Boomkikker

European tree frog

Hyla arborea

Boomkikkers (Hylidae)

De boomkikker is een heel herkenbare kleine, gladde, grasgroene kikker, met een donkere streep die zijn buik en rug scheidt. Hij heeft een stompe kop en slanke achterpoten. De vingers en tenen van de boomkikker hebben zuignapachtige hechtschijfjes.

Grootte

3,5 - 5 cm

Levensverwachting

2 - 5 jaar

Favoriete maaltijd

Insecten: vliegen, muggen, kevers en wantsen

Status

Zeldzaam

Woonplaats

Bramenstruweels. Open zonbeschenen plekken in relatief dicht begroeide en vrij vochtige biotopen in de buurt van water. Het is een soort die zich ophoudt tussen het gebladerte.

Karakter

Zonnig

Verleiding

In tegenstelling tot andere kikkers zit de boomkikker graag in de zon.

Afkomst

Inheems

Hoe herken je de boomkikker?

Kleine, grasgroene kikker met een gedrongen lichaam
stompe kop, slanke achterpoten, gladde rug
lengte: 3,5 - 5 cm
De rug is meestal grasgroen, soms geel/ olijfgroen/ donkerbruin
De buik is vrij korrelig, vuilwitte kleur
Zijn ogen hebben een geel tot oranje iris met liggende pupil.

Het geluid van de boomkikker

Enkel de mannetjes kwaken. Zij stemmen hun geluid op elkaar af om luider te klinken. Zo vormen zij soms enorme roepkoren. Deze kunnen tot op meer dan een kilometer afstand gehoord worden.

Beluister hier

Deze soort lijkt op

Groene kikker

Hoe leeft de boomkikker?

Wat eet de boomkikker?

De boomkikker eet allerlei soorten insecten, zoals vliegen, muggen, kevers en wantsen. Die worden gevangen met de lange tong of worden besprongen.

Silvia Dubois

Hoe plant de boomkikker zich voort?

De boomkikker plant zich voort van april tot juli. Mannetjes zitten dan meer in of dicht bij het water terwijl ze op een vrouwtje wachten. De paarroep bestaat uit luide, korte en snel op elkaar volgende krék-krék-krék-krék- geluiden, die vooral ‘s avonds en ‘s nachts ver gehoord worden. Het vrouwtje zet de eitjes af in ondiep, snel opwarmend water met voldoende vegetatie. De eitjes worden in klompjes van 20- 50 eitjes vastgemaakt aan waterplanten juist onder het wateroppervlak. Zo kunnen er per nacht tot 50 klompjes geproduceerd worden. Deze eitjes ontwikkelen zich op drie dagen tot larven.
De ontwikkeling van kikkervisjes is sterk temperatuursafhankelijk. Onder de vijftien graden ontwikkelen ze niet, bij een temperatuur van 20 graden op 7 weken tijd.

Beelden

Wist je dat?

Aan de uiteinden van vingers en tenen hebben boomkikkers hechtschijven. Deze lijken een beetje op zuignappen maar hebben een andere werking. De hechtschijven bestaan uit zeer fijne kanaaltjes. Hieruit wordt vocht gedreven en zo blijft de kikker beter plakken. Bij het klimmen scheidt ook de buikzijde een kleine slijmlaag af om beter te blijven plakken.
Afhankelijk van de temperatuur en de gemoedstoestand van de kikker kan zijn kleur veranderen tot geel, olijfgroen of bruin. Dit heeft niets met aanpassen aan de omgeving te maken. Voelt de boomkikker zich gestrest dan kan zijn kleur tot donkergroen of bruin veranderen, soms zelfs met vlekken.
Enkel de mannetjes kwaken. De boomkikker heeft enkel een kwaakblaas onder de keel. Deze kan zeer ver worden uitgerekt. Hierbij is de kwaakblaas bijna doorzichtig en zo groot als de boomkikker zelf.
Er bestaan mannetjes die zelf niet kwaken. Deze mannetjes zoeken ook niet zelf naar een vrouwtje. Zij proberen een vrouwtje te bespringen dat door een ander mannetje werd gelokt.
Een vrouwtje legt tot 1400 eieren per voortplantingsseizoen.

Waar vind je de boomkikker?

Boomkikkers leven in zonbeschenen begroeiingen, zoals bramenstruweels en in de zone tussen waterpartijen en aangrenzend struikgewas. Ze overwinteren tussen boomwortels, in houtstapels of in een strooisellaag.

