Image
Amerikaanse stierkikker - Elwin van der Kolk

Amerikaanse stierkikker

American bullfrog
Lithobates catesbeianus
Ranidae

De Amerikaanse stierkikker is één van de grootste kikkers ter wereld. Hij is vooral bekend door zijn typische paarroep. Het is een invasieve exoot.

Grootte
15 - 25 cm
Gewicht
tot 560 g
Levensverwachting

Gemiddeld 15 jaar, kan tot 25 jaar oud worden

Favoriete maaltijd

Stierkikkers eten bijna alles wat in hun muil past: slakken en insecten, vissen, kleine zoogdieren, (water)vogels, andere amfibiesoorten én zelfs soortgenoten.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

In het water, liefst grote stilstaande, vegetatierijke, warme en ondiepe waters. 

Karakter

Dominante en grote vraatzuchtige kikker

Verleiding

In de paarperiode tussen mei en september brullen de volwassen mannetjes hun kenmerkende roep.

Afkomst
Invasieve exoot

Hoe herken je de Amerikaanse stierkikker?

  • forse bruingroene kikker, zonder opvallend vlekkenpatroon
  • groot trommelvlies (zo groot als oog bij vrouwtjes, dubbel zo groot bij mannetjes)
  • mannetjes hebben een keelkwaakblaas (inheemse kikkers hebben twee wangkwaakblazen)
  • olijfgroene tot bruine bovendelen, zonder grasgroene lengtestreep midden op rug

Volwassen Amerikaanse stierkikkers zijn olijfgroen tot geelbruin, vaak met een vlekkenpatroon op de rug. Juvenielen hebben vaak een groene kop en rug. Mannetjes hebben opvallend grote trommelvliezen, die ongeveer tweemaal zo groot zijn als de ogen. Ze hebben nooit een groene rugstreep. Kikkervissen lijken op larven van groene kikker maar hebben zwarte, zeer kleine, even grote stipjes (als speldenprikken) en kunnen uitgroeien tot 15 cm.

Amerikaanse stierkikker - Elwin van der Kolk

Het geluid van de Amerikaanse stierkikker

De mannetjes produceren een laag grommend keelgeluid, dat doet denken aan een  loeiende koe (vandaar de Amerikaanse naam ‘bullfrog’ = stierkikker). De paarroep van het mannetje is tot op meer dan een kilometer te horen. Amerikaanse stierkikkers zijn dan ook vooral te vinden door op de roep af te gaan.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de Amerikaanse stierkikker?

Wat eet de Amerikaanse stierkikker 

Net zoals de meeste inheemse kikkers en padden, zijn Amerikaanse stierkikkers opportunisten die bijna alles eten wat in hun muil past. Omdat ze een stuk groter zijn dan onze inheemse kikkers, eten ze ook grotere prooien. Ze eten o.a. ongewervelde dieren, inheemse watersalamanders, kikkers, kleine vogels (kuikens van waterhoen en wilde eend) en reptielen. Volwassen Amerikaanse stierkikkers eten ook kleinere soortgenoten op.

Afbeelding
Amerikaanse stierkikker
Hugo Willocx

Hoe plant de Amerikaanse stierkikker zich voort? 

Volwassen mannetjes zijn zeer territoriaal en vormen geen paarkoren (zoals de mannetjes van de groenekikker soorten) maar roepen in de paarperiode (mei - september) solitair. Het mannetje omklemt het vrouwtje onder de oksels (amplexus). Nadat het vrouwtje de eitjes heeft afgezet, worden die bevrucht door het mannetje. Het vrouwtje zet de eitjes af in eiklompen. Eén legsel kan 10.000 tot 25.000 eitjes bevatten. De eiklompen drijven als een witte, schuimende massa op het water maar zakken na ongeveer 20 minuten naar de bodem. Het larvestadium kan twee tot drie jaar duren.

Icon
Icoon_Groot - Vergrootglas

Wist je dat

  • Vanaf 1932 werd de Amerikaanse stierkikker in Europa ingevoerd vanuit Noord-Amerika. Een deel ervan kwam als verstekeling met levende vis voor visbepotingen, maar hij werd ook vaak ingevoerd voor aquacultuur, tuinverfraaiing of de hengelsport. Begin jaren 1990 waren in veel dierenspeciaalzaken en tuincentra stierkikkerlarven te koop om in vijvers of aquaria te houden. Op deze manier zijn er tienduizenden larven in onze streken terechtgekomen. 
  • De Amerikaanse stierkikker wordt door de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) gecatalogeerd als één van de 100 meest invasieve soorten ter wereld. Sinds 2016 is het in alle Europese lidstaten verboden om de soort te importeren, te houden, te kweken, te vervoeren, te verhandelen, te gebruiken, uit te wisselen, of in het wild los te laten. Bovendien mag de soort in Vlaanderen bestreden worden. 
  • In de Verenigde Staten wordt de typische whrumm paarroep ook wel omschreven als ‘more rhum’.
  • In alle buitenlandse benamingen zit het woord ‘stier’ verwerkt: American bullfrog (Engels), Amerikanischer Ochsenfrosch (Duits), grenouille taureau (Frans), rana toro (Spaans en Italiaans).
  • De Amerikaanse stierkikker wordt ook wel eens onterecht de brulkikker genoemd naar een slechte vertaling van het Engelse bullfrog.

Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt

Waar vind je de Amerikaanse stierkikker

De Amerikaanse stierkikker is sterk aan water gebonden en verkiest vooral stilstaande, vegetatierijke, warme en ondiepe waters. Amerikaanse stierkikkers blijken een voorkeur te hebben voor grote waterpartijen (meren, vijvers). 

Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied bevindt zich in de provincie Antwerpen (vallei van de Grote Nete, Hoogstraten, Arendonk en langs de Wamp). In Vlaams-Brabant blijft het verspreidingsgebied vooralsnog beperkt tot het Groot Broek (Sint-Agatha-Rode) en de bovenloop van de Dijle. In Limburg zitten ze vooral in de vallei van de Dommel. Uit Oost- en West-Vlaanderen zijn slechts een handvol waarnemingen bekend.

Bekijk deze soort op waarnemingen

Komt deze soort veel voor? 

Met name in de Provincie Antwerpen komen nu grote populaties voor. Vooral in de vallei van de Grote Nete, waar de grootste populatie van Vlaanderen zich bevindt, zorgt de stierkikker ervoor dat onze inheemse kikkers en salamanders er geen kansen meer krijgen. Deze grote populatie breidt elk jaar hun leefgebied stroomop- en stroomafwaarts uit in de vallei van de Grote Nete. De traditionele bestrijding met de bestaande technieken zoals fuiken plaatsen en vijvers droogleggen, is daarom niet meer voldoende.

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Wat kan jij doen?

De Amerikaanse stierkikker is een invasieve exoot. De opmars van de soort wordt in Vlaanderen nauwgezet opgevolgd. Natuurpunt roept op om alle waarnemingen in te voeren op www.waarnemingen.be. Het gros van de meldingen (zeker buiten het gekende verspreidingsgebied) blijkt echter fout en heeft betrekking op (eveneens uitheemse) meerkikkers. Luister dus zeker eerst eens naar de roep van beide soorten op de soortfiche.

Wat doet Natuurpunt?

Hyla, de reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt is betrokken bij LIFE 3n-stierkikker, met als hoofddoel een duurzame manier te vinden om de verspreiding van de Amerikaanse stierkikker in de Vlaamse populaties te stoppen, en dan vooral in de grote populatie in de Grote Nete vallei. 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android