Zanglijster - Elwin van der Kolk

Zanglijster

Song Thrush
Turdus philomelos
Lijsters (Turdidae)

De zanglijster is een bruine lijster met een gevlekte buik. Ze is vooral bekend om haar rijke, luide zang en haar voorkeur voor slakken.

Grootte
20 - 22 cm - spanwijdte: 33 - 36 cm
Gewicht
68 gram
Levensverwachting

5 jaar

Favoriete maaltijd

slakken

Burgerlijke staat

partnertrouw

Status
Algemeen
Woonplaats

bosrijke gebieden, parken en dichtbegroeide tuinen

Karakter

schuw

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de zanglijster?

  • compacte lijster met vrij korte staart
  • bovenzijde egaal bruin
  • borst en flank geelbruin
  • keel en buik witter met opvallende zwarte pijlpuntvlekken.
Zanglijster - Elwin van der Kolk
Zanglijster - Elwin van der Kolk
Zanglijster - Elwin van der Kolk
Zanglijster - Elwin van der Kolk

Het geluid van de zanglijster

Luide, trage zang met veel pauzes en met een kenmerkende herhaling van meestal driemaal hetzelfde geluid. Meest kenmerkende roep is een hoog, scherp "tsip".

De zang van de zanglijster draagt ver en is zeer melodieus. Zanglijsters beginnen ruim voor zonsopgang te zingen, van vroeg in het voorjaar tot het begin van de zomer. De zangactiviteit piekt bij regenachtig weer. Zingen gebeurt steeds vanaf een verheven positie: daken, top van een boom, een schouw. Eens je de zang (her)kent, wordt het eenvoudig om een zanglijster te zien. Op de grond zijn zanglijsters echter veel schuwer dan merels.

Beluister hier
Beluister hier
Beluister hier

Deze soort lijkt op

Hoe leeft de zanglijster

Wat eet de zanglijster?

De zanglijster eet naast regenwormen ook insecten, duizendpoten en pissebedden. Slakken vormen een belangrijke voedselbron. De slakkenhuisjes worden met een stevige nekzwaai tegen een steen stuk gemept zodat de slak uit haar huisje kan worden getrokken. Vaak wordt hiervoor eenzelfde steen gebruikt, waarrond dan vele stukgeslagen huisjes liggen (een lijstersmidse). Tegen het eind van de zomer maakt ook fruit deel uit van haar dieet. Ze foerageren steeds op de grond.

Zanglijster in lijsterbes - Hugo Willocx
Hugo Willocx
Zanglijster aan water - Shutterstock
NP

Hoe plant de zanglijster zich voort?

De binnenkant van het nest is opmerkelijk. De zanglijster bekleedt haar nes met een dun laagje leem waarop een binnenbekleding uit houtmolm wordt aangebracht. Voordat de houtmolm wordt aangebracht, wordt die met de snavel fijn gebeten en met speeksel of water doorweekt. Door met de borst op de geknede bestanddelen van de binnenlaag te duwen, brengt de zanglijster het lemen pleisterwerk op de vereiste dikte en wordt de diepe nestkom gepolijst. De zanglijster baadt zich tijdens de nestbouw geregeld in plasjes om de binnenlaag optimaal te kunnen gladstrijken. In plaats van leem wordt soms ook paardenmest gebruikt. De aanleg van de lemen binnenkant vereist droog weer. De voordelen van leembekleding: het nest is stevig en kan later opnieuw worden gebruikt; de leembekleding beperkt vermoedelijk het aantal nestparasieten.

