Europese hoornaar

De klimaatverandering wordt weleens gezien als een simpele opwarming van het klimaat: hogere temperaturen, lange periodes van droogte en dus meer insecten, zoals wespen. Maar dit klopt niet helemaal. De klimaatverandering verstoort ons volledige weersysteem. Zo wordt de kans op extreme neerslag steeds groter. En het is net die regen die wespen duur kan komen te staan.

Het aantal wespen in de zomer hangt bijna volledig af van de weersomstandigheden. In het voorjaar worden wespennesten gevormd. Als het weer dan nat is, sneuvelt een deel van deze nesten, zeker als ze zich onder de grond bevinden. Tijdens de zomer komen de larven uit en worden ze intensief gevoed door de werksters. Bij warm en droog weer zijn er veel insecten en is er dus veel voedsel voor de wespenlarven. Zolang het weer stabiel blijft, kan het nest blijven groeien.

Het weer in de winter is ook een bepalende factor voor het aantal nesten in de zomer. In normale omstandigheden is de koningin de enige van het nest die overwintert. De werksters en de darren, de mannetjes, worden massaal geveld door vrieskou of regen. Als het weer mild is, kunnen mannetjes overleven en vliegen ze samen met de koningin in april het nest uit. Het resultaat: meer wespen in de zomer.

Samengevat: bij een droog voorjaar en een warme zomer zullen er veel nesten zijn. Hetzelfde geldt in het geval van een milde winter. Maar als we een nat voorjaar hebben, zoals in 2014 en 2016, zullen er opvallend minder wespen rondvliegen. De klimaatverandering bepaalt voor een zeker deel hoeveel wespen er in de zomer zullen zijn, maar het veroorzaakt zeker geen wespenplaag. Door het gunstige weer van dit jaar ziet het er naar uit dat we de komende maanden behoorlijk wat wespen mogen verwachten. Maar het kan altijd zijn dat een periode van hevige regenval of enkele stevige onweders de kolonies in de loop van de (na)zomer uitdunnen.

Over het algemeen zijn wespen niet agressiever dan bijen. Het enige verschil is dat wespen, met name de Gewone en de Duitse wesp, op zoetstoffen afkomen. En die vinden ze vaak in de buurt van mensen. Aanvankelijk krijgen wespen hun portie zoet in het nest. De werksters voeden de larven en mogen in ruil van een heerlijke zoetstof smullen. Rond eind juli zijn de werksterlarven volgroeid en legt de koningin nieuwe eitjes. Deze eitjes zullen de nieuwe generatie koninginnen en mannetjes worden. Het lekkers in het nest raakt op. Op dit moment trekken de werksters het nest uit, op zoek naar alternatieve bronnen voor zoetstoffen. Hun queeste eindigt pas wanneer het kouder en natter wordt, gewoonlijk rond eind oktober, begin november.

Wilde bijen daarentegen zijn niet op zoek naar zoetstoffen. Ze zoemen rond planten en zijn enkel geïnteresseerd in nectar en stuifmeel. Bijen zullen mensen dan ook niet spontaan aanvallen, tenzij ze zich bedreigd voelen. Veel van onze bijensoorten hebben bovendien een angel die niet door de menselijke huid heen kan steken.

Wespennesten bevinden zich vaak in de buurt van mensen: spouwmuren, zolders, daken, schuurtjes, verlaten muizennesten of mollengangen in de grond ... Op een ideale vliegafstand van vuilnisbakken en terrassen, hun dagelijkse bron van zoetigheid. Wespen zullen vooral aanvallen wanneer hun nesten verstoord worden. Heb je een kleine tuin of zit het nest in een omgeving waar je vaak vertoeft, dan kan het een goed idee zijn om het nest te laten verwijderen. Heb je daarentegen een tuin die groot genoeg is of zit het nest op een plek waar je het niet kan verstoren, dan kan je het rustig laten zitten. Door enkele simpele tips (zie hieronder) te volgen, kan je overlast over het algemeen wel vermijden. Als iemand van je gezin allergisch is voor wespengif, dan is het echter wel aangewezen om het nest te laten verwijderen. Neem in dat geval contact op met de lokale brandweer. Zorg ervoor dat je zeker weet dat het een wespennest is en geen bijen- of hommelnest. De brandweer mag bijen en hommels immers niet bestrijden. Voor vragen in verband met bijen- of hommelnesten kan je contact opnemen met [email protected]

Wespen worden aangetrokken door zoet eten en zoete drankjes, maar een zoet parfum is een heel ander verhaal. De sterke geur van een parfum is voor een wesp ‘natuur-vreemd’. Het brengt hem in de war en hij kan hierdoor fel reageren. Dit kan zelfs een mogelijke aanval uitlokken. Een sterk ruikend parfum kan je dus best vermijden wanneer je de natuur in trekt of wanneer je weet dat er veel wespen in de buurt zijn.

Zeker, wespen kunnen behoorlijke lastposten zijn, maar we mogen niet vergeten dat ze een belangrijke rol in de natuur vervullen. En dat ze ook voor mensen heel nuttig zijn. Om de larven in het nest te voeden, vangen de werksters vliegen en muggen. Een nest van 6.000 wespen kan zo in één week een half miljoen vliegen en zo’n 130.000 muggen vangen. Maar wespen fungeren ook als een soort natuurlijke opruimingsdienst. Kadavers van kleine zoogdieren, amfibieën en vogels worden in stukjes gebeten en gevoederd aan de larven.

Wespen hoeven zeker geen vijanden te zijn. Als we ze beter begrijpen, kunnen we anticiperen op hun gedrag en pijnlijke steken vermijden. Met enkele voorzorgsmaatregelen komen we al heel ver.