 70 - 73 - 274 - 75 - 86 - 85 - 100.
Naast het terrein van de Scouts van Averbode (Boonstraat 21), tussen knooppunt 292 en 104, ligt een speelbos.
Toegankelijkheid
-
Leuk voor kinderen
-
Toegankelijk voor kinderwagens
-
Laarzen of stevige schoenen aanbevolen
-
Honden zijn welkom aan de leiband
Eigenschappen
-
wandelpad
Kaart van het gebied
Download de kaart en de routes
Ontvang de kaart en de route
En krijg meteen toegang tot alle kaarten en routes.
Ga door zonder lidmaatschap
Ben je geen lid van Natuurpunt? Geen probleem, we mailen je een link van de route. Zo heb je die altijd in je mailbox.
2 routes
Rode wandeling
Blauwe wandeling
Startpunten
Averbode Bos en Heide, Laakdal
Averbode
België
Zien en doen
De abdijtoren van de Norbertijnenabdij helpt je altijd om de weg terug te vinden. Begin je westwaarts, dan kom je al snel op de Weefberg, een ijzerzandsteenheuvel. In de oosthoek van het bos en de Turnhoutse Baan staat de Bierhoeve, een oude boswachterswoning uit de adellijke periode met een eigen omwallingsgracht. Het tandpijnkapelletje is dan weer een ideale plek om in de schemering van een juni-avond naar de trillende zang van nachtzwaluwen te luisteren of de houtsnippen hun baltsvluchten te zien voeren boven de bossen.

Wil je Averbode Bos en Heide verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak bij Kris Dries via 0495-47 64 29
Dieren en planten
Als je goed kijkt, vind je stekelbrem of liggende vleugeltjesbloem in het heischrale grasland. Vroege vogels kunnen misschien wel een grote zilverreiger zien vissen in de rietvijver. Een kleine groeve op het einde van de Weefberg is de lievelingsplek van de phegeavlinder of melkdrupje. De sprinkhaan die je hoort is misschien een blauwvleugelsprinkhaan of een zeldzame moerassprinkhaan.
Wandel je door de oude beuken- en eikenbossen, dan kan je lelietje-van-dalen en dalkruid vinden. De vennen vallen af en toe zonder water en daar houden vissen niet zo van. Maar het gebrek aan vissen creëert net volop kansen voor libellen, waterkevers en voor het zeldzame klein blaasjeskruid.
Waarnemingen
Over dit gebied
Mensen hebben het landschap in Averbode Bos & Heide verschillende keren gewijzigd. De geschiedenis van het gebied is vooral bekend sinds de oprichting van de abdij van Averbode door de Norbertijnenbroeders. Dankzij die broeders stond het gebied bekend voor zijn hoge natuurwaarde.
Daar kwam een einde aan toen het gebied in handen kwam van de adellijke familie de Merode na de Belgische onafhankelijkheid in 1830. De bossen moesten plots opbrengen. Houtwinning zorgde voor een eenzijdig beheer, waardoor veel soorten verdwenen.In 2004 verkocht familie de Merode 1500 hectare van hun land. In opdracht van de Vlaamse regering en op voorstel van Natuurpunt heeft de Vlaamse Landmaatschappij toen het volledige gebied aangekocht. Daarna zijn de deelgebieden doorverkocht aan de verschillende partners die samen het 'charter de Merode' tekenden om de eenheid van het gebied te behouden. Averbode Bos & Heide is één deelgebied.
Geschiedenis van het gebied
In 1134-1135 stichtten norbertijnenbroeders een abdij op een heuvelrug in de dun bevolkte streek tussen Diest, Aarschot en Westerlo. De abdij verwierf gronden en bouwde een land- en bosbouwdomein uit met de abdij als economisch centrum. Van dan af heeft de abdij voor eeuwen een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de streek. Er kwamen uithoven met lekenbroeders en het domein werd op systematische manier ontgonnen. De vennen werden ontveend en werden o.a. in gebruik genomen als visvijver waarvan men het waterpeil met een sluiswerk kon regelen. In 1797 werd de abdijgemeenschap verdreven door Fransen en Oostenrijkers en het landgoed werd verkocht.
Na de Belgische onafhankelijkheid komt het landgoed in handen van de adellijke familie de Merode. Deze nieuwe eigenaar zorgde voor het orthogonaal patroon van dreven en wegen en liet het gebied over jaren verder dichtplanten met naaldhout. Het beheer van de bossen en de ingrepen op het gebied waren, in die tijd logisch,gericht op economisch rendement. De meeste ontwateringsgrachten stammen uit deze tijd. Het gebied was de gehele periode ontoegankelijk omwille van jacht.
In hun boscomplex bevinden zich ook enkele hoeves. De Bierhoeve en Den Eik zijn oorspronkelijk opgericht als boswachterwoningen. Den Eik was behalve boswachterswoning ook café en overslagplaats voor de tram. Elk deelgebied had zijn boswachter die de houtkap regelde en moest toezien op stroperij. Het ambt werd dikwijls overgedragen van vader op zoon en zo werden de verhalen en de kennis mee overgedragen.
De prinselijke familie de Merode stelde in 2004 1500 hectare van hun bossen en landerijen te koop. Averbode Bos & Heide is daar één deelgebied van. In opdracht van de Vlaamse regering en op voorstel van Natuurpunt heeft de Vlaamse Landmaatschappij toen het volledige gebied aangekocht. Daarna zijn de deelgebieden doorverkocht aan de verschillende partners die samen het ‘charter de Merode’ tekenden om de eenheid van het gebied te behouden. Natuurpunt realiseerde zo met 530 hectare haar grootste aankoop ooit.
Wat doet Natuurpunt

Door intensieve bosbouw- en jachtpraktijken verdwenen veel van de planten en dieren die het gebied rijk was. De aankoop van het gebied was de eerste stap in de opwaardering van dit bijzondere landschap.
Averbode Bos en Heide behoort tot het Natura 2000-netwerk van internationaal belangrijke natuurgebieden. Met dit initiatief wil de Europese Unie een samenhangend netwerk van natuurgebieden creëren waar de meest bedreigde fauna en flora kan heropleven. Het gaat daarbij vooral om de soorten en biotopen die beschermd zijn volgens de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn.
Met de steun van het LIFE-programma van de Europese Unie kon Natuurpunt het natuurherstelproject realiseren: het herstellen van de vennen, heiden, duinen en graslanden en het bos omvormen tot natuurlijk waardevol bos en de toegankelijkheid vergroten.
Bezoekers kunnen er voortaan gemakkelijker terecht dankzij een goed uitgebouwde wandelinfrastructuur. De abdij van Averbode, hét cultuurhistorisch erfgoed, kreeg terug een prominente plaats in het gebied.
Contact
Iets te melden? Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.
Steun Natuurpunt
Doe een gift voor Averbode Bos en Heide
- Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
- Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project
Word lid van Natuurpunt
- Bescherm de natuur
- Ontvang de Fiets- en Wandelgids
- Krijg korting bij onze partners

Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief