Het mysterie van de Leuvense slechtvalken

In Leuven zijn er al enkele jaren twee koppels slechtvalken die broeden en hun kroost grootbrengen. Het koppel in Vlierbeek heeft een normaal, rustig jaar achter de rug. Zij hebben drie jongen grootgebracht en deze zijn ondertussen ook uitgevlogen. Deze jonge valkjes werden door Philippe Smets (Steenuilenwerkgroep Natuurpunt) geringd om ze vanop afstand te kunnen identificeren.

Het tweede koppel slechtvalken kon je bekijken vanaf het Sluispark op de waterspuwers van de toren van de Sint-Geertruikerk. In 2020 verhuisde hun nestbak van het intussen afgebroken Sint-Pietersziekenhuis naar deze kerk. In deze nestbak werden over de jaren al meer dan dertig jonge valkjes grootgebracht! Tijdens de startdag 27 februari 2022 van Natuurpunt op Den Bruul stonden de telescopen erop gericht.

Lege nestbak

Half april was er geen broedsel te zien; de nestbak was leeg. Wel vonden we meerdere prooiresten: 3 gaaienkoppen en ook een merel, een kramsvogel, een grote bonte specht, spreeuwen en zwartkoppen vielen ten prooi. Wat was er aan de hand? Had de oehoe, die hier ook regelmatig passeerde, hier de hand (lees: klauw) in of waren de slechtvalken verhuisd?

Een terugkeer naar Sint-Maartensdal, waar ze vorig jaar succesvol hadden gebroed, was niet mogelijk want de nestbak daar was wegens werken weggenomen. Wel hadden we regelmatig een slechtvalkenkoppel opgemerkt op de silo’s van Boortmalt, het vroegere Cargill, langs de vaart in Herent. Deze nestbak was er geplaatst door een groep Leuvenaars onder leiding van Guy Robberecht van het FIR (Federatie voor Instandhouding van Roofvogels) en ringer Philippe Smets. De nestbak staat op de eerste silo’s aan de kant van de vaart en is enkel vanuit Wijgmaal te bekijken. Mijn spotplaats, met telescoop, ligt op de parking aan de begraafplaats Kroonstraat. In deze nestbak vonden we drie jonge valkjes die na enkele weken geringd werden en ondertussen ook succesvol zijn uitgevlogen.

Toch bleven we regelmatig slechtvalken waarnemen in Leuven. Waar was de nestplaats van onze Leuvense koesterbuur dit jaar?

Plots was er toch beweging te zien op de toren van de Sint-Geertruikerk, boven de beiaard. Waarschijnlijk hebben de slechtvalken de nestbak genegeerd, mogelijk door verstoring zoals vorig jaar tijdens een beiaardconcert, en zijn ze hoger op de toren gaan broeden. Het exacte aantal jongen hebben we nog niet kunnen vaststellen, dus tips en meldingen van waarnemingen zijn altijd welkom!

Ondertussen staat vast dat we een derde broedend koppel slechtvalken hebben in het Leuvense. Een mooi resultaat, en zo hoort de slechtvalk ondertussen weer bij de reguliere broedvogels. Dit komt vooral door voldoende voedselaanbod zoals verwilderde postduiven in de steden.

Ook het plaatsen van nestbakken helpt de slechtvalken. Omdat slechtvalken geen nest maken is er bij wildbroed — dus zonder nestbak — veel uitval omdat de eieren niet in een kuiltje bij elkaar blijven liggen. Daarnaast zijn de vogels er ook beter beschermd tegen weersomstandigheden.