Kramsvogel - Elwin van der Kolk

Kramsvogel

Fieldfare
Turdus pilaris
Lijsters (Turdidae)

De kramsvogel is een forse lijster met een grijze kop en een roodbruine mantel.

Grootte
22- 28 cm - spanwijdte: 39 - 42 cm
Gewicht
110 gram
Levensverwachting

12 jaar

Favoriete maaltijd

regenwormen, kevers en afgevallen fruit

Burgerlijke staat

broedt in losse kolonie

Status
Algemeen
Woonplaats

bossen en weiden

Karakter

sociaal maar soms een kakker

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de kramsvogel?

  • robuuste lijster (zo groot als een merel)
  • leigrijze kop en stuit 
  • donkere (bijna zwarte) staart 
  • roodbruine rug en vleugels
  • geelachtig tot oranje borst en flanken, met zwarte spikkels
  • lichtgrijze stuit en witte ondervleugels
  • zwarte poten
  • gele bek
  • juvenielen zijn doffer van kleur

De kramsvogel heeft het postuur van een merel maar is veel kleurrijker. Grijs kopje, oranje borst met een tekening op en een grijze stuit.

Kramsvogel - Elwin van der Kolk
Kramsvogel - Elwin van der Kolk
Kramsvogel - Elwin van der Kolk

Het geluid van de kramsvogel

De kramsvogel kan heel luidruchtige zijn. Zijn kwetterende ‘tsjak tsjak tsjak’ onderscheidt hem meteen van alle andere lijsters en levert hem zijn bijnaam ‘tsjakker’ of ‘tsjaklijster’ op.

Beluister hier
Beluister hier
Beluister hier

Deze soort lijkt op

Hoe leeft de kramsvogel

Wat eet de kramsvogel?

De kramsvogel is verlekkerd op regenwormen, die op het gehoor worden gelokaliseerd en uit de grond worden getrokken. Ook kevers, duizendpoten en andere insecten staan op het menu. In het najaar en de winter gaan ze vooral op zoek naar afgevallen fruit, lijsterbes en duindoorn.

Kramsvogel - waarnemingen.be - Glenn Vermeersch
waarnemingen.be - Glenn Vermeersch
Kramsvogel - waarnemingen.be - Francis Pattyn
waarnemingen.be - Francis Pattyn

Hoe plant de kramsvogel zich voort?

Na de winter (rond maart-april) keert de kramsvogel terug naar zijn broedgebied. Het vrouwtje verzamelt plantaardig materiaal om een komvormig nest te bouwen dat ze bekleedt met modder. Voor de stevigheid kiest ze een gevorkte tak uit. Kramsvogels nestelen in los kolonieverband – zo vinden ze de perfecte balans tussen voldoende ruimte én sociaal contact. Het vrouwtje legt 5 of 6 blauwe eieren met spikkels die 10 tot 14 dagen later uitkomen. De kleintjes worden gevoed door beide ouders voor ongeveer 2 weken. Daarna vliegen ze op eigen vleugels. Meestal trekken ze twee broedsels per jaar groot. 

Wanneer een potentiële belager te dicht bij de kolonie komt, wordt die doorgaans actief achtervolgd en soms gebombardeerd met uitwerpselen. Kramsvogels vallen hun belagers in groep aan en poepen die soms zo zwaar onder dat ze niet meer in staat zijn om te vliegen. Vooral zwarte kraaien, sperwers en buizerds worden op deze manier aangepakt. Eksters en gaaien worden gewoon achtervolgd.
 

Beelden

Kramsvogel - Leo Janssen
Leo Janssen
+6
Kramsvogel - sneeuw - Luc Meert
Luc Meert
+5
Kramsvogel - Geert Vanhulle
Geert Vanhulle
+4
Kramsvogel - Luc Meert
Luc Meert
+3
Kramsvogel - waarnemingen.be - Luc Bories
waarnemingen.be - Luc Bories
+2
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De kramsvogel is verzot op bessen. Na het eten van gistende duindoornbessen, lopen ze soms stomdronken rond. 
  • In België werd het eerste broedgeval vastgesteld in Elsenborn in 1967. In Vlaanderen was het wachten tot 1976, toen in de Voerstreek een broedpaar werd ontdekt. Na een gestage opmars, is de kramsvogel intussen weer op de meeste plaatsen als broedvogel verdwenen.
  • Het Belgisch dagrecord van kramsvogels die over een telpost vlogen dateert van 8 november 2013 op de Maatheide in Lommel. Op 6 februari 1996 werd op een appelstort in de Laureinepolder in Boekhoute een ongelofelijke aantal van ca. 15.000 kramsvogels geteld.
  • De ontstaansgeschiedenis van het woord kramsvogel is behoorlijk intrigerend. De soort duikt onder haar huidige naam voor het eerst op bij Houttuyn in 1763 en gaat terug op het middelhoogduitse krantewitevogel dat al in de 13de eeuw in gebruik was. De naam werd ontegensprekelijk afgeleid van het oudhoogduitse kranawitu wat zoveel betekent als jeneverbes. Onder invloed van de w heeft zich een assimilatie van de n tot de m voltrokken, waardoor ‘kran’ wijzigde in ‘kram’. Het is niet duidelijk hoe die link met jeneverbes moet worden gezien. Ofwel doelde men op de bes waarmee deze lijsterachtige zich zou voeden, ofwel dacht men aan de struik waarin de vogel regelmatig zat of zijn nest maakte. Toch merkwaardig: kramsvogels die jeneverbessen zouden eten. Zeker als je weet dat de jeneverbes zeldzaam is de Lage Landen. Mogelijk gaat het niet zozeer om kramsvogels die jeneverbessen zouden eten, maar wel om kramsvogels die door de mens gegeten werden, gekruid met jeneverbessen. In dit verband is de opening van een oud recept wel leuk om mee te geven. ‘Men neme acht tot tien kramsvogels, trekt het vel van over de kop, steekt de ogen uit, snijdt de vleugels en de poten af in het eerste gewricht, flambeert dit alles waarna men de pootjes kruisgewijs door de oogholten steekt. Daar de vogels dikwijls jeneverbessen eten en men deze geregeld in de maag aantreft, hoeft het geheel niet te worden gekruid. Is een sterke jeneverbessensmaak gewenst, strooi dan geplette jeneverbessen (liefst zo vers mogelijk) in de braadboter.’

Waar vind je de kramsvogel?

Elke winter verblijven er redelijk wat kramsvogels in Vlaanderen. Na hevige sneeuwval kunnen die aantallen enorm oplopen. Kramsvogels proberen een opschuivend sneeuwfront voor te blijven en komen zo in gebieden terecht waar ze normaal niet of veel minder talrijk voorkomen. Wil je een kramsvogel in je (landelijke) tuin, gooi dan wat appels of peren. De kans is groot dat er snel een kramsvogel zal opduiken, zeker in een strenge sneeuwwinter.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

Vanaf de jaren ‘60 leek de vogel bij ons in opmars als broedvogel, maar intussen brengt hij nagenoeg alleen nog in Wallonië zijn jongen groot.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de kramsvogel

Wat kan jij doen?

Wil je een kramsvogel op je voedertafel, gooi dan wat gedeukte appels of peren. De kans dat er eentje zal opduiken, is (zeker in een sneeuwrijke winter) redelijk groot.

 

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt geeft veel voorlichting over hoe tuinen en erven vogelvriendelijk kunnen worden ingericht. Veel soorten zoals de lijsterachtigen kunnen daarvan profiteren.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Activiteiten