LIFE-project Delta tilt natuur in de Demervallei naar Europees topniveau
HERK-DE-STAD, LUMMEN, HALEN, DIEST - De Europese Commissie heeft het Life-project Delta goedgekeurd. De komende 5 jaar investeert dit project 6,3 miljoen euro in de verdere ecologische ontwikkeling van de Demervallei in Limburg en Vlaams-Brabant. Van dit bedrag neemt Europa 60% op zich. “De kwetsbare Europees beschermde topnatuur in dit gebied zal maximaal profiteren, maar het is ook goed nieuws voor omwonenden, toeristen en de lokale horeca”, zegt Chris Dictus, projectverantwoordelijke bij Natuurpunt.
Het LIFE-project zal doorgaan in twee natuurgebieden in de Demervallei op de grens tussen Limburg en Vlaams-Brabant : het Schulensbroek en het Webbekomsbroek-Borchbeemden. De verschillende beheerders van deze gebieden bundelen hun krachten voor de realisatie van dit ambitieuze project: Natuurpunt als terreinbeheerder van het Schulensbroek, het Agentschap voor Natuur en Bos als terreinbeheerder van het Webbekomsbroek-Borchbeemden, de VMM als beheerder van de Demer en de gecontroleerde overstromingsgebieden en het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren als platform tussen actoren en uitvoerder van de landschapsversterkende maatregelen.
De Demervallei vormt ter hoogte van de gemeenten Herk-de-Stad, Lummen, Halen en Diest het samenvloeiingsgebied van zowat 70% van al het Limburgse water. Dat maakt van het gebied een uniek samenvloeiingsgebied met bijzondere graslanden waar zeldzame dier- en plantensoorten voorkomen, die gebonden zijn aan natuurlijke overstromingen. Sinds oudsher doet het uitgestrekte valleilandschap tegelijkertijd dienst als een cruciale buffer voor de waterveiligheid van de bewoners in het Demerbekken.
Daarom wordt binnen het project gefocust op het waterbeheer: een sterkere natuur gaat hier hand in hand met waterveiligheid. Het opnieuw aansluiten van een oude loop van de Oude Herk, het herstel van moeraszones en het grachtenstelsel in het gebied en het natuurvriendelijk inrichten van de oevers van het Schulensmeer zijn enkele van de geplande waterwerken. Daarnaast zal plaatselijk het typische deltalandschap verder open gemaakt worden ten voordele van de valleinatuur.
“Life Delta pakt uit met enkele bijzondere dier- en plantensoorten, zoals de kwartelkoning, de roerdomp en de blauwborst, de grote modderkruiper, de kamsalamander en het kruipend moerasscherm en de drijvende waterweegbree, maar het eigenlijke doel van de werken is om waterbeheer, de natuur en zachte recreatie op elkaar af te stemmen. De bijzondere soorten zijn als het ware de ambassadeurs van dit Life Delta-project.” zegt Jo Van Gils, verantwoordelijke voor het project bij ANB. De Demervallei moet een uitvalsbasis worden van waaruit die kwetsbare soorten weer voet aan de grond kunnen krijgen in de rest van Vlaanderen.
Behalve grote ingrepen zullen er ook aankopen gebeuren om de natuur in de vallei robuuster te maken en puzzelstukken met elkaar te verbinden. “Dit is een unieke kans om het werk van onze Natuurpunt-vrijwilligers en het Agentschap voor Natuur en Bos van de voorbije decennia een stevige duw in de rug te geven”, zegt Chris Dictus van Natuurpunt.
De financiering van het project wordt voor 60% gedragen door het Europese LIFE-fonds. De Vlaamse overheid neemt via het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vlaamse Milieumaatschappij het grootste deel van de restkost op zich.
Unieke samenwerking
“De Demervallei biedt is cruciaal voor de waterveiligheid van de hele regio. Dit is de eerste week van juni nog maar eens bewezen. Er werd ruim 10.000.000m³ geborgen in de gecontroleerde overstromingsgebieden Schulensbroek en Webbekomsbroek. Op die manier kon de overstromingsschade maximaal beperkt worden. Maar de vallei biedt ook enorme kansen voor Europese topnatuur. Deze mogelijkheden willen we ook ten volle realiseren” zegt Koen Martens van waterbeheerder VMM, “Om die twee functies goed op elkaar af te stemmen, werd binnen het project plaats gemaakt voor een duurzaam overleg tussen natuur- en waterbeheerders.” Daarnaast is de samenwerking met lokale landbouwers en recreatie in het projectgebied zeer belangrijk: ook daarvoor is duurzaam overleg voorzien met de gemeentebesturen en alle betrokkenen.
Natuur is er voor iedereen
Uiteraard hebben de vier samenwerkende partners niet alleen oog voor het herstel van de Europese topnatuur. “In het nieuwe Life-project zijn er verschillende mogelijkheden voorzien zodat mensen de uitzonderlijke natuur in de Demervallei nog beter kunnen ontdekken” verklaart An Digneffe van het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren. Eén van de blikvangers wordt ongetwijfeld een nieuwe inrichting van de uitkijktoren op het dak van bezoekerscentrum het Schulensmeer. Rond het bezoekerscentrum komt ook een avonturen- en mindervalidenwandeling en de ecologische hengelinfrastructuur wordt verbeterd. Aan het bezoekerscentrum Webbekomsbroek wordt een nieuwe belevingswandeling uitgewerkt met aansluiting op de Pastorie in Zelem met een mooie voetgangersbrug over de Zwarte Beek. Behalve de natuur zal ook de lokale economie profiteren van dit project.
Op www.natuurpunt.be/life vind je het overzicht van de behaalde resultaten van de verschillende Life-projecten. Dankzij die projecten maken Natuurpunt en ANB, samen met de andere partners, het verschil voor het herstel en het behoud van Europese topnatuur in Vlaanderen.
Contact:
Chris Dictus 0497 492 196 chris.dictus@natuurpunt.be
Jo Van Gils 0475 425 811 jo.vangils@lne.vlaanderen.be