Beelden

Zanglijster - waarnemingen.be - Marc Van Daele
waarnemingen.be - Marc Van Daele
+7
Zanglijster - waarnemingen.be - Filip De Ruwe
waarnemingen.be - Filip De Ruwe
+6
Zanglijster - waarnemingen.be - Eddy Vaes
waarnemingen.be - Eddy Vaes
+5
Zanglijster - Laurens De Klerck
Laurens De Klerck
+4
Zanglijster in water - Shutterstock
NP
+3
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Lijsterpaté is in de Franse keuken nog steeds een culinair genot. In de omgeving van de Mont Ventoux wordt zelfs lijsterpaté met truffels geserveerd. Die pâte de grive wordt in de restaurants als een delicatesse aanbevolen. In België geniet de zanglijster echter een volledige wettelijke bescherming.
  • In België werden vroeger massaal lijsters gevangen voor menselijke consumptie. Op vijf marktdagen (drie in Brussel, één in Antwerpen, één in Verviers) begin oktober 1896 werden in België 381.680 lijsters verkocht waarvan 170.680 in ons land waren gevangen. Pas met het Koninklijk Besluit van 26 mei 1967 werd het vangen van lijsters met strikken bij wet verboden.
  • Slager Willems uit Brugge werd in december 1972 door de correctionele rechtbank van Brugge veroordeeld tot het betalen van 600 BEF aan zijn buurman wegens het nachtlawaai van zijn gekooide zanglijster. De slager tekende evenwel beroep aan en werd in januari 1973 vrijgesproken. Als argument bracht de beklaagde aan dat hij met zijn gekooide vrolijke fluiter een stukje natuur in de straat had gebracht.
  • Enkele dialectnamen van de zanglijster zijn geelveer, lijsterbesje, loofpieper, schuifellijster, slijkmerel en slaklijster.
  • De bosruiter is in het broedseizoen in grote mate afhankelijk van oude zanglijsternesten. Die steltloper broedt in noord Europa vooral in ondergelopen bossen, moerassen en hoogvenen. Door de wisselende waterstand is het niet veilig om een grondnest te bouw en worden oude lijsternesten gekraakt.

Waar vind je de zanglijster?

De zanglijster is algemeen in bosrijke gebieden, parken en dichtbegroeide tuinen.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

In tegenstelling tot de gecombineerde, Europese data wijzen de Vlaamse (en Waalse) cijfers op een duidelijke afname van Zanglijster. Die afname wordt vastgesteld in alle leefgebieden, maar is het meest uitgesproken in verstedelijkt milieu. De in Vlaanderen vastgestelde trend sluit overigens niet aan bij de Nederlandse cijfers. Daar neemt de soort in de periode 1984-2015 toe waarbij die toename vooral opvallend is in de hogere delen van het land terwijl elders afnames worden genoteerd.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden
Icoon - Vogelhut

Vogels voederen in elk seizoen

Vogels gebruiken het voedsel dat je aanbiedt als aanvulling op wat ze in de natuur vinden. In elk seizoen mag je vogels voederen. Voorzie het hele jaar door kruimels en fruit, aangevuld met een goede voedertafelmix die aansluit bij het seizoen.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

PS: zet ook drinkwater klaar!

Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de zanglijster

Wat kan jij doen?

In de handel is een ruim aanbod aan middelen beschikbaar om slakken te bestrijden. Die chemische bestrijdingsmiddelen (zoals kopersulfaatkorrels) doden echter ook nuttige dieren als regenwormen. Sommige krachtige gifstoffen (zoals methiocarb) kunnen zelfs voor de mens schadelijk zijn. Wanneer je voor enkele platte stenen zorgt in beschutte hoekjes van de tuin, kunnen zanglijsters die gebruiken om de slakken op stuk te slaan. Natuurpunt roept op om de natuurlijke slakkenverdelgers (zoals de zanglijster en de egel) hun werk te laten doen. Goedkoper, gezonder en efficiënter.

De zanglijster is een onregelmatige gast op een voedertafel, hoewel hij soms wel een graantje meepikt. Met fruit doe je haar het meeste plezier.
 

Wat doet Natuurpunt?

Wij promoten het vogelvriendelijk inrichten van tuinen op verschillende manieren. Via de website, nieuwsbrieven, tuingids … We organiseren ook jaarlijks het Grote Vogelweekend.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Activiteiten