Bosuil - Elwin van der Kolk

Bosuil

Tawny Owl
Strix aluco
uilen (Strigidae)

De bosuil is een vrij grote gezette uil met dikke, rolronde kop en gitzwarte ogen. Ze hebben geen oorpluimpjes, wel een donkere bles op het voorhoofd. Maar het is meer pluim dan vogel: een bosuil weegt slechts 500 gram. De bosuil is de kampioen van de griezelfilms. De mannetjes hoor je vooral ‘s nachts in de winter met hun spookachtige roep.

Grootte
37- 43 cm, spanwijdte: 80 - 95 cm
Gewicht
500 gram gemiddeld. Het vrouwtje is een stuk zwaarder dan het mannetje
Levensverwachting

kunnen wel 20 jaar worden

Favoriete maaltijd

muizen en andere kleine zoogdieren, maar ze eten ook vogels, kikkers en padden en soms zelfs vissen.

Burgerlijke staat

Paartjes blijven langdurig bij elkaar en zijn heel plaatstrouw. De jongen vestigen zich meestal binnen een straal van 50 km van het nest van hun ouders. 

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

grote, oude bomen

Hoe herken je de bosuil?

  • Zijn unieke roep die je vooral ‘s nachts in de winter kan horen
  • Zijn ronde kop met zwarte ogen
  • Het ontbreken van oorpluimen
  • Er bestaan zowel grijze als roodbruine kleurvormen. Op de schouders hebben ze een rij witte vlekken.
     
Bosuil - Elwin van der Kolk
bosuil grijs - Elwin van der Kolk

Het geluid van de bosuil

De bosuil is de kampioen van de griezelfilms. Met een holle beverige triller jaagt het mannetje ons de stuipen op het lijf. Hij produceert het bekendste uilengeluid. Een langgerekte ‘hoe’ wordt na een korte pauze gevolgd door een trillend ‘hoehoehoe’, voor velen een bode van naderend onheil. 
De roep van een mannetje wordt meestal beantwoord door het vrouwtje. Zij roept een scherp ‘kivik’.

Beluister hier
Beluister hier
Beluister hier

Deze soort lijkt op

Hoe leeft de bosuil

Wat eet de bosuil?

Een bosuil is geen kieskeurige eter. Het menu van de bosuil is erg gevarieerd en hangt sterk af van het voedselaanbod. Naast muizen eten ze ook heel wat vogels. Opmerkelijk is dat uit de meeste onderzoeken blijkt dat ze zelfs niet alleen geregeld amfibieën maar soms zelfs vissen verschalken. Ze jagen vanop hun uitkijkposten met als belangrijkste troef hun hypergevoelige oren die 10 keer beter horen dan die van ons. In combinatie met hun verrassingsaanval doordat ze geruisloos kunnen vliegen zijn ze ware jachtmachines. De prooi wordt volledig doorgeslikt. De braakballen met onverteerde veren en beenderen droppen ze verspreid in hun leefgebied.

Bosuil - Eric Malfait
Eric Malfait
Bosuil jongen - waarnemingen.be - Laurent Malbrecq
waarnemingen.be - Laurent Malbrecq

Hoe plant de bosuil zich voort?

Ze leggen gemiddeld 2 tot 4 (soms 6) rolronde, witte eieren. Het wijfje zoekt in het vroege voorjaar een geschikte nestholte, een spleet of holte in een oude boom, een oud gebouw, een rotsspleet of een nestkast. Ze broedt de eieren uit op een kleine maand (28-30 dagen). Doordat ze vanaf het eerste ei begint te broeden kunnen de jongen behoorlijk van grootte verschillen. Het mannetje zorgt de eerste weken voor het voederen van de jongen die onder moedersvleugels blijven. Bij voedselgebrek eten de grootste jongen de kleinste (nestdotje of kakelnestje) op. Opnieuw 25-30 dagen later verlaten de jongen dan het nest vooraleer ze effectief kunnen vliegen. Ze klauteren dan rond in de bomen waarbij ze zelfs hun vleugels gebruiken om meer steun te vinden. Met hun dikke pluizige verschijning lijken het wel overmaatse stofzuigerzakken.