In Vlaanderen komt de boomkikker slechts op een beperkt aantal locaties algemeen voor:

in de duinen- en polderrand (Zwin) van Knokke- Heist
in het Maasdal in Maasmechelen
in een smal natuurgebied in Diepenbeek
nabij en in het Vijvergebied Midden- Limburg in Hasselt, Zonhoven en Heusden- Zolder.
Ook komen ze voor in een smalle langgerekte strook van aaneengeschakelde natuurgebieden van Maaseik, over Kinrooi en Bree tot aan de Nederlandse grens.

Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Komt deze soort veel voor?

Rond de eeuwwisseling ging het zeer slecht met de populatie boomkikkers in Vlaanderen. Natuurpunt heeft er dankzij een gericht beheer voor gezorgd dat het merendeel van de resterende populaties kon worden gered!

De boomkikker houdt van water. Liefst omgeven door een struikachtige begroeiing en bomen. In tegenstelling tot andere kikkers zit de boomkikker graag in de zon. Je kan hem al zonnend spotten op struiken. Hierbij sluit hij de ogen om te slapen. Zo is hij ook beter gecamoufleerd. Boomkikkers zijn in de schemering en ‘s nachts actief. Dan jagen ze op voedsel.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden

Wat kan jij doen?

Boomkikkers komen in Vlaanderen slechts voor op zeer versnipperde locaties. Natuurpunt doet er alles aan om dankzij vakkundig beheer van de leefgebieden de populaties van boomkikkers te behouden en ze van de ondergang te redden. Wil je bijdragen aan de bescherming van de boomkikker? Neem dan contact op met de Natuurpuntafdelingen Genk, Hasselt- Zonhoven en/of Diepenbeek.

Woon jij naast of dicht in de buurt van een populatie boomkikkers? Dan kan je zorgen voor een zo natuurlijk mogelijke leefomgeving. Boomkikkers hebben nood aan een grote poel met helder water en veel waterplanten, ook met ondiepe zones en geen vis! Vissen vormen een gevaar voor de eitjes en de larven van de boomkikker. Kruidenrijk grasland en braamstruiken in de omgeving zijn ideaal. Liefst niet maaien of grazen in de omgeving van de poel tussen juni en oktober. Een houtstapel aanleggen om te overwinteren kan ook helpen.

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt doet al jaren grote inspanningen om de populaties boomkikkers te redden. De boomkikker dreigde uit te sterven door een verkleining van zijn natuurlijk leefmilieu. Ook door de aanwezigheid van de blauwbandgrondel; een uitheemse vis, die de eieren en de larven van de boomkikker opeet. Natuurpuntafdelingen voeren een gericht beleid in de gebieden waar populaties boomkikkers leven. De soort reageert hier zeer goed op. Hierdoor werd de boomkikker gered. Men merkt een duidelijke toename van het aantal roepkoren.

Het beleid houdt in dat:

jaarlijks een aantal vijvers en poelen worden drooggelegd. Vervuild water wordt dan afgewaterd en vissen, die de eitjes van de boomkikkers opeten, worden ook verwijderd.
regelmatig stapstenen worden aangelegd. Dit zijn nieuwe poelen en wadi’s (opvangsystemen voor regenwater, waaruit het water infiltreert in de bodem of vertraagd wordt afgevoerd naar een poel). Deze kunnen samen een verbinding vormen om verschillende leefgebieden met elkaar te verbinden. Zo kopieert men de natuurlijke moeras -en riviersystemen.

Onder meer Natuurpunt Diepenbeek voert sinds 2006 dit beleid uit. Het legde stapstenen aan van de vijvers en poelen in de Dauteweyers richting De Maten. Op deze manier kon de Diepenbeekse populatie uitgroeien van een kleine groep individuen tot meerdere honderden exemplaren in 10 jaar tijd. Beter nog, na 20 jaar afwezigheid, leven nu ook terug boomkikkers in De Maten!

Ook in Noordoost- en Midden- Limburg herstelden de populaties van boomkikkers. Ze koloniseren daar nu meerdere natuurgebieden.

In de regio Hasselt- Genk- Diepenbeek verloopt dit herstelproces iets moeilijker wegens de geïsoleerdheid van bepaalde natuurgebieden en het ontbreken van stapstenen en natuurverbindingen. Dit bemoeilijkt het uitwisselen van individuen en dus van nieuw genenmateriaal.

Een grote populatie en een brede genetische basis zijn zeer belangrijk voor het in stand houden van gezonde populaties. Stapstenen en verbindingen spelen daarbij ook een cruciale rol. Daarom hebben de populaties boomkikkers ook in de toekomst nog blijvende hulp en opvolging nodig.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:

Download voor iOS Download voor Android

Boomkikker

Hoe herken je de boomkikker?

Het geluid van de boomkikker

Deze soort lijkt op