Bloeiende planten tussen kerst- en nieuwjaar!
Het idee is overgewaaid uit Nederland, waar onze Nederlandse buren het ‘Eindejaarsplantenjacht’ noemen, zij doen het landelijk al vanaf 2014, maar eigenlijk zijn de Engelsen die er mee begonnen in 2012! Het is voor onze werkgroep een bescheiden start, maar onze volgende eindejaar actie is al gepland! Aanvankelijk hadden we de focus gelegd op het werkingsgebied van Natuurpunt-Westkust, maar we hebben de resultaten gefilterd uit waarnemingen.be en we nemen West-Vlaanderen als onderzoeksgebied.
Omwille van de klimaat wijziging is het warmer en wellicht zet de winter zich steeds later in, dat is toch een trend die we al enkele jaren aanvoelen. Er is in het najaar van 2023 slechts een korte vriesperiode geweest op het einde van november, dit heeft schijnbaar maar een beperkt effect gehad op laat- en doorbloeiers aangezien het groot aantal gevonden bloeiende soorten. Ondertussen is de temperatuur geen enkele keer onder het vriespunt geweest. Het was tot op heden een heel natte herfst en start van de winter. De week tussen kerst en nieuwjaar was niet anders, met bijzonder veel wind. Dit maakt natuurlijk dat verschillende planten aan fotosynthese kunnen blijven doen en heel wat soorten ook nog bloeien.
Bedenkingen uit de resultaten.
Natuurlijk wisten we niet wat we konden verwachten. Het is een zeer beperkt onderzoek, maar uit de resultaten kunnen we toch wel enkele bijzonderheden halen:
-in de witte en grijze duinen vinden we minst bloeiende soorten, maar leuk of niet, het invasieve Bezemkruiskruid is hier de meest gevonden soort.
-urbane gebiedjes (tuinen, bermen, begraafplaats,..) geven de meest soorten binnen een beperkte oppervlakte
-de meeste soorten die we noteerden bloeien het hele jaar door
-vele soorten zijn eenjarige
-voorjaarssoorten zoals speenkruid en vroegeling zijn niet genoteerd
-er is veel naar beneden gekeken, niet naar bloeiende bomen. Hazelaar moet zeker meer in bloei hebben gestaan, het is slechts één keer genoteerd!
-enkele tuinplanten, of aangeplante planten waren ook bloeiend maar zijn niet genoteerd (op een enkele soort na die al enige tijd verwilderd zijn gevonden en in natuurlijk milieu al langer voorkomen)
-de meeste soorten komen algemeen voor en zijn niet zeldzaam
Verwondering en genieten
Daar gaat het de deelnemers van de Plantenwerkgroep om. We nemen het echter wel serieus op, we determineren planten met een flora en het gebruik van een loupe is daarbij noodzakelijk om de vaak kleine kenmerken van de planten goed te kunnen observeren. Vanaf maart tot in de herfst doen we elke maand een excursie! Iedereen met een gezonde interesse voor planten kan deelnemen! Het zijn geen klassiek gegidste wandelingen maar we leren van mekaar. De ervaren plantenliefhebbers nemen het voortouw, zodat ook de beginnende florist snel meekan. Met een whatsapp groep houden we mekaar op de hoogte en iedereen kan zo anderen oproepen om ook tussen de excursiekalender door mee op stap te gaan, en dat werkt! Meer info over onze werkgroep en de kalender vind je op https://www.natuurpunt.be/afdelingen/natuurpunt-westkust .
En dan nu het lijstje van alle gevonden soorten.
Alle waarnemingen waarbij vermeld dat ze bloeien zijn in aanmerking genomen in de periode 25 december 2023 tot en met 1 januari 2024. Indien niet vermeld ‘bloeiend’ maar waar toch een foto werd toegevoegd van een bloeiende plant is ook in aanmerking genomen. Deze lijst ambieert geen perfectie, er zullen zeker enkele fouten ingeslopen zijn, maar het geeft een trend, en het resultaat wekt tenminste verwondering! Alle waarnemingen zijn na te kijken, vaak met foto op www.waarnemingen.be .
Soortenlijst met het aantal bloeiende meldingen per soort (45 soorten)
Bezemkruiskruid 26
Madeliefje 25
Paarse dovenetel 17
Witte dovenetel 14
Klein kruiskruid 14
Straatgras 14 -wellicht onderschat
Gaspeldoorn 12 -meer op ontkalkte duin
Paardenbloem s.l. 11
Reukloze kamille + Echte kamille 9 -niet nader gedetermineerd
Vogelmuur 9
Tuinbingelkruid 9
Herderstasje 8
Klein streepzaad 8
Kleine veldkers 5
Grote ereprijs 5
Winterpostelein 4
Duizendblad 4
Kluwenhoornbloem 4
Fluitenkruid 4
Canadese fijnstraal 4
Hoge fijnstraal 3
Akkerereprijs 3
Tuinwolfsmelk 3 -verspreid in tuinen maar uitheems
Klimop 2
Boerenwormkruid 2
Muurfijnstraal 2
Kruipende boterbloem 2
Mahonie 2 -invasieve exoot, probleemsoort in duinen
Ingesneden dovenetel 2
Gewone hoornbloem 2
Scherpe Boterbloem 1
Tuingoudsbloem 1 -verwilderd
Muurleeuwenbek 1
Viooltje spec. 1 -verwilderd op begraafplaats
Kleinbloemige amsinchia 1 -ingeburgerd
Gewone zandmuur 1
Grote tijm 1 -duingrasland (Oostvoorduinen)
Sneeuwklokje 1 -parkgebied (Ieper)
Gewoon biggenkruid 1
Jacobskruiskruid 1
Gewone ossentong 1 -De Panne - duingebied
Knopherik 1
Echte koekoeksbloem 1
Hazelaar 1 -wellicht te veel naar de grond gekeken
Tuinjudaspenning 1 -verwilderd maar aanwezig in duinen
Met dank aan alle waarnemers!
Plantenwerkgroep Duinviooltje – 2 januari 2024
