Tamariskwespvlinder duikt op aan Westkust

Eind 2021 werden aan de Belgische Westkust rupsen gevonden van de tamariskwespvlinder. Intensieve monitoring tijdens het daaropvolgende jaar toonde aan dat deze nieuwkomer voorlopig enkel daar lijkt voor te komen, maar er wel bijzonder talrijk is. Ondertussen staat de teller van Belgische wespvlindersoorten op 25. Opvallend daarbij is dat vijf soorten daarvan pas sinds 2015 uit ons land bekend zijn.  

Wie dezer dagen aan de Westkust vertoeft, kijkt best twee keer vooraleer een wesp als dusdanig te bestempelen. Op de stammen van de aangeplante tamarisken in vooral De Panne en Koksijde kan je namelijk ook de tamariskwespvlinder (Synanthedon theryi) aantreffen. Deze wespvlindersoort wordt vooral in zuidelijkere en warmere delen van Europa waargenomen. De kans dat de soort bij ons voorkwam – de dichtste vindplaats situeert zich nabij Parijs - leek dan ook klein. Toch voelt de soort zich aan de Westkust uitstekend thuis, zo blijkt: de afgelopen twee jaar kon er een zeer ruime populatie worden aangetoond. En daar zitten de vroeger veelvuldig aangeplante laantamarisken, die goed bestand zijn tegen droogte en zeewind, zeker voor iets tussen.

De rupsen ontwikkelen zich namelijk vlak onder de schors van deze bomen, met een voorkeur voor de iets dikkere exemplaren. Van de aanwezigheid van de rups valt weinig te merken, maar de geel-zwart gestreepte imago’s zijn wel heel opvallend. Met wat geluk zie je van juni tot begin september in de late voormiddag pas uitgekomen vlinders op de stammen rusten. Ook de rest van het jaar kan je de aanwezigheid van de tamariskwespvlinder eenvoudig vaststellen: de ronde gaatjes waarlangs de vlinders de boomstam verlaten, blijven nog jaren zichtbaar in de schors. Het is daarmee één van de makkelijkst vast te stellen wespvlindersoorten uit ons land.

Afbeelding

Pophuid van een uitgeslopen exemplaar (foto: Ruben Meert)

Die Belgische lijst telt ondertussen 25 wespvlindersoorten. Opvallend daarbij is dat 20% daarvan pas zeer recent werden ontdekt. Het gaat naast de tamariskwespvlinder om hertshooiwespvlinder (2015), Spulers wespvlinder (2017), maretakwespvlinder (2019) en eikentakwespvlinder (2021). Dat veel van deze soorten echte warmteliefhebbers zijn, speelt mogelijk een rol in dit verhaal.

Zoals de naam doet vermoeden, lijkt ook de tamariskwespvlinder bijzonder goed op een wesp. Omdat het wel degelijk om een vlinder gaat, is de soort echter totaal ongevaarlijk. Het wespachtige uiterlijk is een uitgekiende vorm van mimicry en dient om de vijand te misleiden. Het gaat om een trucje dat eveneens door heel wat zweefvliegen en kevers wordt gebruikt: niet alles wat op een wesp gelijkt, is er ook daadwerkelijk één.

Afbeelding

Tamarisk als laanboom én waardplant (foto: Ruben Meert)

Mogelijk plant de soort zich ook voort op de verwilderde tamarisken in de duinen, maar ze lijkt toch vooral afhankelijk van aangeplante exemplaren. En hoewel er noordwaarts langs de kustlijn nog heel wat uitbreidingsmogelijkheden liggen, vragen meer en meer kustgemeenten en tuinliefhebbers zich af of ze in de toekomst, in plaats van de enigszins gedemodeerde tamarisken, niet beter inheemse bomen aanplanten, om een hogere biodiversiteit te creëren. Of de tamariskwespvlinder hier een gouden toekomst tegemoet gaat, valt dus nog af te wachten.

Meer lezen over deze vlinder kan je in dit artikel. 

Tekst: Ruben Meert (Insectenwerkgroep Voelspriet en Vlaamse Vereniging voor Entomologie)