Image
Vroedmeesterpad - Elwin van der Kolk

Vroedmeesterpad

Common midwife toad
Alytes obstetricans
Alytidae

De vroedmeesterpad is een vrij kleine pad, ongeveer 5 cm lang, met korte poten. Deze pad heeft een grijze tot bruingrijze kleur en een wrattige huid. De ogen hebben een verticale pupil. Bij de vroedmeesterpadden staan de mannetjes in voor de broedzorg.

Grootte
tot 5 cm
Gewicht
5 en 14 gram
Levensverwachting

5 - 8 jaar

Favoriete maaltijd

De vroedmeesterpad voedt zich vooral met insecten.

Burgerlijke staat

Goede huisvader

Status
Zeldzaam
Woonplaats

Onder stenen: rotsige oevers, steengroeven, stenige hellingen, terrils, ruïnes en zelfs kerkhoven

Karakter

Voorzichtig

Verleiding

Het mannetje lokt het vrouwtje van op het land met een korte, hoge fluittoon.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de vroedmeesterpad?

  • kleine pad, max.5 cm, met korte poten
  • gedrongen lichaam met relatief grote kop
  • grote ogen met een goudkleurige iris en een verticale pupil
  • grijze tot bruingrijze kleur
  • wrattige huid met donkergroene, roodachtige of zwarte stippen en vlekken
  • handpalm met drie kleine graafknobbels

De vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) is een kleine pad met vrij korte poten. Ze wordt maximum 5 cm groot en heeft een gedrongen lichaam en een relatief grote kop. De grote ogen hebben een verticale pupil, een kenmerk waarmee ze gemakkelijk kan onderscheiden worden van de gewone pad. De rug is grijs tot bruingrijs, soms licht van kleur en met donkergroene, roodachtige of zwarte stippen en vlekken getekend. Op de handpalm zijn drie graafknobbeltjes aanwezig. De larve van de vroedmeesterpad is vrij groot en bereikt een lichaamslengte van 8 tot 9 cm. De larven hebben een brede staartzoom die donker gestippeld is.

Het mannetje van de vroedmeesterpad draagt de eieren op zijn rug. Dit doet hij door het snoer van eieren rond zijn achterpoten te wikkelen.

Vroedmeesterpad - Elwin van der Kolk

Het geluid van de vroedmeesterpad

Vroedmeesterpadden maken korte, hoge fluittonen die meermaals herhaald worden per minuut. Ze maken enkel geluid als lokroep naar vrouwtjes toe. Als meerdere padden in koor roepen, klinkt dit als een “klokkenspel”. Het roepen start na zonsondergang en kan in warme nachten duren tot vlak voor zonsopgang. Het mannetje heeft geen kwaakblaas en maakt de fluittoon door lucht door de keel te persen. Vrouwtjes produceren enkel een geluid als ze al in buurt zijn van een mannetje.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft vroedmeesterpad?

Wat eet de vroedmeesterpad?

De vroedmeesterpad voedt zich vooral met insecten. Op het menu staan vlinders, mieren, wantsen, kevers, maar ook wormen, sprinkhanen, duizendpoten en nog veel meer.

Afbeelding
Vroedmeesterpad - Johan Auwerx
Johan Auwerx

Hoe plant de vroedmeesterpad zich voort?

Vanaf begin april tot eind augustus klinkt de roep van de vroedmeesterpad. Het geluid is een korte, hoge fluittoon. Deze kan tot 40 keer per minuut herhaald worden. Hiermee lokt hij de vrouwtjes. De bevruchting gebeurt op land. Eenmaal een vrouwtje gevonden, kruipt hij op haar en houdt haar stevig vast bij haar liezen. Het mannetje wacht tot zij haar eieren afzet en hij ze kan bevruchten. Hierbij wikkelt hij het eisnoer om zijn achterpoten. Het mannetje staat in voor de broedzorg. Hij draagt de eieren gedurende hun hele ontwikkeling mee op het lichaam en de achterpoten. Regelmatig bevochtigt hij de eieren in een poel of in de dauw op het gras. Na een drietal weken zijn de eieren zo ver ontwikkeld dat ze kunnen afgezet worden in het water. Na enkele uren komen de larven al uit. De larven kennen een ontwikkelingsduur van ongeveer vier maanden, wat vrij lang is. Ze ontwikkelen zich in de poel tot pad en brengen erna de rest van hun leven aan land door.

Mannetjes kunnen een tweede (soms zelfs een derde) legsel verkrijgen. Deze moeten wel binnen maximaal 5 dagen na het eerste worden afgezet. De eitjes kennen dezelfde omstandigheden en dus eenzelfde ontwikkelingssnelheid. Brengt het mannetje de eitjes in het water dan zet hij ze allen af. Zat er meer dan vijf dagen tussen de legsels dan zullen de larven van de laatste legsels niet voldoende ontwikkeld zijn. Dan zijn ze niet levensvatbaar.

