Gaai

Wat eet de gaai?

De gaai voedt zich in het voorjaar en de zomer vooral met insecten, kevers, rupsen en menselijke voedselrestjes. Ook kleine of jonge zangvogels en eieren behoren tot het dieet. In de herfst schakelt hij over op vruchten (bramen, kersen, frambozen, lijsterbessen) en noten (beukennootjes en hazelnoten). Eikels vormen in het najaar de favoriete voedselbron.

Waar leeft de gaai?

• De gaai broedt vooral in loofbossen (vooral in eiken- en beukenbossen). Ook in grote parken en tuinen kan je de soort aantreffen.
• Verspreidingskaart van de gaai

Hoe plant de gaai zich voort?

Beide partners staan in voor  de nestbouw. Het mannetje zorgt voor de afwerking. De nestbouw neemt zes tot negen dagen in beslag. Een legsel telt doorgaans vier tot zeven eieren. Het wijfje broedt ca. 16 dagen. Elke drie dagen verlaat ze het nest voor 5 tot 15 minuten. Heel wat legsels gaan verloren door predatie van eksters en kraaien. De volwassen vogels vallen vaak ten prooi aan sperwer en havik.

Hoe krijg je de gaai te zien?

In het broedseizoen is de gaai een waakzame en schuwe vogel die je best zoekt in het bos. Vooral zijn opvallende roep verraadt zijn aanwezigheid.

Weetjes over de gaai

• Gaaien verzamelen in het najaar (september - oktober) massaal eikels. De eikels worden één voor één in de krop verzameld. Met enkele eikels in de krop en één in de snavel vliegt hij naar zijn territorium om ze in de grond te verstoppen als wintervoorraad. Een gaai stopt elke herfst ongeveer 5000 eikels weg in de aarde. Wat later niet wordt teruggevonden, groeit soms uit tot een nieuwe eik. De gaai is dan ook één van de beste bosbouwers.
• In het vliegvissen worden de blauwzwart gebandeerde dekveren van de gaai gebruikt als lokaas.
• Vogels worden vaak geplaagd door veerluizen. Gaaien proberen zich hiervan te ontdoen door een mierenbad te nemen. Met gespreide vleugels en staart gaan ze midden op een mierenhoop zitten. De mieren - die de vogel als een indringer beschouwen en die indringer willen verdrijven - spuiten methaanzuur op zijn verenkleed. Methaanzuur is een effectief ontkalkend middel, beter bekend als mierenzuur. De reinigende werking van mierenzuur zou de gaai helpen om van allerlei parasieten af te komen.
• De wetenschappelijke naam van de gaai Garullus glandarius betekent letterlijk babbelzieke eikelzoeker.
• De gaai heeft vele dialectnamen als goudvogel, rotzak, smeerlap, stinkerd en wouter.
• Vroeger had men het niet over de gaai maar over de Vlaamse gaai. Een zoektocht naar de oorsprong van het Vlaamse karakter van de gaai leverde twee verklaringen op. Gaaien kunnen in sommige jaren ons land met tienduizenden overspoelen. Van waar al die vogels plots komen, is niet altijd duidelijk. Het 'Vlaamse' van de gaai zou zijn oorsprong hebben gevonden in Nederland omdat onze noorderburen dachten dat al die invasiegaaien uit Vlaanderen afkomstig waren. Een tweede verklaring voor de oude soortnaam is dat de gaai wordt gekenmerkt door een fraai verenkleed dat deed denken aan de kledij van de gegoede burgerij uit het rijke Vlaanderen.

Wat kan jij doen voor de gaai?

De gaai is een opportunist die het goed doet in een door de mens beïnvloede omgeving. Ze behoeft dan ook geen extra steun.