De mopsvleermuis is Europese Vleermuis van het Jaar

BatLife Europe, een koepelorganisatie voor de bescherming van vleermuizen, roept de mopsvleermuis uit tot de 'Europese Vleermuis van het Jaar 2020-2021'. De mopsvleermuis geeft heel wat Vlaamse vleermuisliefhebbers vlinders in de buik. Van deze regionaal uitgestorven gewaande vleermuis werden de voorbije jaren vijf zomerkolonies ontdekt. Een vleermuis die dus wat extra aandacht verdient!

De mopsvleermuis dankt zijn naam aan zijn korte mopshondachtige snuit. Met zijn stompe snuit, brede oren en diepliggende ogen is deze vleermuis een bijzondere verschijning. De mopsvleermuis eet graag nachtvlinders en is een typische vleermuis van grote, structuurrijke bosgebieden en aangrenzend kleinschalig landschap. Hij verblijft in de zomer graag in nauwe spleten in bomen (bijvoorbeeld achter bast) en huizen en overwintert in bomen en de koudste delen van ondergrondse winterverblijven (zie ook de factsheet onderaan dit bericht).

Onder druk

In de meeste landen van Europa is de mopsvleermuis zeldzaam en wordt hij in zijn voortbestaan bedreigd. Door de aantasting van (loof)bossen en het verwijderen van oude of dode bomen in het kader van intensieve bosbouw staan grote delen van zijn leefgebied onder druk. Daarnaast leidt de achteruitgang van insectenpopulaties tot afname van het voedselaanbod voor de mopsvleermuis. Niet voor niets is de mopsvleermuis in landen van de Europese Unie en in andere Europese landen een strikt beschermde soort.

Indicator voor gezonde bossen

Dr. Jasja Dekker, voorzitter van BatLife Europe: “Als zeldzame vleermuis die thuishoort in oud en divers bos is het voorkomen van de mopsvleermuis een uitstekende indicator voor de gezondheid van bosecosystemen. Daarnaast vraagt zijn bedreigde status in heel Europa om nauwe samenwerking en communicatie tussen beleidsmakers, natuurbeheerders en vleermuisonderzoekers uit diverse landen. Door de mopsvleermuis aan te wijzen als Europese Vleermuis van het jaar 2020-2021 vragen BatLife Europe en haar partnerorganisaties om aandacht voor de beschermingsvraagstukken en zullen ter inspiratie praktijkvoorbeelden van succesvolle beschermingsmaatregelen worden gedeeld.“

Verdwenen uit Vlaanderen en Nederland?

De Lage landen liggen aan de rand van het verspreidingsgebied. De mopsvleermuis is daardoor in Vlaanderen en Nederland altijd een zeldzame soort geweest. In Vlaanderen zijn er maar weinig historische waarnemingen: de mopsvleermuis verscheen af en toe eens verspreid over Vlaanderen en in de regio Beernem werd de soort geregeld opgemerkt in de periode 1996-2000. Maar na 2001, toen er in Oost-Vlaanderen nog een overwinterende mopsvleermuis werd gezien gezien, bleef het stil... Deze kleine populatie leefde eerder in Nederland waar er tot 1994 een beperkt aantal waarnemingen in Zeeuws-Vlaanderen waren; nadien leek de soort uit Nederland verdwenen.

De terugkeer van de mopsvleermuis!

De soort werd als verdwenen beschouwd totdat in 2014 in het Waasland onverwacht één geluidsopname gemaakt werd van een mopsvleermuis. De ontdekker Joris Everaert raakte gefascineerd en door intensief veldwerk (detectors en telemetrie) en hulp van andere vrijwilligers werden tussen 2015 en 2019 in het Waasland vijf kraamkolonies aangetroffen. In mei 2017 werd door Joris in de Clingse bossen weer de eerste waarneming in Nederland gedaan. Op basis van detectorwaarnemingen wordt ook een kraamkolonie op Nederlandse bodem vermoed, maar deze is tot nu toe niet bevestigd.

Deze recente waarnemingen zijn op de kaart in het rood aangeduid (Bron: Christiaan Dietz)

BatLife Europe

BatLife Europe is een internationale NGO en zet zich in voor de promotie van het beschermen van alle Europese soorten vleermuizen en hun leefgebieden. De vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt is één van de partnerorganisaties van Batlife Europe (de organisatie  is gestoeld op een partnerschap van nationale organisaties). BatLife Europe faciliteert communicatie en kennisuitwisseling voor een wereld waarin mensen en vleermuizen samen kunnen leven.

Meer informatie

• Over Batlife Europe

Tekst: Batlife Europe & Kris Boers (Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt)