De vijgspons doet het goed in Zeebrugge

Sponzen zijn onbeweeglijke dieren die leven in de zee. Ze hechten zich aan een ondergrond en groeien op die plek uit, zonder mond, spijsverteringsstelsel of waarneembaar zenuwstelsel. De vijgspons is een grote spons die voorkomt in de Noordzee, Baltische zee, Atlantische Oceaan en Middellandse zee. De kleur is doorgaans oranje maar kan ook iets grijzer of bruiner zijn. Elk individu is onregelmatig afgerond, zo groot als een aardappel. Vaak vormen meerdere exemplaren samen een complex tot 30 cm groot. Ze zijn vastgehecht aan rotsen of stenen. Bij ons is er weinig vast substraat en is zijn voorkomen bijgevolg beperkt tot scheepswrakken.

Het inwendig skelet bestaat uit spiculae, dit zijn heel kleine naaldjes. Om zeker te zijn van de determinatie zou je een stukje sponsweefsel moeten oplossen in bleekwater. De naaldjes lossen niet op in de chloor en worden dan onder een microscoop bestudeerd om sponssoort te herkennen.

Leden van de Strandwerkgroep begonnen in 1999 met de inventarisatie van de jachthaven van Zeebrugge. Sindsdien zijn een 7-tal soorten sponzen er aangetroffen. De geweispons is er éénmaal in 1999 gezien op de kaaimuur, onder de laagwaterlijn en sindsdien niet meer. Verder zien we er de paarse buisjesspons, sliertige broodspons, oranje kussenspons, witte buisjesspons, gewone zakspons en tenslotte de vijgspons.

Afbeelding

De vijgspons is voor het eerst gemeld in 2004 met een tiental exemplaren. De volgende melding kwam er pas in 2015 en in 2016 waren er meer dan 20. In 2019 is er nogmaals een complex waargenomen. Vorige maand is vastgesteld dat over heel de kaaimuur, beneden de laagwaterlijn complexen staan van deze mooie spons. De helderheid van het water wisselt bij ieder bezoek en het tij moet laag genoeg zijn om ze te kunnen zien. De pontons zijn ook niet zomaar te bemonsteren, toegang is beperkt tot personen wiens boot er aangemeerd ligt. Jaarlijks houdt de Strandwerkgroep een geleid bezoek waar je kennis kan maken met deze prachtige onderwaterwereld waar al meer dan honderd soorten gespot werden.

In 2019 is de vijgspons ook in de westelijke Oosterschelde waargenomen door sportduikers.

Tekst: Hans De Blauwe (De Strandwerkgroep België)

Foto’s: Wilfried Laforce