Elia hangt ‘Firefly's’ aan hoogspanningslijnen zodat deze beter zichtbaar zijn voor vogels

Firefly's zijn plaatjes van 11 bij 15 cm met daarop aan elke kant 2 reflectoren. Zij worden om de 30 meter met hoogtewerkers bevestigd aan de luchtlijn in Noordschote. In totaal zullen er meer dan 500 Firefly’s opgehangen worden. Die moeten ervoor zorgen dat het aantal vogels dat tegen deze hoogspanningslijnen vliegt, sterk vermindert. Natuurpunt en Elia werken sinds 2012 samen om het probleem van draadslachtoffers aan te pakken. Toen gaf Elia de opdracht om alle gevaarlijke ‘zwarte’ lijnen in haar netwerk te identificeren. In totaal bleek 3,4% (ca. 200 kilometer) van het Belgische hoogspanningsnet van Elia een hoog risico op aanvliegingen te vormen. Eén van de dodelijkste lijnen bevindt zich in Noordschote en loopt doorheen het Vogelrichtlijngebied van de IJzervallei. In België zijn er zo’n 5.700 km aan hoogspanningslijnen. 

Slachtoffers

In 2018 onderzocht Natuurpunt de impact van de ‘zwarte’ lijn van Noordschote. Tussen 4 maart 2018 en 7 april 2018 vond Natuurpunt -  op een traject van 3.100 meter - 136 draadslachtoffers, verdeeld over 27 soorten. Het ging vooral om kievit (24) en spreeuw (10) maar er werden ook een aantal zeldzamere soorten gevonden zoals kleine rietgans, toendrarietgans, waterral, goudplevier, kemphaan, tureluur en bokje. Omgerekend betekent dit dat de ‘zwarte’ lijn van Noordschote jaarlijks minstens 458 slachtoffers per km hoogspanningsleiding maakt. ‘Minstens’, want de berekeningen gaan uit van het aantal slachtoffers dat effectief werd gevonden. Een aantal (vaak kleinere) slachtoffers blijft immers onopgemerkt en andere slachtoffers werden al verwijderd (bv. door vossen) nog voor ze door de onderzoekers konden worden geregistreerd. Met minstens 458 slachtoffers per km per jaar is de ‘zwarte’ lijn van Noordschote volgens Natuurpunt de meest dodelijke lijn van België.

Afbeelding

Firefly's vallen voor vogels op door de reflectie. (foto: Elia)

Zichtbaarheid

De Firefly’s worden met een clip vastgemaakt op de kabels en bewegen in de wind. De reflectoren weerkaatsen het licht en zo merken vogels de lijnen beter op. Dit is vooral nuttig in het schemerduister, zowel ‘s ochtends als ‘s avonds, wanneer er veel vogelactiviteit is. In 2020 zal Natuurpunt onder de lijn van Noordschote opnieuw op zoek gaan naar draadslachtoffers. Hopelijk kan dan vastgesteld worden dat door het hangen van Firefly's het aantal draadslachtoffers sterk is gedaald.

Europese topnatuur

De ‘zwarte’ lijn van Noordschote bevindt zich in het Vogelrichtlijngebied van de IJzervallei. Dit gebied geniet internationale bescherming omwille van de hoge aantallen vogels die hier aanwezig zijn. Tussen oktober en maart piekt het aantal overwinterende watervogels hier tot boven de 100.000. Het gaat voornamelijk om kolganzen, smienten, wintertalingen, goudplevieren en kieviten. Daarnaast komen op het spaarbekken van Merkem in midwinter tot meer dan 140.000 meeuwen slapen. En ook in het broedseizoen is de IJzervallei één van de belangrijkste vogelgebieden van België met zeldzame soorten als roerdomp, lepelaar, zomertaling, bruine kiekendief, porseleinhoen, kwartelkoning, grutto en wulp. Door de vele natuurinrichtingswerken die in de voorbije jaren in de IJzervallei werden uitgevoerd, is het internationaal belang van deze speciale beschermingszone enorm gestegen.

Tekst: Dominique Verbelen (Natuurpunt) 

Foto’s: Dominique Verbelen