Uilskuikens vertederen de meest hardvochtige zielen.

Beelden

Bosuil juveniel portret - Shutterstock
NP
+18
Bosuil - Dieder Plu
Dieder Plu
+17
Bosuil - Eric Malfait
Eric Malfait
+16
Bosuil - Luc Meert
Luc Meert
+15
Bosuil - waarnemingen.be - Bernard Bouckenooghe
waarnemingen.be - Bernard Bouckenooghe
+14
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Dat je in veel films de bosuil hoort, maar een ander soort uil ziet? De bosuil produceert dan wel het bekendste uilengeluid, maar hij heeft geen karakteristieke oorpluimen zoals de ransuil en de oehoe.
  • Dat de bosuil geen uitmuntend nachtzicht heeft? Voor zijn jachtsucces moet de bosuil het vooral hebben van zijn oren. Deze staan niet op gelijke hoogte op zijn kop. Hierdoor kan hij precies horen van welke kant het geluid komt. Met zijn geruisloze aanval in het donker weet hij menig dier te verrassen.
  • De wetenschappelijke naam Strix betekent trouwens ‘heks’. Misschien dankt hij deze naam wel aan het feit dat hij net zoals andere uilen, zijn hoofd 270° kan ronddraaien in beide richtingen, maar waarschijnlijker werd hem deze naam toegekend door zijn beangstigende roep. Als je die spookachtige roep eens in het echt wil horen, dan moet je in de wintermaanden ’s nachts op pad gaan. De bosuil is immers een echte nachtuil én hij kan zelfs al in februari beginnen te broeden als de winter niet te hard uithaalt.
  • Uilen worden in de volksmond soms ‘nachtroofvogels’ genoemd, maar behoren strikt genomen niet tot de groep van de roofvogels. Ze hebben nochtans heel wat overlappende eigenschappen met de ‘dagroofvogels’, zoals hun scherpe bek en de stevige klauwen. Deze overlappende eigenschappen zijn echter onafhankelijk van elkaar ontstaan doorheen de evolutie, een concept dat bekendstaat als ‘convergente evolutie’.
  • Bij Kortrijk, tijdens een opgraving van het kasteel van de Heren van Moen, werd in een 17de eeuwse afvalput tussen de beenderresten van neerhofdieren ten minste een kerkuil en twee bosuilen gevonden. Op basis van recepten uit een Frans kookboek uit de late Middeleeuwen blijkt dat onze voorouders een indrukwekkend aantal vogelsoorten aten, die nu niet meer op tafel komen: naast uilen werden regelmatig ook eksters en kraaien gegeten.

Waar vind je de bosuil?

Bosuilen komen algemeen voor in bossen, parken en tuinen met oude bomen. Ze zijn zeer territoriaal en verdedigen hun leefgebied met verve. Bosuilen jagen vrijwel alleen in de schemering en 's nachts. Het zijn geen kieskeurige eters waardoor ze hun menu gemakkelijk kunnen aanpassen aan de prooien die voorhanden zijn. 

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

Bosuilen doen het de laatste decennia erg goed in Vlaanderen en de soort evolueerde van uitgesproken bosvogels tot broedvogel van zelfs kleine stadsparkjes. Waar de bosuil opdaagt is het uitkijken geblazen voor rans- en steenuil, want die worden wel eens gesmaakt door de bosuil. Maar muizen maken natuurlijk het grootste deel van zijn menu uit.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de bosuil

Wat kan jij doen?

Als de leefomgeving geschikt is voor de bosuil, maar de nestmogelijkheden beperkt zijn, dan kan je een nestkast ophangen. Verder help je de bosuil vooral door deze met rust te laten.
 

 

Wat doet Natuurpunt?

 

Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Activiteiten