Icon
Icoon_Groot - Vergrootglas

Wist je dat

  • Het vrouwtje van de vroedmeesterpad legt haar eitjes niet in het water, in tegenstelling tot andere padden en kikkers. Het mannetje zorgt op land voor de eieren en pas als ze voldoende ontwikkeld zijn, zet hij ze af in een poel. Hierdoor vallen minder eitjes ten prooi aan waterdieren. Het gevolg van deze manier van voortplanten is wel dat er minder eitjes per legsel geproduceerd worden (60 à 70 per legsel). 
  • Bij de meeste kikkers omklemmen de mannetjes altijd de de oksels van de voorpoten van de vrouwtjes, dit wordt wel een axillaire amplexus genoemd. Bij de vroedmeesterpad is sprake van een lumbaire amplexus, het mannetje grijpt het vrouwtje vast bij haar liezen.
  • Bij de meeste kikkers zoeken de mannetjes het water op waar ze lange tijd kwakend blijven zitten om een vrouwtje te lokken. De vroedmeesterpad kwaakt echter op het land, waarbij de mannetjes steeds een vaste plek hebben, zoals een holletje of onder een steen.
  • Larven die laat in het jaar uit het ei komen, zijn in staat om te overwinteren. Zij ondergaan dan de metamorfose na de winter. Zo kunnen larven van de vroedmeesterpad het hele jaar door gevonden worden. 
  • Vroedmeesterpadden zijn erg trouw aan hun broedplek.

Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt

Waar vind je de vroedmeesterpad?

De vroedmeesterpad is een warmteminnende soort en wordt frequent gevonden in door de mens beïnvloede biotopen: kerkhoven, boerderijen, oude gebouwen en ruïnes. In meer natuurlijke gebieden leeft de soort vooral op een rotsachtige bodem. Vroedmeesterpadden zijn vooral ‘s nachts actief. De aanwezigheid van vroedmeesterpadden is dikwijls vast te stellen door het specifiek lokgeluid dat de mannetjes maken, dikwijls in de buurt van of uit hun holletje.

Bekijk deze soort op waarnemingen

Komt deze soort veel voor? 

De vroedmeesterpad is een beschermde soort in Vlaanderen en Europa en staat op de lijst van bedreigde soorten.
 

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Wat kan jij doen?

Woon je in de buurt van een populatie vroedmeesterpadden? Dan kan je helpen door je tuin natuurgetrouw in te richten. Dit kan door een poel vrij te houden van vissen, met een makkelijke toegang tot het water. Steenhopen, een oud muurtje of een weinig begroeide talud bieden de padden een schuilplaats. Vroedmeesterpadden houden van zon, dus poel en steenhoop liggen best niet in de buurt van hoge bomen of struiken. Gras rond de poel wordt best kort gehouden. Het vormt voor de mannetjes met eieren anders een echte hindernis.

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt doet er al jaren alles aan, in samenwerking met de overheid en verschillende lokale organisaties, om de achteruitgang van de populatie vroedmeesterpadden in Vlaanderen zoveel mogelijk tegen te houden. Hiervoor worden specifieke maatregelen genomen om hun leefgebied te herstellen en te onderhouden:

  • Opschonen van de voortplantingspoelen en het aanleggen van ondiepe oeverzones.
  • Schuilplaatsen creëren met silexstenen
  • Bomen kappen rond de poelen om zoveel mogelijk warme, zonnige plekken te creëren.
  • Voortplantingsbakken plaatsen. Dit zijn betonnen bakken gevuld met water en met een aflopende helling binnenin. Ze worden omgeven door gestapelde stenen. Van deze bakken kan de waterkwaliteit goed opgevolgd worden en ze kunnen verplaatst worden. Dit is praktisch als blijkt dat de vroedmeesterpadden een van de bakken niet in gebruik nemen.
  • In Neerijse (Vlaams- Brabant) heeft Natuurpunt deze maatregelen voor de vroedmeesterpad getroffen in zandgroeve Ganzemans. In deze zandgroeve ontstond naar het einde van de ontginning een poel. In dezelfde periode werd een kleine populatie vroedmeesterpadden ontdekt. Sinds 2005 wordt de groeve beheerd door vrijwilligers van Hyla (amfibieënwerkgroep van NP) en de lokale Natuurpuntafdeling Natuurpunt Druivenstreek 

Het kerkhof van Borgloon kreeg speciale muurtjes als schuilplaatsen voor de padden en ook rond geplaatste voortplantingsbakken werden stenen voorzien.

Ook in de Voerstreek werd, in samenwerking met het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos), een grote hoeveelheid voortplantingsbakken geplaatst. Poeltjes in schrale graslanden worden er gecontroleerd en opgevolgd.

Natuurpunt hoopt de toekomst van de soort veilig te stellen door deze werken uit te voeren.
 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android