Half miljoen Europeanen roept Europa op om wilde natuur te beschermen
Meer dan een half miljoen burgers uit de 28 EU-lidstaten hebben de Europese Commissie gevraagd om het Europese natuurbeleid te behouden en te versterken. Dat gebeurde in een publieksconsultatie over de bestaande Europese natuurwetgeving (de vogel- en habitatrichtlijnen). Daarmee verpulvert deze publieksconsultatie het vorige record van 150.000 reacties. Onder de deelnemers zijn er meer dan 35.000 Belgen. De consultatie liep af op zondag 26 juli 2015 om middernacht. Uiteindelijk onderschreven gaven niet minder dan 520.325 burgers hun mening over de natuurwetgeving aan de Europese Commissie.
In mei 2015 hebben meer dan 120 natuurorganisaties uit heel de EU de krachten gebundeld in de campagne Nature Alert. Daarmee wilden ze zoveel mogelijk burgers laten reageren op de publieke consultatie van de Europese Commissie, die had laten verstaan om de bestaande natuurwetgeving te willen afzwakken.
“Klaar en duidelijk hebben de Europese burgers te kennen gegeven dat de bedreigde natuur moet worden beschermd. De bestaande richtlijnen zijn bij de beste natuurwetgeving ter wereld. De politieke leiders moeten ze behouden en versterken”, zegt Chris Steenwegen, directeur van Natuurpunt.
Naast de publieksconsultatie heeft de Europese Commissie ook naar de mening gepeild van een groot aantal belanghebbenden, zoals overheden, grootgrondbezitters, bedrijven en milieuorganisaties. De meerderheid van de deelnemers aan die bevraging ondersteunt de richtlijnen en vraagt tegelijkertijd betere implementatie ervan. Slechts een handvol organisaties sprak zich uit tegen de richtlijnen: industriële landbouwers, eigenaars van commerciële bomenplantages en de industriële visserij. Sectoren die dan weer wel positief staan tegenover de richtlijnen zijn: jagers, cementindustrie, beheerders van een elektriciteitsnetwerken, biolandbouwers en toeristische organisaties.
Antoine Lebrun, directeur van WWF België, concludeert: ”In deze moeilijke tijden voor de EU is het van belang om naar de stem van het volk te luisteren. De Europese burgers zijn bezorgd om de resterende, wilde natuur. De Europese beleidsmakers moeten het plan laten varen om de richtlijnen aan te passen en werk maken van de correcte implementatie ervan. De Belgische politici moeten hun Europese collega’s hiervan ook overtuigen. Om gezond te kunnen leven, moet de natuur ook gezond zijn.”
De vogel- en habitatrichtlijnen
In de Europese vogel- en habitatrichtlijnen, bekend als zowat de beste natuurwetgeving ter wereld, hebben de lidstaten van de Europese Unie vastgelegd dat ze die diversiteit zullen bewaren en ontwikkelen. Dat is nodig, want de biodiversiteit doet het ondanks voorzichtige successen het nog steeds niet goed in Europa: 60% van de dieren en planten en 77% van hun habitat zijn in gevaar.
De afgelopen jaren hebben de wettelijke bescherming en de herstelmaatregelen van de richtlijnen een belangrijke rol gespeeld in de terugkeer van tot de verbeelding sprekende dieren zoals wolven, beren, pelikanen en flamingo's. Ook in Vlaanderen doen bedreigde dieren het nu voorzichtig beter. Na jaren van afwezigheid duiken otter, wilde kat en lynx hier af en toe opnieuw op.
De richtlijnen vormen de wettelijke basis van Natura 2000, wereldwijd het grootste netwerk van beschermde natuur, in totaal 1,25 miljoen vierkante km. In Vlaanderen valt 12 procent onder Natura 2000. Heel wat van de grootste Vlaamse natuurgebieden zoals het Zoniënwoud, het Zwin en de Kalmthoutse Heide vallen onder de bescherming van Natura 2000. Dankzij het LIFE-programma heeft Natuurpunt al honderden hectare natuurgebied kunnen aankopen en herstellen, bijvoorbeeld in Averbode Bos&Heide, Landschap De Liereman of het grensoverschrijdende project Plateaux-Hageven.
Centraal in de richtlijnen staat ook dat economische activiteit mogelijk moet zijn in Natura 2000-gebieden, al moet de ecologische functie verzekerd blijven. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de Europese wetgeving bedreigde soorten en leefgebieden beschermt en tegelijkertijd zorgt voor de socio-economische vooruitgang.
Fitness check
In januari 2015 heeft de Europese Commissie een proces gelanceerd om de vogel- en habitatrichtlijnen te evalueren om in te schatten of deze wetten voldoen aan de doelstelling, een zogenoemde Fitness Check. Eind dit jaar loopt die evaluatie af. Als de Commissie op het einde van de procedure, in juni 2016, beslist dat de wetten veranderd moeten worden, dan kan ze een herziening van die wetten voorstellen.
