Vleermuisschildjes kronen vleermuisvriendelijke gebouwen

Je zag ze misschien al her en der op een rustieke kerkmuur, een verweerde  bunker of aan de gevel van een woning prijken: de zogenoemde vleermuisschildjes. Zij duiden plaatsen aan die belangrijk zijn voor het vliegende zoogdier. En daarvan worden er gelukkig steeds meer aangetroffen, vooral bij de afdeling Natuurpunt Boven-Schelde.

Vleermuizen hebben het al lang niet meer gemakkelijk in Vlaanderen. Daarom werd in 2009 de uitreiking van een vleermuisvriendelijk schild in het leven geroepen in het kader van het project LIFE BatAction. Het schildje kan je kosteloos aanvragen bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Het dient als teken van erkenning voor elk gebouw, inclusief hun eigenaar of beheerder, dat vleermuisvriendelijk werd ingericht of waar herstellings- en beheerswerken met de nodige aandacht voor de aanwezige vleermuizen uitgevoerd werden. Dat kan op verschillende manieren: eenvoudige ingrepen zoals een vleermuisvriendelijke tuin aanplanten en monumentverlichting uitschakelen, of meer structurele aanpassingen zoals speciale invliegopeningen en aanpassingen die het binnenklimaat regelen ten voordele van vleermuizen.

Afbeelding

Een Grootoorvleermuis; foto van Hugo Willocx

In 2011 al werd het honderdste schildje opgehangen aan de kerk in Outer bij Ninove. Sinds het begin van het initiatief werden er al heel wat nieuwe ‘vleermuismedailles’ opgehangen, maar het gebied met een toch wel opmerkelijke concentratie is Natuurpunt Boven-Schelde. Er hangen nu immers zo’n 20-tal schildjes verspreid over Merelbeke, Melle, Gavere en De Pinte. Dat is echter niet verwonderlijk, want door de lokale Vleermuizenwerkgroep bewoog daar de afgelopen jaren heel wat rond vleermuizen. Zowel op vlak van sensibilisering, monitoring, met onder andere het recente Bathopping-project in Merelbeke. Alsook qua bescherming, door verschillende winter- en zomerobjecten in te richten en vijf bunkers via een provinciaal soortenbeschermingsproject aan te kopen. Ook plantte het beheerteam van Natuurpunt Boven-Schelde vorige maand nog een boomgaard aan. Daarmee wilden ze onder andere de jachtbiotoop van hun vleermuizen en de connectiviteit in de Scheldemeersen bevorderen.

Eén van de grootste problemen voor vleermuizen in Vlaanderen blijft echter de huisvesting. Vleermuizen die hun intrek nemen in bouwwerken vinden tegenwoordig steeds moeilijker geschikte verblijfplaatsen waar ze hun jong kunnen grootbrengen en in alle rust overwinteren. Openbare gebouwen als kerken of monumenten worden bijvoorbeeld vaak verkocht, verbouwd of sterk verlicht. Hun kelders en zolders worden opnieuw in gebruik genomen, net zoals die in onze eigen huizen: elke opening maakt men dicht en geïsoleerd. Zo worden ook spouwen, de ruimtes tussen de binnen en buitenmuren, opgevuld. Daardoor raken vleermuizen niet alleen hun zomer– en winterstek kwijt, maar bestaat er eveneens het risico dat ze ingemetseld geraken.

Om het mooie initiatief van de vleermuisvriendelijke schildjes en de bijhorende vleermuisprojecten op een ludieke manier in de kijker te zetten, organiseert de lokale vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt Boven-Schelde in 2016 een fietstocht. Die zal langs de diverse vleermuismedailles lopen in de streek en is open voor het afdelingsbestuur en de betrokken lokale gemeentebesturen. Dat vormt de eerste stap in de ontwikkeling van een speciaal uitgestippelde ‘vleerschildjes’-fietsroute, waarbij geïnteresseerde vleermuisliefhebbers de projecten zelf kunnen ontdekken.

Tekst: David Galens, Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt Boven-Schelde en Erin De Wolf, Natuurpunt; foto's: David Galens en Hugo Willocx